سلامت بيشتر ورزشکاران با ماءالشعير

سلامت بيشتر ورزشکاران با ماءالشعير

استفاده از ماءالشعير موجب بهبود وضعيت سلامتي ورزشکاران خصوصاً دوندگان مي‌شود بدين ترتيب که فلاوونوئيدهاي موجود در آن موجب کاهش ابتلا به عفونت‌هاي تنفسي و سرماخوردگي پس از ورزش مي‌شود.

 

 

ادامه مطلب:سلامت بيشتر ورزشکاران با ماءالشعير

ماء الشعير

سوالي که براي بسياري از ورزشکاران مطرح است، خصوصاً افرادي که به صورت غير حرفه‌اي ورزش مي‌کنند، اين است که بهترين نوشيدني براي تأمين مايعات در حين ورزش کدام است؟

تازه‌ترين مطالعاتي که در زمينه سلامت ورزشکاران در آلمان انجام شده، نشان داده است که استفاده از ماءالشعير (تهيه شده از جو يا گندم) موجب بهبود وضعيت سلامتي ورزشکاران خصوصاً دوندگان مي‌شود.

ماءالشعير يکي از نوشيدني‌هاي پر طرفدار است که از جوانه «جو» حاصل مي‌شود و در رفع تشنگي مؤثر است.

ماءالشعير داراي چند نوع ترکيب مختلف از جمله ساکارز، گلوکز، مالتوز، ويتامينC ، ويتامين‌هاي گروه B، اسيدهاي آلي، انواع آمينواسيدها، املاح، اسيد نوکلئيک و آب گازدار است.

ماءالشعير داراي ترکيبات آروماتيکي است که به طور طبيعي در گياهان وجود دارد و رنگ و طعم‌هاي مختلف گياهان ناشي از اين رنگدانه ها است. اين ترکيبات خواص فوق‌العاده‌اي در بدن ما دارند و اثرات عميق‌تري در ارتقاء سلامت دستگاه‌هاي مختلف بدن دارند. ماءالشعير غني از انواع اين ترکيبات آروماتيکي يا فيتوکميکال‌ها است مانند فلاوونوئيدها، کاروتنوئيدها و آنتوسيانين‌ها، که در بهبود عملکرد خون‌رساني قلب و کاهش ابتلا به پرفشاري خون و سلامت کليه‌ها، محافظت از بدن در برابر بروز سرطان‌ها، سکته‌هاي قلبي و مغزي بسيار مؤثر مي‌باشند.

دوندگان خصوصاً کساني که در رشته ماراتون فعاليت مي‌کنند در معرض آسيب‌هاي فراوان هستند. در حين ورزش آب زيادي از بدن آن‌ها تعريق مي‌شود. اين ورزشکاران بايد حين دويدن آب مورد نيازشان را تأمين کنند تا دچار دهيدراتاسيون (کم آبي) و عوارض آن نشوند. پس از اين ورزش طولاني در بدن ورزشکاران پاسخ‌هاي التهابي بروز کرده و سيستم ايمني از تعادل خارج مي‌شود در نتيجه اين ورزشکاران شديداً در معرض بيماري‌هايي چون عفونت دستگاه تنفسي قرار مي‌گيرند. از اين رو استفاده از ترکيباتي غذايي خاص که به سلامت اين ورزشکاران کمک مي‌کند، اهميت بسيار دارد.

در مطالعه‌اي که در اين رابطه صورت گرفت يک محقق آلماني، 277 دونده ماراتون را انتخاب کرد و سه هفته پيش از مسابقه دو ماراتون مونيخ و دو هفته پس از مسابقه آن‌ها را تحت نظر داشت. اين دوندگان به دو گروه تقسيم شدند. يک گروه روزانه 1 و نيم ليتر ماءالشعير مصرف مي‌کردند و گروه ديگر نيز 1 و نيم ليتر از مايعي مصرف مي‌کردند که از نظر ظاهري شبيه ماءالشعير بود ولي داراي ترکيبات موثر آن يعني پلي فنل‌ها نبود.

نتايج مطالعه نشان داد گروهي از دوندگان که از ماءالشعير استفاده کرده بودند از نظر ابتلا به بيماري‌هاي تنفسي پس از دو ماراتون مشخصاً وضعيت بهتري داشتند. پاسخ‌هاي التهابي اين ورزشکاران با مصرف پلي فنل‌هاي ماءالشعير تا حدي کنترل شده بود. آناليز لوکوسيت‌هاي خون اين ورزشکاران نشان داد مصرف ماءالشعير موجب کاهش 20 درصدي اين متغير شده و نه تنها ابتلا به بيماري در اين ورزشکاران کاسته شده بود بلکه در صورت ابتلا به عفونت‌هاي تنفسي، اين افراد دچار علائم کمتري مي‌شدند.

استفاده از ماءالشعير در ورزشکاران فوائد ديگري هم دارد. استرس ناشي از ورزش‌هاي شديد و تمرينات بدني سنگين به سيستم ايمني آسيب مي‌زند و فرد در معرض بيماري‌هاي ويروسي قرار مي‌گيرد. دوندگاني که پس از دو از اين ماده‌ي مفيد استفاده کرده بودند، کمتر دچار سرماخوردگي شده بودند. اين اثر مفيد به حدي واضح بود که اين دوندگان يک سوم افراد ديگر دچار سرماخوردگي شده و اگر هم مبتلا مي‌شدند علائم سرماخوردگي در آن‌ها خفيف‌تر بود.

از ديگر مواد مفيد موجود در ماءالشعير ويتامين‌هاي گروه B آن است که محلول در آب هستند و به راحتي در حين جوشش وارد فاز آبي ماءالشعير مي‌شوند. اين ويتامين‌ها در سنتز ميانجي‌هاي عصبي نقش مهمي دارند، باعث رفع استرس و بسياري از اختلالات عصبي ديگر خصوصاً پس از تمرينات بدني مي‌شوند. البته انواع طعم دار آن، داراي قند زيادي است و هر 100 سي‌سي ماءالشعير معمولي حدود 25 کالري انرژي دارد پس بهتر است از انواع لايت آن استفاده شود. هر 100 سي‌سي ماءالشعير لايت حدود 17 کالري انرژي دارد. زياده‌روي در مصرف ماءالشعير، به علت داشتن قند و گاز 2CO  براي سلامتي مضر است، زيرا قند و اسيد موجود در آن باعث پوسيدگي دندان‌ها و چاقي مي‌شود.

 

 

ماءالشعیر، بزرگترین رقیب نوشابه
این روزها ماءالشعیر تبدیل شده است به بزرگ ترین رقیب نوشابه های گازدار. بعضی ها طرفدار طعم تلخ آن هستند و بعضی ها انواع میوه ای آن را می پسندند. اما در میان مصرف کنندگان ماءالشعیر، کمتر کسی است که بداند این نوشیدنی مدرن چطور تولید می شود و چه منافع و مضراتی دارد…

ماءالشعیر چگونه تولید می شود و مواد تشکیل دهنده اش چیست؟
ماءالشعیر، نوشیدنی تولیدشده از مالت (جوانه جو)، رازک، آب آشامیدنی و گاهی مخمر است که به طور گسترده در سراسر دنیا به مصرف می رسد. مقبولیت این نوشیدنی به خاطر طعم مطلوب، ویژگی های سلامت بخش و قیمت به طور نسبی مناسب آن است. برای تولید آن از جو با میزان پروتئین کم استفاده می کنند. جوها بعد از بوجاری و شست وشو، به مرحله جوانه زنی برده می شوند و پس از جوانه زنی مطلوب، جوی جوانه زده را برای تولید مالت به مرحله کوره گذاری منتقل می کنند. سپس مالت را خیس و آسیاب می کنند و به آن رازک و شکر می افزایند و برای جلوگیری از تخمیر توسط مخمرهای وحشی، محصول را تحت شوک حرارتی قرار می دهند و با آب گازدار مخلوط می کنند و پس از فیلتر و پر کردن، فرآیند حرارتی را به انجام می رسانند.

مالت چیست؟
مالت پس از طی ۳ مرحله خیساندن، جوانه زنی و کوره گذاری به دست می آید. هدف از مالت سازی، فعال کردن برخی از آنزیم های موجود در جوی مورد استفاده، برای تولید ترکیب هایی همچون پپتیدهای کوچک، اسیدهای آمینه آزاد و قندهای قابل تخمیر (نظیر قند مالتوز) است. در این مرحله از تولید ماءالشعیر، علاوه بر ترکیبات یادشده، ویتامین های ب۱، ب۲و ب۵ هم تولید می شوند.

مالت و مشتقات آن با به‌ کارگيري فرآيند مالت‌سازي و عصاره‌گيري از غلات به ويژه دانه جو به دست مي‌آيند و چون حاوي آنزيم‌هاي گروه هيدرولاز ، قندهاي قابل تخمير دکسترين، ويتامين‌هاي B5 (اسيد پانتوتنيك)، B6، بيوتين، پروتئين و املاح با ارزش هستند، بسيار اهميت دارند.
مالت حد واسط دانه جو است، بنابراين جزو ترکيبات کربوهيدرات است و در فرآيند تهيه اين نوشيدني، شرايط تخمير ايجاد مي‌شود. يک مقدار از اين کربوهيدرات به کربوهيدرات‌هاي حد واسطي شکسته مي‌شوند که هضم و جذب‌شان خيلي راحت است و اين مواد مثل کربوهيدرات‌ها در بدن سوخته و انرژي توليد مي‌کنند، بنابراين کالري قابل توجهي دارند.

 

 

ماءالشعیر چگونه گازدار می شود؟
ماءالشعیر دارای ۲ فاز مایع و گاز دی اکسیدکربن است که دی اکسیدکربن از طریق آب گازدار وارد محیط می شود. البته در تخمیر هم مقادیری از این گاز به وجود می آید. این را هم بگویم که نباید نقش سایر مواد را در پایداری گاز ماءالشعیر نادیده گرفت.

کفی که روی ماءالشعیر توی لیوان مان را می گیرد، چیست؟
کف ماءالشعیر، گازی است که در سطح مایع، پایدار می ماند و گردنه کف را تشکیل می دهد. برخی ترکیبات ماءالشعیر نظیر پروتئین ها در تثبیت کف موثر هستند. این کف باعث می شود که ما حس خوشایندی را هنگام نوشیدن ماءالشعیر تجربه کنیم.

یعنی ماءالشعیری که کف نکند فاسد است؟
هرچند که تولید کف یکی از شاخص های مهم کیفی این نوشیدنی است ولی نبودن آن نمی تواند نشانه فساد، به مفهوم عام، باشد.

خیلی ها کف فراوان و رنگ طلایی تیره را نشان دهنده مرغوبیت ماءالشعیر می دانند. یعنی اشتباه می کنند؟
ببینید؛ تشکیل کف و پایداری آن نزد بسیاری از مردم مطلوب است و یکی از دلایل محبوبیت ماءالشعیر می تواند کف فراوان آن باشد. اما در ارتباط با رنگ ماءالشعیر می توان گفت که رنگ طلایی تیره ماءالشعیر نمی تواند دال بر مرغوبیت آن باشد؛ چون شرایط متفاوت تولید و فرمول آن باعث ایجاد گستره رنگی متنوع در این نوشیدنی می شود.

چرا افزودن آبلیمو به ماءالشعیر باعث کف کردن بیشتر آن می شود؟
آبلیمو با ماهیت اسیدی به دلیل ایجاد تغییر در ساختار پروتئین های ماءالشعیر به تثبیت بهتر کف کمک می کند و به همین خاطر اگر شما کمی آبلیمو به لیوان پر از ماءالشعیرتان اضافه کنید، کف این نوشیدنی از لیوان سرریز می کند.

به نظر شما ماءالشعیر می تواند جایگزین خوبی برای نوشابه ها باشد؟
شواهد علمی بر جنبه های گوناگون سودمندی مصرف ماءالشعیر دلالت دارند. ترکیبات متنوع موجود در آن خواص سلامت بخش گوناگونی نظیر ممانعت از آترواسکلروز (تصلب شریان ها)، ابتلا به سرطان، افزایش اسید اوریک و پوکی استخوان را ایجاد می کنند. بنابراین با مقایسه فواید گفته شده در مورد ماءالشعیر و مضرات موجود در مورد نوشابه های گازدار، می توان نوشیدنی مناسب تر را انتخاب کرد.

آیا ماءالشعیر هرچه تلخ تر باشد، خالص تر و مرغوب تر است؟
تلخی ماءالشعیر به میزان استفاده از رازک، نوع مالت مصرفی و غلات برمی گردد و نشانه خلوص محصول نیست. البته باید دانست که طعم ماءالشعیر از شاخص های کیفی آن محسوب می شود و تلخی مطلوب نیز یکی از این شاخص هاست.

افزودنی های طعم داری مانند انواع اسانس ها از مرغوبیت و خلوص ماءالشعیر کم نمی کنند؟
در صورت استفاده از اسانس ها، معمولا میزان مصرف شکر افزایش می یابد که این امر به بالارفتن کالری دریافتی منجر می شود و زیاده روی در مصرف چاقی را نیز به همراه خواهد داشت. به علاوه، با افزودن اسانس ها، توازن طبیعی طعم میان انواع ترکیبات طعم دار نیز برهم می خورد و شما دیگر نمی توانید طعم طبیعی محصول موردنظرتان را تجربه کنید.

به ماءالشعیر، نگهدارنده ای هم افزوده می شود؟
نه! چون ماءالشعیر پاستوریزه می شود، نیازی به افزودن نگهدارنده ها برای افزایش زمان نگهداری اش ندارد.

بعضی از افراد معتقدند که گاز ماءالشعیر، باعث اختلال در جذب کلسیم بدن می شود. این باور، درست است؟
از آنجا که گاز دی اکسیدکربن به شکل محلول در ماءالشعیر وجود دارد، می تواند با کلسیم پیوند بخورد و موجب تشکیل رسوب نامحلول کربنات کلسیم شود. اعتقاد بر این است که این پدیده ممکن است میزان جذب کلسیم را پایین آورد.

برای اینکه الکل ماءالشعیر را از بین ببرند، چه کار می کنند؟
تا به حال، روش های گوناگونی برای تولید صنعتی ماءالشعیر به اجرا گذاشته شده اند که از جمله مهم ترین آنها، روش های الکل زدایی و تخمیر محدودشده است. در روش نخست، الکل پس از انجام تخمیر الکلی با شیوه تقطیر زدوده می شود. در روش تخمیر محدودشده، تخمیر انجام می شود ولی به دلایلی که ممکن است مربوط به نوع مخمر مورد استفاده و به کارگیری شرایط خاص در تولید باشد، تولید الکل صورت نمی گیرد. یادتان باشد که روش همراه تخمیر، طعم مناسب تری را در مقایسه با روشی که تخمیر انجام نمی گیرد، ایجاد می کند. لازم است یاد آور شویم که روش اخیر، یعنی حذف تخمیر از فرآیند تولید ماءالشعیر، روش رایج کنونی در کشور ماست.

 

خواص فوق العاده ماءالشعیر (آبجوبدون الکل)

این واضح است که مصرف موادغذایی سالم در سلامت جسمی هر فردی تاثیر دارد؛ از جمله بعضی
غذاها بر سلامت بافت مو تاثیر دارند، مثلا غذاهای حاوی پروتئین زیاد، کربوهیدرات و چربی کم. یکی از غذاهای مهم برای داشتن موهای زیبا مواد حاوی اسیدهای چرب است که خصوصا در روغن کانولا، ماهی و سویا دیده می‌شود. وجود اسید چرب امگا3 در مواد غذایی به دلیل خاصیت ضدالتهابی می‌تواند نقش موثری در سلامت مو داشته باشد….
کمبود آهن خصوصا در خانم‌های سنین باروری به دلیل ایجاد کم‌خونی تعداد گلبول‌ قرمز خون را کم کرده و باعث ریزش مو می‌شود. این کمبود ممکن است بسیار جزیی باشد ولی خصوصا در خانم‌ها نقش مهمی در ریزش مو ایفا می‌کند.
بنابراین اضافه کردن موادغذایی غنی از آهن (مثلا کلم بروکلی یا مخمر آبجو) می‌تواند بعضی از انواع ریزش مو را به وضعیت طبیعی برگرداند. ویتامین‌های گروه B نقش ویژه‌ای در بهبود ریزش مو دارند. یکی از ترکیبات حاوی ویتامین B ماءالشعیر است.
ماءالشعیر به دلیل داشتن ویتامین‌های گروه B و اسید آمینه برای پوست و مو بسیار مفید است و خواص درمانی بسیاری برای خانم‌های باردار و شیرده دارد و تا حدودی در افزایش ضریب هوشی موثر است. ویتامین‌های گروه B محلول در آب هستند و به راحتی وارد فاز آبی‌ ماءالشعیر در حین جوشش می‌شوند که در سنتز میانجی‌های عصبی نقش مهمی دارند و باعث رفع استرس و بسیاری از اختلالات عصبی دیگر می‌شوند.
ماءالشعیر یکی از نوشیدنی‌های معمول است که از جوانه «جو» حاصل می‌شود و در رفع تشنگی موثر است. هر 100 سی‌سی ماءالشعیر لایت‌ حدود 17 کالری و هر 100 سی‌سی ماءالشعیر معمولی حدود 25 کالری انرژی دارد. ماءالشعیر در رفع خستگی اعصاب نیز موثر است و به دفع سنگ‌‌های کلیوی کمک می‌کند. ماءالشعیر در تامین آب و الکترولیت‌های بدن موثر است. ماءالشعیر از استحصال دانه‌های جو به دست می‌آید و علاوه بر جو، آب رازک و سایر افزودنی‌های مجاز خوراکی در آن به کار می‌رود. مزه تلخ ماءالشعیر، مربوط به رازک است. رازک خاصیت آنتی‌بیوتیکی دارد و به پایداری ماءالشعیر نیز کمک می‌کند.
عصاره مالت جو حاوی فیبرهای غذایی محلول است که در رفع التهاب روده، یبوست و فتق‌ معده بسیار موثر است. فیبرها آثار زیادی در بدن دارند؛ از جمله باعث تنظیم عملکرد روده، کاهش خطر بیماری‌های قلبی و بعضی انواع سرطان‌ می‌گردند. ماءالشعیر غنی از انواع فیتوکمیکال‌ها مانند فلاونوییدها، کاروتنوییدها و آنتوسیانین‌ها است که در بهبود عملکرد خون‌رسانی قلب و کاهش ابتلا به پرفشاری خون و سلامت کلیه‌ها، محافظت از بدن در برابر بروز سرطان‌ها، سکته‌های قلبی و مغزی بسیار موثر هستند. زیاده‌روی در مصرف هر نوع ماده غذایی (حتی اگر مفید باشد) برای سلامت بدن مضر است. بنابراین به مقدار مناسب و متعادل ماءالشعیر بنوشید، نه زیاد.

حتما مطالب مختلفی در مورد معایب خوردن نوشابه‌ها خوانده‌اید: بالا رفتن فشار خون- افزایش خطر سکته – پوکی استخوان – ابتلا به سنگ کلیه و… ؛اینها فقط بخشی از معایب این نوشیدنی نسبتا پرطرفدار است، که باعث شده که هواداران آن در سالهای اخیر در مصرف آن وسواس بیشتری به خرج بدهند. در عوض در همین مدت ماء‌الشعیرها طرفداران خودشان را پیدا کرده‌اند. حالا این نوشیدنی‌ طرفداران زیادی دارد و به همین دلیل هم اگر به سوپر مارکتها مراجعه کنید طعمهای مختلفی از کلاسیک تا لیمو – هلو – سیب – انار و … را در دسترس می‌بینید. اما چقدر در مورد ماء‌الشعیرها اطلاع دارید؟ اصلا ماء‌الشعیر چیست و چه خواصی دارد؟

اصلی‌ترین تعریفی که در مورد ماء‌الشعیر می‌توان گفت یک نوشیدنی گازدار (و غیرالکلی) است که از عصاره‌ی جوانه‌ جو یا مالت به دست می‌آید. برخی از مزایایی که در مورد آن عنوان کرده‌اند افزایش ضریب هوشی – بهبود عملکرد خون‌رسانی- خواص درمانی برای خانمهای باردار و شیرده – درمان یبوست – رشد مو – ضد عفونی کننده دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی – کاهش ابتلا به فشار خون – محافظت در برابر سکته‌های قلی و مغزی.
یکی از اصلی‌ترین مزایای ماء‌الشعیر به علت آنزیمهای مختلف در جو و خصوصا ویتامینهای گروه B و اسید آمینه‌ها است.
برای تولید ماء‌الشعیر ابتدا جوانه جو (مالت) را می‌جوشانند و به آن رازک و مواد خوراکی دیگر اضافه می‌کنند.
اگر به روی بطری ماء‌الشعیرها توجه کنید به جز جو متوجه یک ترکیب مهم دیگر خواهید شد:‌رازک. شاید به همین دلیل هم این نوشیدنی مورد توجه ویژه گیاه‌خواران است. چرا که رازک گیاهی دارویی است و خواص درمانی بسیاری دارد از جمله درمان بی‌خوابی، اشتها آور، آرام کننده تمایلات جنسی، تقویت معده و ضدعفونی کننده روده. بسیاری تصور می‌کنند مزه‌ی تلخی ماء‌الشعیر مربوط به جو است، در صورتی که در حقیقت بخش زیادی از این طعم مربوط به همین گیاه است.

خواص ماء‌الشعیر

توجه:
با همه مواردی که ذکر شد فراموش نکنید بایستی در مصرف هر چیزی از جمله نوشیدنی‌ها جانب اعتدال را نگه دارید چرا که به هر حال قند ماء‌الشعیر بالاست و کالری زیادی دارد.