حتما مي دانيم كه كورتيزول دشمن اصلي بدن سازان به شمار مي رود و همه جا توصيه مي شود تا از اضطراب – استرس – تمرينات شديد طولاني مدت (بيش از يكساعت ) – و كم خوابي و بيدار ماندن بعد از 10 شب پرهيز كنند به دليل اينكه بدن وارد فاز ترشح كورتيزول مي شود كه متعاقب آن كاهش اثر تستسترون و تجزيه بافت عضلاني ( بجاي ريكاوري و عضله سازي بعد از تمرين ) مي شود. ضمن اينكه چنانچه موقعيت هاي استرس زا مرتبا ادامه داشته باشد تضعيف سيستم ايمني – افزايش وزن و چاقى، بى خوابى، بيماريهاى قلبى، افسردگى و ناهماهنگى در اختلالات گوارشى را افزايش مى دهدو باعث افزايش فشار خون وكلسترول و همچنين تجمع چربي در اطراف شكم مي شود هورمونهاي اصلي استرس كورتيزول، اپي نفرين و اكسي توسين ميباشندهر دو هورمون كورتيزول و اپي نفرين باعث افزايش فشار خون و سطح قند خون ميشوند.
-پس از ترشح دو هورموناپي نفرين و كورتيزول هورمون اكسي توسين نيز از مغز ترشح مي گردد تا اثرات دو هورمون نخست را تعديل كند. هورمون اكسي توسين عواطف آرام بخش و حس مراقبت را افزايش ميدهد و به دليل اينكه ميزان ترشح هورمون اكسي توسين در زنان بسيار بيشتر از مردان است زنان در مواقع استرس و افسردگي ( كه معمولا در پي موقعيت هاي استرس زاي طولاني رخ مي دهد ) بيشتر به روابط اجتماعي و مراقبت از فرزندانشان روي مي آورند ولي مردان گوشه گير و منزوي مي شوند يا به كار و سرگرمي هاي شخصي مي پردازند اما در شرايط استرس زا ميزان ترشح دو هورمون اپي نفرين و كورتيزول در زنان و مردان يكسان ميباشدضمنا هورمون استروژن ( هورمون غالب زنانه ) موجب ترشح بيشتر كورتيزول پس از استرس مي شود كه يكي از دلايل آمار بيشتر افسردگي در خانمها مي شود . احتمال سقط جنين در ميان زناني كه ميزان ترشح هورمون كورتيزول در بدن آنها بيشتر است ٧/٢ برابر افزايش پيدا مي‌كند.
تا اينجا تماما از مضرات كورتيزول گفتم شايد اين سوال پيش بياد كه پس اين هورمون چه فايده اي براي بدن دارد هورمونهاي آدرنالين و كورتيزول روى تمركز اثر مى گذارند و باعث افزايش سرعت عكس العمل و افزايش قدرت و چالاكى فرد مى شوند كه در مواقع ترس و اضطراب و موقعيت هاي مشابه به كمك فرد در دفاع از خود مي آيد به طور كلي كورتيزول سبب كاهش ترس مي شود و همچنين اثرات ضد التهابي دارد كه در بسياري از تركيبات داروئي كورتو استروئيد ها(از جمله بتامتازون) از همين خاصيت استفاده مي شود ضمن اينكه موجب افزايش قند خون در مواقع اضطراري نيز مي شود اما عمدتا از تجزيه پروتئين هاي بدن اين مورد اتفاق مي افتد .
كورتيزول يا كورتيزون
كورتيزولها هورمونهاي استروئيدي هستند كه در غده‌هاي فوق كليوي توليد ميشوند و در متابولسيم كربوهيدرات‌ها، پروتئين‌ها و چربي‌ها نقش حياتي دارند. مقادير بيش از اندازه كورتيزول ( يا كورتيزون) باعث زياد شدن اشتها، از دست رفتن كلسيم بدن و افزايش قند خون مي‌شود. كورتيزون داراي خواص ضد التهابي است و در بيماريهاي چشم، آرتريت روماتوئيد و بيماري آديسون تجويز مي‌شود.
تاثيرميزان ترشح هورمون كورتيزول بر…
ایسنا-نتايج مطالعات در آمريكا حاكي از آن است كه افرادي كه با احساس تنهايي و غمگيني به رختخواب مي‌روند، به هنگام صبح با فوران هورمونهاي افزايش دهنده انرژي از خواب بيدار ميشوند.
به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، يك گروه تحقيقاتي از دانشگاه نورت وسترن در ايالت ايلينويز در اين پژوهش ميزان هورمون استرس موسوم به كورتيزول را در 156 نفر در گروه سني 54 تا 71 سال مطالعه كردند.
اين محققان دريافتند كه خلق شخص به هنگام خواب بر روي ميزان هورمون كورتيزول تاثير مي‌گذارد.
نتايج اين پژوهش در برنامه آكادمي ملي علوم در آمريكا ارايه شده است.
محققان در اين مطالعات بر روي اين مساله متمركز شده‌اند كه آيا مي‌توان ميزان هورمون كورتيزول را با توجه به تجارب فرد در روز قبل و يا در حال حاضر پيش‌بيني كرد.
در اين پژوهش نمونه‌هايي از بزاق شركت‌كنندگان سه نوبت در طول روز تهيه شده و از هر شركت كننده خواسته شده تا احساسات خود را در هر شب در يك دفترچه يادداشت روزانه ثبت كند.
هورمون كورتيزول به بدن كمك مي‌كند كه در واكنش به شرايط استرس‌زا ميزان قند خون و فشار خون را افزايش دهد اما همچنين بر روي خلق و حافظه نيز تاثير مي‌گذارد.
به گفته دكتر ايما آدام از دانشگاه نورت وسترن افزايش ميزان هورمون كورتيزول در هنگام عصر يك نشانه بيولوژيكي از داشتن يك روز نامناسب و بد است.
ميزان اين هورمون معمولا وقتي افراد از خواب بيدار ميشوند بالا است و طي 30 دقيقه بعد افزايش پيدا مي‌كند و به اين ترتيب شخص تمايل پيدا مي‌كند كه دوباره به رختخواب برود.
اين مطالعات همچنين نشان ميدهد كه عصباني شدن در طول روز باعث افزايش ميزان كورتيزول به هنگام خواب مي‌شود.
همچنين، افرادي كه ميزان كورتيزول كمتري در هنگام صبح دارند در طول روز بيشتر احساس خستگي مي‌كنند.
ارتباط بين غلظت تستوسترون و کورتيزول بزاقي با نتايج حاصل از پرسشنامه ي رواني بيش تمريني در بازيکنان نخبة فوتبال
هدف ازاين تحقيق بررسي ارتباط بين غلظت تستوسترون و کورتيزول بزاقي و نسبت آن ها با نتايج حاصل از پرسشنامه رواني علائم اوليه بيش تمريني در بازيکنان نخبه ي فوتبال بود.
تعداد 3 0 نفر از بازيکنان ليگ برتر به صورت داوطلبانه و هدف دار به عنوان نمونه ي آماري انتخاب شدند. در روز استراحت پس از تمرين، ابتدا پرسشنامه رواني علائم اولية بيش تمريني شامل 54 سوال به صورت” بله، خير” به بازيکنان ارائه شد. سپس در همان روز نمونه ي بزاق بازيکنان در سه مرحله (ساعت 8 و 11 صبح و 5 بعدازظهر) گرفته شد. اين سه مرحله نمونه گيري به ما کمک کرد تا ميانگين غلظت اين دو هورمون را در طول روز ثبت کنيم.
تجزيه وتحليل داده ها با استفاده از ضريب همبستگي اسپيرمن بين نتايج حاصل از پرسشنامه به عنوان شاخص رواني پديده بيش تمريني و غلظت کورتيزول در ساعت 8 و 11 صبح و همچنين ميانگين آن به ترتيب رابطة معنادار و مثبت نشان داد (r= 0.71، r= 0.61، r=0.62 ، p≤0.01). همچنين بين نتايج حاصل از پرسشنامه و غلظت تستوسترون در ساعت 8 صبح رابطة معنا دار و مثبت (r= 0.42 p≤0.05;) و بين نتايج حاصل از پرسشنامه و نسبت تستوسترون به کورتيزول در ساعت 8 صبح رابطه معنادار و معکوس مشاهده شد (r= -0.42, p≤0.05).
نتايج تحقيق نشان داد پرسشنامه رواني علائم اوليه بيش تمريني مي تواند ابزار مناسبي جهت شناسايي و پيشگيري از پديده بيش تمريني باشد. چون غلظت هورمون کورتيزول در اثر خستگي و تمرينات سنگين تغيير پيدا مي کند، بنابراين مي توان عنوان کرد غلظت کورتيزول يکي از شاخص هاي تعيين ميزان فشار تمرينات و بيش تمريني است
