شایع ترین علت درد قسمت تحتانی کمر در ورزشکاران کشیدگی و اسپاسم عضلانی و یا پارگی رباطها عمدتاً در ناحیه لومبوساکرال می باشد . ۱۳-۷% از کل آسیبهای ورزشی را جراحات ناحیه تحتانی پشت تشکیل می دهند .
● پیش زمینه
شایع ترین علت درد قسمت تحتانی کمر در ورزشکاران کشیدگی و اسپاسم عضلانی و یا پارگی رباطها عمدتاً در ناحیه لومبوساکرال می باشد . ۱۳-۷% از کل آسیبهای ورزشی را جراحات ناحیه تحتانی پشت تشکیل می دهند . که شایعترین جراحت پشت کشیدگی عضلانی (۶۰% ) و بعد از آن آسیب های دیسک کمر می باشد ( ۷% ) .
● آناتومی کاربردی
Sprain یا کشیدگی و پارگی تاندونها عمدتاً از انقباض ناگهانی شدید و یا چرخش ناگهانی و یا مقاومت شدید در برابر یک نیروی جلوکشنده ایجاد می شود. همه رباطها و لیگامانهای اصلی ستون مهره مثل رباط طولی قدامی, رباط طولی خلفی ، رباط زرد ، رباط بین زوائد خاری و رباط فوق خاری می توانند دچار پارگی جزئی یا کامل شوند . اما به هر حال رباط طولی خلفی بیش از بقیه مستعد به sprain می باشد . این رباط بزرگترین و بلندترین رباط این ناحیه بوده و نسبت به نوع قدامی کمتر تکامل یافته است .
Strain به کشیدگی و پارگی کامل یا ناکامل واحد عضله _ تاندون می گویند و عمدتاً ناشی از یک مقاومت شدید و یک انقباض شدید عضلانی می باشد . این امر می تواند در عضلات خلفی ستون مهره در هر جایی و از جمله در کمر اتفاق بیفتد. عضلاتی که چند مفصل را می پوشانند بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند .
● بیومکانیک ورزش
مهره های کمر تمام وزن نیمه فوقانی بدن را تحمل نموده بعلاوه سایر نیروها مثلا در برداشتن اشیاء و … نیز به آنها وارد می گردد . مهره های کمر و مفصل ران مسئول حرکات تنه می باشند . مهره های تحتانی کمر بیشترین وزن را متحمل و مسئول بیشترین حرکات نیز هستند لذا این ناحیه بیشترین آسیبها از نظر کشیدگی عضلانی یا پارگی رباط را متحمل می شود .
بیشترین آسیبها در هنگام انجام حرکات ترکیبی حادث می شود مثل خم شدن به طرفین و نیز خم شدن همزمان به جلو یا عقب . و یا چرخش به یک سمت همراه با خم شدن به طرفین .
استخوانهای ستون مهره و رباطهای آن جزء ساختاری ستون مهره و عضلات و تاندونها جزء دینامیک ستون مهره را شکل می دهند . لذا استخوانها و رباطها عامل حفظ ستون مهره و پایداری آن عمدتاً در زمان استراحت بوده و عضلات در زمان انجام حرکات نقش مهم در پایداری ستون مهره را بازی می کند . چنانچه یک عضله آسیب ببیند اگر سایر عضلات کار آن را جبران نکنند ناپایداری ستون مهره را خواهیم داشت . در مورد رباطها ، رباطهایی که نزدیک به مفاصل مورد حرکت قرار دارند بیشترین اثر را در پایداری مفصل و در کل ستون مهره خواهند داشت تا آنهایی که بزرگترند و چند مفصل را می پوشانند . وقتی عضلات و رباطها آسیب می بینند حس عمقی که در تاندون عضلات رفلکس نخاعی وجود دارد آسیب دیده و کنترل وضعیت و تعادل دچار اختلال میشود . همین اختلال می تواند ستون مهره را به صدمات بعدی مستعد کند و یک سیکل معیوب ایجاد کند .
آسیب عضلات و تاندون ها عمدتاً در هنگام حرکات ترکیبی غیر معمول ورزشی و یا در هنگام تمرین و بلندکردن اشیاء ورزشی روی می دهد . یک سری عوامل شانس ایجاد آسیب را افزایش می دهند که از همه مهمتر اختلالات بدشکلی های ستون مهره قبلی است و دیگر عدم تعادل توده عضلانی و یا ضعف عضلات شکمی و یا عضلات خلفی ستون مهره می باشد .
● شرح حال
▪ مکانیسم دقیق آسیب دیدگی که چگونه و طی انجام چه حرکتی و در چه وضعیتی از بدن رخ داده است.
▪ پرسیدن محل دقیق درد و مدت آن.
▪ آیا درد به جایی هم تیر می کشد یا خیر.
▪ چه حرکاتی درد را تشدید و چه حرکاتی آن را تسکین می دهند.
▪ درد حاصل از کشیدگی های تاندونی _ رباطی عمدتاً دردی همراه با اسپاسم عضلات ستون مهره ای است و در امتداد ستون مهره حس می شود.
▪ حرکات ستون مهره به خصوص در خم شدن به جلو دردناک و کاهش یافته است.
▪ هیچ گونه علائمی دال بر آسیب عصبی همراه ( مثل درد تیر کشنده به پا ) یا آسیب های ساختمانی ستون مهره ( مثل قوز پشت ) نباید وجود داشته باشد .
● معاینه
▪ فرد را در وضعیت ایستاده قرار داده باید امتداد مهره های کمر ، حساسیت عضلات در لمس و اختلالات احتمالی ساختار ستون مهره بررسی شود.
▪ باید میزان حرکات ستون مهره به طرفین و جلو و عقب بررسی شود ( با این معاینه می تواند به وجود اسپاسم عضلانی و در نتیجه کاهش حرکات پی برد )
▪ باید لمس عضلات ناحیه ای که درد می کند را در وضعیت خوابیده به شکم انجام داد و محدوده آسیب ( که اسپاسم دارد ) و محل دقیق آن مشخص گردد.
▪ یک معاینه عصبی کامل در اندام تحتانی از نظر معاینه حرکتی، حسی و بررسی رفلکس های زانو و مچ پا لازم است صورت گیرد. همچنین باید سلامت دیسک های کمر را با انجام تستهای اختصاصی بررسی نمود.
● تشخیصی های افتراقی
▪ آسیب دیسک
▪ رادیکولوپانی های کمری خاجی
▪ آسیب استخوانی به ستون مهره ( شکستگی _ اسپوندیلوز )
▪ آسیب مفصل ساکروایلیاک
● تصویربرداری
▪ رادیوگرافی : اگر چه sprain و strain بافت نرم را درگیر می کند ولی جهت رد سایر علل باید یک عکس رادیوگرافی AP و lateral از بیمار گرفته شود .
▪ MRI یا CT : چنانچه بیمار به درمان حمایتی پاسخ ندهد یا علائم نورولوژیک در وی ایجاد گردد بر حسب تشخیص احتمالی ضرورت دارند .
برخورد با آسیب
الف) فاز حاد:
▪ سرما درمانی ( تا ۴۸ ساعت اول ) : التهاب موضعی را کاهش می دهد .
در صورت لزوم تحریک الکتریکی همراه با یخ درمانی .
حفظ پوسچر(حالت) طبیعی ناحیه آسیب دیده با فعالیت خفیف روی آن ناحیه .
▪ درمان پزشکی: استراحت در بستر ( ۴۸ ساعت اول )
حفظ مقدار کمی تحرک مثل بلند شدن از تخت و دوباره خوابیدن.
NSAID یا داروهای شل کننده عضلانی برای کاهش درد و التهاب مفیدند .
می توان از طبی طی این فاز برای کاهش اسپاسم استفاده نمود که بلافاصله بعد از رفع اسپاسم باید برداشته شود .
نباید در این فاز ماساژ درمانی انجام گیرد .
ب) فاز بهبودی:
▪ درمان فیزیکال : هدف رسیدن به بهبودی با یک برنامه سبک کششی _ قدرتی است که باید روی عضلات شکمی و ستون مهره صورت گیرد .
می توان درمانهای رایج فیزیوتراپی مثل ماساژ _ تحریک الکتریکی را نیز بکار برد.
● بازگشت به رقابت
علائم معمولاً بعد از سه روز کاهش می یابد و طی یک الی شش هفته بهبود می یابند. زمان بازگشت وقتی است که فرد احساس درد یا ناراحتی نداشته باشد. باید از رفتارهای منجر به آسیب قبلی پرهیز کند و هرگز زمانی که هنوز درد دارد شروع به ورزش نکند.
● پیش آگهی
نود درصد این آسیب ها طی شش هفته بهبود می یابند ولی ۱۰% دچار درد مزمن کمر خواهند شد .
