نوجوانی و جوانی بخشی از زندگی است که همهی افراد آن را تجربه میکنند.
اما این دوران بسیار حساس است و به سلامت سپری نمودن آن در جامعهی کنونی کاری دشوار است. در این سنین نوجوانان و جوانان به ظاهر خود بسیار اهمیت میدهند، و دوست دارند ظاهری جذاب و اندامی ورزشکاری داشته باشند.
ادامه مطلب:استروییدها
برای داشتن ظاهری جذاب راهکارهای گوناگونی را امتحان میکنند، که برخی از آنها میتواند سرنوشت فرد را تغییر دهد. یکی از این راهکارها روی آوردن به باشگاههای بدنسازی است. بدنسازی اگر به شیوهی درست و طبیعی آن انجام شود. مشکلی ایجاد نمیکند. اما متأسفانه در سالهای اخیر جوانانی که دوست دارند ره صد ساله را یک شبه سپری نمایند، با مصرف داروهای هورمونی آیندهی مبهمی را برای خود رقم میزنند. گاهی از سوی دوستان در محیطهای ورزشی به جوانان توصیه میشود که از قرص یا آمپولهای ویژهای استفاده نمایند تا ماهیچه های آنها سریع تر رشد نماید و قدرت بدنی شان زیادتر شود، غافل از آن که، مواد توصیه شده اعتیادآور بوده و عوارض خطرناک و غیرقابل بازگشتی دارد. به این دسته ازمواد مخدر، استروییدهای آنابولیک آندروژیک میگویند، که در زیر به معرفی شماری از آنها میپردازیم.
استروییدهای آنابولیک:
استروییدهای آنابولیک طبقهای از داروها، شامل هورمون طبیعی مردانه تستوسترون و گروهی بسیار از داروهای صناعی مشابه به آن است . ساختمان شیمیایی آنها شبیه هورمونهای جنسی مردانه است. این مواد در سال ۱۹۳۰ جهت درمان اختلالات جنسی مردان ساخته شدند. تمامی استروییدهای آنابولیک آندروژنیک درجاتی از اثرات آنابولیک (رشد ماهیچه های اسکلتی) و آندروژنیک (نمو خصوصیات مردانه) دارند، یعنی رشد ماهیچه ها و ظهور خصوصیات مردانه را تقویت می کنند. این مواد در بازار ایران به نامهای زیر به فروش می رسد:
اکسی متالون، ناندرلون، دیانابول، آمینومگاس، متان، کراتین، تستوسترون، سوماتروپین، رستاندول، آنادر، گنادوتروپین، پارابولان، بیسیایایپرو، گلوتامکس، مگاوی و کراپلاس.
شیوه های مصرف:
خوراکی، تزریقی یا به صورت هم زمان است که اصطلاحاً با آن STACKING میگویند بعضی از استروییدها به صورت ژل و کرم نیز عرضه میشود. بدن سازان برای به دست آوردن اثرات دلخواه، گاهی تا ۲۰ برابر دوز توصیه شده مصرف میکنند.
عوارض کوتاه مدت استروییدهای آنابولیک:
سرخوشی، بیش فعالی، افزایش قدرت عضلانی و رشد ماهیچهها.
عوارض دراز مدت استروییدهای آنابولیک:
خشم بیش از حد، برانگیختگی، بوی بد تنفس، تحریکپذیری، پرخاشگری، اضطراب، افسردگی، دوره های مانیک (شیدایی) یا هیپومانیک (نیمه شیدایی)، فشار خون، دیابت، توقف رشد اسکلتی، بیماری قلبی عروقی، رسوب چربی در سرخرگها، سرطان کبد، آکنه، بیماری های عفونی مانند هپاتیت، ایدز، یرقان، آسیب به کبد و کلیه، (به علت تزریق) زردی پوست و چشم، خستگی، بی قراری، کاهش اشتها، خودکشی، یکی از علایم دردسرساز، عدم رضایت از قیافه (image dissatisfaction Body) میباشد. بین مصرف استروییدها و سکته قلبی در ورزشکاران زیر ۳۰ سال رابطهی معنی داری وجود دارد . عوارض یاد شده بین مردان و زنان شایع است ولی علاوه براین ، هر جنس عوارض ویژهی خود را داراست:
عوارض استرویید در مردان: بزرگ شدن پستان، کاهش شمار اسپرم، بلوغ زودرس پسران، ناتوانی جنسی، ریزش موی سر، کوچک شدن بیضهها و نازک شدن صدا.
عوارض استروئید در زنان: کلفتی صدا، بی نظمی عادت ماهانه، پرمویی، کاهش اندازهی پستان، کاهش چربی پوست و زمخت شدن پوست.
بعضی از این مواد علاوه بر عوارض یاد شده عوارض دیگری نیز دارند، مانند : سوماتروپین که مصرف آن باعث آکرومگالی (غول پیکری) یا تغییر فرم چهره میشود.
نکته های مهم: طبق آمار مرکز دارویی آلمان ۴۲% از استروئیدهای آنابولیک موجود در بازار تقلبی و باعث مرگ و میر بسیاری از بدنسازان شده است.
اما آن چه جامعه شناسان و جرم شناسان را در مورد مصرف استروییدها نگران نموده است، خشونت در بین مصرفکنندگان این مواد است بدون آن که سابقه خشونت یا رفتار ضد اجتماعی داشته باشند. بسیاری از مصرف کنندگان این مواد مرتکب قتل و خشونت می شوند و رفتاری بسیار خصمانه با افراد خانواده دارند. البته باید دقت کرد که مصرف چند داروی مختلف با هم، استفاده از سایر مواد مخدر محرک و وجود جنبههای شخصیتی در شکلگیری رفتارهای پرخاشگرانه بسیار مؤثر است.
علایم بازگیری (ترک) استروییدها:
خلق متغیر، بی قراری، کاهش اشتها، خستگی شدید، کاهش علاقه، کاهش انگیزه، سردرد، تهوع، میل به خودکشی، بی خوابی، کاهش میل جنسی، و وسوسه شدید، اما خطرناک ترین عارضهی بازگیری (ترک) استروییدها، افسردگی است که گاهی اوقات منجر به خودکشی نیز می شود.
درمان:
ترک استروئید به راحتی و به صورت سرپایی در محیط خانواده ممکن است. اغلب روش ها براساس پوشش دادن علایم ترک صورت می پذیرد.
سه علامت دردسر ساز عمده ترک استرویید شامل:
وسوسه، افسردگی و عدم رضایت از قیافه ظاهری
بنابراین نیاز به درمان طولانی مدت دارد:
الف ) با توجه به افسردگی بیمار و این که گاهی این افسردگی دراز مدت خواهد بود درمان بیمار باید توسط روانپزشک انجام گیرد.
ب) درمانهای شناختی رفتاری برای افسردگی ، وسوسه شدید و عدم رضایت از ظاهر بسیار مؤثر است.
پ) ایجاد محیط حمایتی (خانوادگی اجتماعی) بسیار مهم است. محیط حمایتی شامل: حداقل استرس ممکن ـ عدم استرس با مصرف کننده ـ امکان استفاده از مشاور و مراجعه به پزشک
مهمترین و شایعترین اشتباه پزشکان و بیماران، استفاده از داروهای انرژی زا (Ergogenic) است.