شک نداشته باشید چنان که سیستم های تمرینی در زمان مناسب مورد استفاده قرار بگیرند هم سو با اهدافی که دنبال می کنید بسیار موثر خواهند بود. آنچه دست مایه بحث در این مقاله شده معرفی سیستمی تحت عنوان20-10-5 است که با آن وجوه مختلفی از عضلات را می توانید تمرین دهید.
منبع : مجله ی فلکس
کدام بدن ساز را سراغ دارید که دوست نداشته باشد به بدنی قویتر بزرگتر و کات تر برسد؟ مشکل اینجاست که اکثر برنامه های تمرین فقط روی یکی از اهداف مذکور تمرکز دارند. یک روش تمرین غیر سنتی که به پروتکل 20-10-5 شناخته شده این امکان را فراهم می کند که همزمان روی 3هدف فوق کار شود .تکرار 5 که برای حرکت اول است برای افزایش قدرت مفید است تکرار 10که برای حرکت دوم توصیه می شود به رشد سایزی عضلات کمک می کند و تکرار 20 که برای سومین حرکت تجویز می گردد روی استقامت عضلانی کار می کند و درصد چربی بدن را کاهش می بخشد. با ترکیب هر 3 دامنه تکرار مذکور در یک جلسه تمرین سریع قادر خواهید بود که عضلات را از 3 بعد مختلف تمرین دهید و تقویت کنید. این که چطور برنامه تمرین خود را ارنج و تنظیم می کنید بسیار مهم است . در روش 20-10-5 حرکت اول را باید حرکتی چند مفصلی انتخاب کنید (که در مثال ما حرکت با دمبل انتخاب شده به این علت که کنترل د مبل ها سخت تر است) و آنرا با5 تکرار سنگین اجرا کنید.
برای روشن شدن مسئله یک نمونه از برنامه عضلات سینه ارائه شده است. لیستی هم از بهترین حرکات برای هر کدام از حرکات اول دوم و سوم ارائه شده که می تواند راهنمای خوبی برای شما در درک بهتر سیستم باشد. حرکت دوم در این سیستم بازهم حرکتی چند مفصلی است اما نسبت به حرکت اول زاویه ای متفاوت دارد و با تجهیزات دیگری اجرا می شود.
چنان که در حرکت نخست از دمبل استفاده کرده اید برای حرکت دوم سراغ هالتر یا دستگاه بروید. حرکت آخر نیاز به تکرار های زیاد دارد بنابراین بهترین گزینه های حرکتی برای حرکت سوم تک مفصلی ها هستند.
حرکت سوم را نیز می توانید با دمبل اجرا کنید اما اگر حرکت با کابل یا دستگاه را انتخاب کنید فشاری دائم روی عضلات تان حفظ خواهد شد. اوقاتی که محدودیت زمانی جهت تمرین دارید این روش کمک زیادی به شما خواهد کرد و البته زمانی که می خواهید روی عضله ای دیر رشد فشاری مضاعف وارد کنید باز هم این روش به کارتان خواهد آمد.
در هر حال اگر تصمیم گرفتید از روش 20-10-5 استفاده کنید باید حداقل 6 هفته بدون وقفه آن را دنبال کنید تا بتوانید نتایج آنرا شاهد شوید.
گزینه های انتخابی حرکات
برای آنکه انتخاب حرکات را به درستی انجام دهید مثالی در مورد عضلات سینه عنوان می کنیم تا موضوع به خوبی برای تان روشن شود.
بهترین گزینه ها برای 5تکرار
پرس سینه با دمبل
پرس بالا سینه با دمبل
پرس زیر سینه با دمبل
بهترین گزینه ها برای 10تکرار
پرس بالا سینه هالتر
پرس زیر سینه هالتر
پرس سینه هالتر
پرس سینه با دستگاه اسمیت
پرس سینه با دستگاه
بهترین گزینه ها برای 20تکرار
قفسه با دمبل (سینه,بالا سینه,زیر سینه)
کراس اور (از بالا و پایین)
قفسه با دستگاه
قفسه با کابل (سینه,بالا سینه,زیر سینه)
نمونه تمرین سینه برای مبتدی
حرکت تکرار ست
پرس سینه با دمبل 5 *3
پرس بالا سینه 10 *3
کراس 20 *3
نمونه تمرین سینه برای پیشرفته ها
حرکت تکرار ست
پرس بالا سینه دمبل 5* 5
پرس زیر سینه با اسمیت 10 *5
قفسه سینه با کابل 20 *5
معرفی یک سیستم تمرینی شوک دهنده
آیا شما هم با پوشیدن لباس‌های گل و گشاد سعی می‌کنید نقاط ضعف بدن خود را از دید دیگران پنهان دارید؟ بازوهائی که لاغر هستند را با پیراهن‌های آستین بلند و پاهائی که استخوانی هستند را با شلوارهای گشاد و شانه‌های کم‌عرض را با پوشیدن پیراهن‌های گشاد و ضخیم پنهان نکنید. راه‌حل اصلی این است که ساختار بدن خود را با تمرینات خاص به سوی زیبائی تغییر دهید تا دیگر ناچار نباشید کارهای عجیب و غریب انجام دهید.
● معجزه ۵-۱۰-۲۰ برای عضلات دیر رشد
سیستمی وجود دارد به نام ۵-۱۰-۲۰ که شما را برای ساختن بدنی زیبا یاری می‌دهد. اعداد ذکر شده زندان شما نیتسند که بخواهید همیشه به آن‌ها فکر کنید. بلکه آن‌ها برای اوقاتی هستند که عضلات دیر رشد باز هم متوقف شده‌اند و نیاز به تحریک دارند. گاهی اوقات باید به عضلات خود تفهیم کنید که چقدر در کار خود مصر هستید و این روش یکی از آن راه‌های اثبات است.
● ائتلاف روش ها
سیستم ۵-۱۰-۲۰ تلفیقی از سیستم تری‌ست و تکرارهای متنوع است که همین موضوع باعث شده فشار روی عضلات خیلی زیاد شود.
در سیستم تری‌ست شما برای هر گروه عضلانی بدن ۳ حرکت انتخاب می‌کنید و از هر کدام حرکات یک ست پشت سر هم و بدون استراحت اجراء می‌کنید. بعد از آنکه هر حرکت یک ست اجراء شد یک تری‌ست کامل شده است یعنی به بیان ساده‌تر وقتی ۳ ست تمرینی اجراء شد، یک تری ست انجام شده است. بعد از آن می‌توانید چند دقیقه استراحت کنید و سپس تری ست‌های بعدی را طبق برنامه اجراء کنید. از جمله فوائد این تکنیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) تنوع انتخاب: سه حرکت تمرینی مختلف باعث می‌شود گروه عضلانی مورد نظرتان از تمامی زوایای ممکن تحت فشار قرار بگیرد و مقدار فیبرهای عضلانی درگیر در حرکات بیشتر شود. هر چه فیبرهای بیشتری به‌کار گرفته شوند، فیبرهای بیشتری هم رشد می‌کنند و عضلات هم بزرگتر خواهند شد. به‌عنوان مثال برای عضلات سینه یک تری ست خوب می‌تواند ترکیب کردن حرکات پرس سینه با هالتر، پرس بالاسینه با دمبل و کراس‌اور باشد که هر کدام از آن‌ها روی یک قسمت از عضلات سینه تأکید خاصی دارند.
۲) شدت: بدون توجه به این‌که شاید در مورد تمرینات چیز زیادی ندانید، اما به‌هر حال به‌راحتی می‌توانید متوجه شوید که اجراء تری‌ست خیلی سخت‌تر از ست‌های عادی است، از همین بابت شدت تمرین هم بالاتر است.
۳) صرفه‌جوئی در زمان: با استفاده از تری‌ست‌ها شما می‌توانید در مدت زمان کوتاهی یک برنامه تمرینی کامل را اجراء کنید این به خاطر استراحت‌های به حداقل رسیده بین حرکات است.
● رقص تکرارها
در اکثر تری‌ست‌ها تعداد تکرارهای حرکات یکسان رعایت می‌شود یا این‌که معمولاً تکرارها را تا رسیدن به سوزش ادامه می‌دهند.
آیا این کافی است؟ تا حدودی بله. اما در این برنامه روشی جدید به‌کار گرفته می‌شود تا فوائد دیگری هم داشته باشد: ۵، ۱۰، ۲۰ تعداد تکرارهائی هستند که به ترتیب باید برای حرکات اول، دوم و سوم تری‌ست خود اجراء کنید. حالا به ذکر یک مثال از این روش می‌پردازیم تا بهتر متوجه شوید.
۱) حرکت اول: پرس سینه با هالتر
در این حرکت باید وزنه را خیلی سنگین انتخاب کنید تا تعداد تکرارها محدود به ۵ شوند. این‌کار باعث افزایش یافتن سطح قدرت عضلات می‌شود و حجم عضلانی را نیز در عضله هدف بیشتر می‌کند.
۲) حرکت دوم: پرس بالا سینه با دمبل
از وزنه‌ای نسبتاً متوسط استفاده کنید که تعداد تکرارها را محدود به ۱۰ کند. این‌کار باعث ساخته شدن سایز عضلانی با کیفیت می‌شود.
۳) حرکت سوم: کراس اور
در این حرکت وزنه را باید سبک انتخاب کنید تا بتوانید حداقل ۲۰ تکرار اجراء کنید. این تکنیک (تکرارهای زیاد) به‌واسطه افزایش دادن ترشح هورمون رشد و ایجاد کردن عروق خونی جدید در فیبرهای عضلانی به رشد عضلات کمک می‌کند.
● خون و آب
اجراء تکرارهای زیاد نیاز به گلوکز بیشتری دارند. هر چه گلوکز بیشتری در بدن مصرف شود، اسید لاکتیک بیشتری هم مصرف خواهد شد و مقادیر بیشتر اسید لاکتیک با مقدار بیشتری از هورمون رشد ارتباط دارد و حتماً می‌دانید که هورمون رشد هورمونی آنابولیک است که نقش کلیدی در رشد عضلات دارد.
اجراء تکرارهای زیاد نیاز عضلات به خون سرشار از اکسیژن را افزایش می‌دهد. از آنجائی‌که افزایش دادن مقدار اکسیژن در خون (بعد از حد مشخصی) دشوار است، راه حل ساده این است که مقدار خونی که داخل عضلات جریان دارد را افزایش دهیم. بنابراین عروق خونی واقعاً رشد می‌کنند و مسیرهای جدیدی در عضلات باز می‌کنند.
وجود عروق خونی بیشتر در عضلات یعنی هورمون‌های بیشتر (مثل هورمون رشد، IGF-۱، تستوسترون) و همچنین مواد مغذی بیشتر (آمینواسیدها، گلوکز و چربی) که همگی برای افزایش سرشار از جریان خون می‌شوند به‌طوری‌که حس می‌کنید آن‌ها را پر از آب کرده‌اند و ظاهری ورم کرده و دم افتاده پیدا می‌کنند. هر چه عروق خونی در عضلات بیشتر باشد، خون بیشتری در دسترس خواهد داشت تا عضلات را پر کند و باعث بروز احساس دم افتادن بیشتری شود. این باعث افزایش مقدار سلول‌های عضلانی می‌شود.
برای جمع‌بندی باید گفت که روش ۵-۱۰-۲۰ نه تنها برای شوک دادن عضلات به رشد جدید کافی است بلکه خیلی مو شکافانه و با دقت سوئیچ‌های مختلفی را برای رشد عضلات در بدن فعال می‌کند.
این روش بسیار استرس‌زا می‌باشد و از همین جهت حتی خیلی از بدنسازان فصلی را نیز گوشمالی خوبی می‌دهد، بنابراین برای یک گروه عضلانی در مدت زمانی کوتاه (حداکثر ۴ الی ۶ هفته) این روش را انتخاب کنید و پس از آن با شدتی عادی آن گروه عضلانی را تمرین دهید تا ریکاوری شده و رشد کند.
همچنین می‌توانید به شکلی تصادفی در برنامه‌های تمرین خود از این روش برای هر کدام از گروه‌های عضلانی بدن خود استفاده کنید تا از ثبات وضعیت رشد آن‌ها جلوگیری کنید. از این روش فقط برای یک یا دو گروه عضلانی که دیر رشد هستند استفاده کنید اما به‌شرطی که جلسات تمرین آن‌ها در روزهائی مجزا از هم باشد.
برای عضلات کوچک‌تر بدن مثل بازوها و سرشانه‌ها اجراء ۲ الی ۳ تری‌ست با روش ۵-۱۰-۲۰ کافی است. برای عضلات سینه، زیربغل و پاها با ۳ تری‌ست آغاز کنید و به مرور آن‌ها را اضافه کنید. (اینجا منظور از ۳ تری ست همان ۳ ست از یک تری‌ست است).
بعضی متوجه شده‌اند که ۴ ست از تری‌ست بهتر جواب می‌دهد در حالی‌که برخی دیگر که سوزش و درد عضلانی را دوست دارند ممکن است از تعداد بیشتری لذت ببرند. برخلاف تری‌ست‌های عادی که آنجا حرکات را به‌دلخواه و بدون هیچ دقت خاصی انتخاب می‌کنید اینجا در روش ۵-۱۰-۲۰ باید انتخاب حرکات دقیق انجام شود. برای سادگی کار حرکات مناسب برای هر کدام از مراحل را معرفی می‌کنیم.
۱) حرکت اول
این حرکت باید خیلی سنگین باشد. دامنه تکرارها در آن ۵ است اما از ۳ هم نباید کمتر شود. به‌هر حال این حرکت باید قدرتی و پایه‌ای باشد. به‌عنوان حرکات اول به ترتیب حرکات زیر پیشنهاد می‌شد.
▪ سینه: پرس سینه، پرس بالا سینهٔ، پرس زیر سینه با هالتر
▪ سرشانه: پرس سرشانه با هالتر از جلو (نشسته یا ایستاده)
▪ زیربغل: زیربغل هالتر خم
▪ جلو بازو: جلو بازو با دمبل روی میز بالاسینه
▪ پشت بازو: پشت بازو با هالتر نشسته
▪ پا: اسکوات یا پرس پا
۲) حرکت دوم
این حرکت اصلی برای رشد عضلات است که نباید بیشتر از ۱۰ تکرار و کمتر از ۸ تکرار اجراء شود. در این مرحله حرکتی پایه‌ای مشابه حرکت اول لازم است اما به شرطی که دامنه حرکتی گسترده‌تری داشته باشد یا در آن درگیری عضلات کمکی کمتر باشد. حرکات پیشنهادی برای حرکت دوم این‌ها هستند:
▪ سینه: پرس سینه با دمبل، پرس بالاسینه با دمبل، پرس زیر سینه با دمبل، پرس سینه با دستگاه
▪ سرشانه: پرس سرشانه با دمبل یا پرس سرشانه با دستگاه
▪ زیربغل: زیربغل دمبل خم، زیربغل قایقی، زیربغل با دستگاه، بارفیکس، زیربغل سیم‌کش
▪ جلوبازو: جلوبازو با هالتر یا جلوبازو با دمبل
▪ پشت بازو: پرس سینه دست جمع یا پارالل
▪ پا: پرس پا، لانج یا پله با دمبل
۳) حرکت سوم
در این حرکت تکرار زیاد هستند یعنی حداقل باید ۲۰ باشند. بهترین انتخاب حرکات تک مفصلی هستند ترجیحاً با کابل یا دستگاه تا فشاری دائم روی عضلات اعمال شود. حرکات پیشنهادی عبارتند از:
▪ سینه: انواع قفسه سینه با کابل، کراس اور یا قفسه سینه با دستگاه
▪ سرشانه: نشر از جانب، نشر خم، نشر از جلو با کابل یا نشر با دستگاه
▪ زیربغل: زیربغل سیم‌کش با بازوهای صاف
▪ جلوبازو: جلوبازو تمرکزی با کابل یا جلوبازو لاری با دستگاه
▪ پشت بازو: پشت بازو ایستاده با کابل، پشت بازو با دستگاه
▪ پا: جلوپا، پشت پا
● نمونه تمرین ۵-۱۰-۲۰، برای عضلات زیربغل
یک ست از هر کدام از حرکات بدون استراحت اجراء کنید. یعنی یک ست زیربغل هالتر خم بروید سپس بلافاصله یک ست زیربغل سیم‌کش اجراء کنید و بعد از آنهم فوراً یک ست زیربغل سیم کش با بازوهای صاف بروید. در پایان این ۳ ست می‌توانید مثل ست‌های عادی استراحت داشته باشید. این برنامه تری‌ست را می‌توانید ۳ الی ۴ نوبت تکرار کنید.
▪ زیربغل
حرکت/تکرار/ست
زیربغل هالتر خم +/۵/۴-۳
زیربغل سیم‌کش +/۱۰/۴-۳
زیربغل سیم‌کش بازوها صاف/۲۰/۴-۳
● نمونه تمرین ۵-۱۰-۲۰، برای عضلات جلو بازو
هر کدام از حرکات را یک ست اجراء کنید و استراحت در حدی باشد که به حرکت بعدی می‌رسید. بعد از کامل شدن یک ست از هر کدام می‌توانید استراحت عادی کنید. این تری‌ست را می‌توانید ۲ الی ۳ نوبت تکرار کنید.
▪ جلو بازو
حرکت/تکرار/ست
جلو بازو با دمبل میز بالاسینه +/۵/۳-۲
جلو بازو با هالتر +/۱۰/۳-۲
جلو بازو لاری با دستگاه/۲۰/۳-۲
● به‌غیر از نان و آب
گرچه این روش طراحی شده تا فشار خیلی زیادی روی عضلات اعمال کند، اما شما نیاز دارید که بعد از این تنبیه سخت آن‌ها را با تأمین مواد غذائی حیاتی پاداش دهید. حتی یک رژیم خوب بدنسازی کافی نیست، بلکه شما نیاز به فراتر از آن دارید تا بتوانید عضلات خود را رشد دهید.
با توجه به شدت فوق‌العاده زیادی که این برنامه دارد، مصرف مکمل‌های غذائی در کنار آن یک ضرورت به حساب می‌آید. اول از همه شما نیاز به آمادگی پیدا کردن جهت اجراء تمرین دارید. در وعده قبل از تمرین ۱ الی ۲ گرم تایورین و سپس، ۱۰۰ الی ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین (یا یک فنجان قهوه) و ۳ گرم هم آرژنین دریافت کنید. این ترکیب کمک می‌کند به حفظ قدرت جهت اجراء تری‌ست‌های نفس‌گیری که معرفی شده‌اند.
در وعده بعد از تمرین ۲۰ الی ۴۰ گرم پروتئین Whey، ۴۰ الی ۱۰۰ گرم کربوهیدرات ساده و ۵ گرم هم کراتین مصرف کنید تا به رشد عضلات خود کمک شایانی کرده باشید.
۵ گرم گلوتامین هم اگر به وعده بعد از تمرین اضافه شود به ریکاوری بهتر و حفظ سلامت بدن کمک می‌کند.
