بدن انسان از ۲۶۰ عضله تشکیل گردیده که اکثر آن‌ها به‌صورت جفت می‌باشند. عضلات، ۴۵% وزن کل بدن را به‌خود اختصاص می‌دهند. عضلات از بافت فیبری تشکیل شده‌اند. میوفیبرها (فیبرهای تشکیل دهنده ماهیچه‌ها) قابلیت انقباض دارند. در بدن انسان سه نوع عضله از نظر ساختار وجود دارد.
۱) عضله قلب: که قلب را تشکیل می‌دهند.
۲) عضلات صاف: که دیواره عروق، لوله گوارش، مجاری ادراری و تنفسی را تشکیل می‌دهند.
۳) عضلات اسکلتی: که وظیفه حرکت و حفظ تعادل اعضاء بدن را به‌عهده دارند.
عضلات قلب و صاف خودکار بوده و ما قادر به کنترل آن‌ها نمی‌باشیم اما حرکات عضلات اسکلتی را می‌توانیم کنترل کنیم، فیبرهای تشکیل دهنده عضلات در بدن نیز به ۲ تیپ متفاوت تقسیم‌بندی می‌گردند:
▪ فیبر کند: فیبر کند و یا قرمز که انقباض کند و مداوم داشته و دیر خسته و فرسوده می‌گردد ـ ظرفیت اکسیداسیون بالا داشته بنابراین در تمرینات هوازی کاربرد دارند.
▪ فیبر تند: فیبر تند و یا سفید که انقباض سریع و قدرتمند داشته اما خیلی زود خسته و فرسوده می‌گردد. ظرفیت اکسیداسیون در آن‌ها اندک می‌باشد و در تمرینات بی‌هوازی کاربرد دارند.
معمولاً عضلات در بدن به‌صورت جفت عمل کرده به طوری‌که هر سمت یک مفصل یک عضله قرار می‌گیرد و حرکات مخالف را به کمک هم پدید می‌آورند. این جفت عضله به عضله موافق (AGONIS) و عضله مخالف (ANTAGONI) موسوم می‌باشند. مثلاً در بازو عضله سه سر با انقباض خود سبب صاف شدن بازو و عضله دو سر با انقباض خود سبب خم شدن بازو می‌گردد.
آتروفی (ATROPHY): هنگامی‌که عضلات برای مدت طولانی از فعالیت‌شان کاسته می‌گردد به‌تدریج حجم‌شان تحلیل رفته و کوچک می‌شوند که به آن آتروفی می‌گویند.
هایپرتروفی (HYPERTOPHY): هنگامی‌که فعالیت عضلات افزایش می‌یابد سبب افزایش حجم و اندازه سلول‌های عضلانی می‌گردد که هایپرتروفی نام دارد.
● مکانیزم افزایش حجم عضلات
تصور کنید که شما با یک عضله خاص در بدن وزنه‌ای به وزن یک کیلوگرم را روزانه بلند می‌کنید. هنگامی‌که این وزنه از یک کیلوگرم مثلاً به ۵ کیلوگرم افزایش می‌یابد ابتدا با بلند کردن آن وزنه به طور مکرر در فیبرهای عضلانی یک پارگی میکروسکوپی پدید می‌آید که میکروتراما (MICROTRAUMA) نام دارد. سپس بدن شما سعی می‌کند با آن وزنه جدید سازگاری حاصل کرده و نیروی عضله مورد نظر را افزایش دهد.
بنباراین هنگام ترمیم فیبرهای آسیب دیده آن‌ها را قوی‌تر و با استحکام‌تر از پیش بازسازی می‌کند. برخلاف تصور هنگامی‌که به حجم عضلات افزوده می‌گردد در واقع به اندازه سلول‌های عضلانی افزوده می‌گردد و نه به تعداد آن‌ها. تعداد سلول‌های عضلانی در طول حیات ثابت می‌باشند. اما این تعداد در افراد مختلف تفاوت دارد.
یکی از عللی که برخی افراد سریع‌تر عضلانی می‌گردند نیز همین موضوع می‌باشند. بنابراین عضلات پس از انجام تمرینات با وزنه نیاز به زمان دارند که مجدداً خود را ترمیم کنند. این مدت زمان ترمیم (RECOVERY TIME) نام دارد. بنابراین شما هیچ‌گاه نباید بر روی یک گروه عضلات هر روز بدون وقفه کار کنید زیرا در این صورت تنها به عضلات خود آسیب وارد می‌آورید. زمان ترمیم معمولاً ۳ـ۲ روز می‌باشد.
در روند سازگاری نه تنها حجم سلول‌های عصبی افزایش می‌یابد بلکه به تعداد مویرگ‌هائی که به عضلات خون‌رسانی می‌کنند نیز افزوده می‌گردد زیرا عضله بزرگ‌تر و پرکارتر، به خون، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. یک عامل بسیار مهم دیگر نیز در توانائی بدن به عضلانی گشتن وجود دارد و آن هم وراثت می‌باشد. به طور کلی سه تیپ متفاوت از ساختار بدنی وجود دارد.
▪ اکتومورف (ECTOMORPH): بدن لاغر، استخوان بندی کوچک افزایش حجم عضلات در این نوع ساختار جسمی دشوار می‌باشد.
▪ مزومورف (MESOMORPH): بدن عضلانی و چربی اندک، افزایش حجم عضلات در این نوع ساختار جسمی تقریباً آسان می‌باشد.
▪ آندومورف (ENDOMORPH): بدن چاق و استخوان بندی درشت. این افراد مستعد اضافه وزن می‌باشند. البته از نوع چربی در این بین تصور غلط نیز وجود دارد آنهم این می‌باشد که تمرینات بدنسازی سبب کاهش چربی می‌گردند. تمرینات بدنسازی بیشتر سبب افزایش حجم عضلات می‌گردد و در سوزاندن چربی‌های بدن نمی‌تواند کارساز باشد. برای سوزاندن چربی‌های بدن می‌باید به تمرینات هوازی پرداخت.
مجله دانش ورزش
