منیسک

منیسک یک قطعه بافت فیبری C شکل از جنس غضروف است که در برخی مفصل ها وجود دارد وبعنوان حائل بین استخوانها و محافظ مفصل عمل می کند. منیسک همچنین بعنوان یک سیستم جاذب ضربه عمل می کند،به روان سازی مفصل کمک می نماید،و باز و بسته شدن  مفصل را تسهیل می نماید.

علل :

 

در کل پارگی منیسک بیشتر از پیچش یا خم شدن بیش از حد مفصل ناشی می شود.  پارگي منيسک در جوانان به دو صورت زير است که همه آنها به صورت يک شکاف طولي شروع مي شوند . در صورتي که شکاف در تمام طول منيسک ادامه يابد پارگي دسته سطلي ايجاد مي شود که در آن قطعات حاصله به هم چسبيده باقي مي مانند . اين شايعترين نوع پارگي است .

در اين پارگي قطعه مرکزي به سمت ميان مفصل جابجا مي شود . در نتيجه کونديل استخوان ران ( کونديل = يک برآمدگي استخواني در انتهاي تحتاني استخوان ران مي باشد ) از طريق شکاف منيسک روي سطح مفصلي استخوان درشت ني مي چرخد . کونديل استخوان ران به شکلي است که در هنگام راست شدن زانو ، بيشترين فضاي مفصل را اشغال مي کند . بنابراين با جابجائي قطعه دسته سطلي فضا محدود شده و زانو بطور کامل باز نمي شود به اين پديده، قفل شدن مفصل مي گويند . در صورتي که پارگي طولي به کناره مقعر منيسک امتداد يابد يک زائده پايه دار ايجاد مي شود . اگر در خلف باشد پارگي شاخ خلفي ناميده مي شود .

اگر پارگي در قدام باشد پارگي شاخ قدامي  ناميده مي شود  . يک نوع پارگي هم در طي عمل جراحي توسط جراح ايجاد مي شود که پارگي عرضي ناميده مي شود .

منيسکها رگ خوني ندارند بنابراين در هنگام پارگي آنها ، خونريزي داخل مفصلي ايجاد نمي شود . اما مايع مفصلي در پاسخ به صدمه وارد شده ترشح مي شود که باعث ورم مفصل مي شود . احتمالاً پارگيهاي منيسک به اين علت که قطعات حاصل توسط اين مايع جدا شده خودبخود ترميم نمي يابند .

علائم :

در زمان آسیب یک “صدای ترکیدن ” ایجاد می شود

·   درد مفصل

·  درد زانو

به نظر می رسد درد  در فضای بین استخوانها ست

با وارد آوردن فشار آرام به مفصل بدتر می شود

· گیر کردن مکرر زانو

· قفل شدن  مفصل

 

۱ ) علائم مربوط به پارگي منيسک داخلي :

معمولاً سن بيمار ۱۸-۴۵ سال است . شرح حال بيمار خصوصاً در پارگي دسته سطل            ( Bucket handle  ) اختصاصي مي باشد . بدنبال يک ضربه به زانو بيمار بر زمين افتاده و درد قسمت داخلي مفصل ايجاد مي شود . پس او قادر به ادامه فعاليتي که انجام مي داده نيست و يا به سختي آنرا انجام مي دهد . در ضمن بيمار توانايي راست کردن کامل زانويش را ندارد . روز بعد متوجه ورم تمام زانو مي شود در اين وضعيت بيمار مجبور به استراحت مي شود پس از ۲ هفته تورم کاهش يافته و بيمار مي تواند زانو را راست نموده و فعاليتهاي خود را از سر بگيرد . پس از چند هفته و حتي ماهها زانو در هنگام يک حرکت پيچشي ناگهاني مجدداً دچار درد و بدنبال آن  تورم  مي شود ، چنين مسأله اي مکرراً اتفاق مي افتد .

۲ ) علائم مربوط به پارگي منيسک خارجي :

علائم بسيار شبيه نوع قبل مي باشند ، اما در اغلب موارد از شدت کمتري برخودار مي باشد . محل درد بيشتر در قسمت خارجي مفصل مي باشد .

تشخيص :

براي رسيدن به تشخيص توجه به علائم باليني بسيار حائز اهميت است . پزشکان  پس از شک به پارگي منيسک براي اثبات تشخيص از آرتروگرافي ( ماده حاجب را به داخل مفصل تزريق نموده سپس با اشعه X عکس مي گيرند ) و آرتروسکوپي ( با يک آندوسکوپ مخصوص داخل مفصل را مي بيند ) استفاده مي کنند .

پزشك تست مک موری را انجام خواهد داد.برای این تست ،شما به پشت می خوابید در حالیکه پاشنه پای صدمه دیده همراه ساق پای شما خم می باشد.فشار توسط دست پزشک به قسمت خارجی پا اعمال می شود،ودر حالیکه پا به سمت داخل می چرخدساق راست میگردد(چرخش داخلی). درد یا تیک روی قسمت داخلی مفصل به معنی پارگی منیسک داخلی(مدیال) پا می باشد.

برای تست  فشاری آپلی،پزشك  شما را به پشت در حالیکه زانو ۹۰ درجه خم شده ،می خواباند. پای شما را با دو دستش می گیرد و آنرا به خارج می چرخاند(چرخش خارجی)،در حالیکه نیرویی رو به پایین به پاها اعمال می شود.زانو و ران پزشك برای نگه داشتن پاهای شما بکار می رود.درد در قسمت داخلی مفصل ممکن است دلیل بر پارگی منیسک داخلی (مدیال)باشد.

تست بالوتمان برای افیوژن مفصلی (مایع مفصلی بیش از حد) در پارگیهای منیسک  مثبت می شود،که دلیل بر تورم ناشی از تجمع مایع اطراف مفصل است.

سایر تستها دال بر پارگیهای منیسک شامل:

·  ام آی آر زانو

·   تصویر برداری ساده از زانو

کمکهای اولیه :

هدف درمان کاهش علائم و محافظت مفصل از آسیب بیشتر در حین بهبودی است.

تحمل کامل وزن امکان پذیر نیست(بیمار ممکن است نیاز به استفاده از عصای زیر بغل داشته باشد).یک تثبیت کنندۀ زانو اغلب برای جلوگیری از آسیب بیشتر به زانو استفاده می شود.یخ برای کاهش تورم مفید است،وداروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) برای کاهش درد و تورم تجویز می شوند.

فعالیت فیزیکی در حد توان بلامانع است .فیزیوتراپی برای بازیافتن قدرت مفصل و ساق  باید انجام شود.اگر صدمه حاد باشد ،یا فعالیت زیاد داشته باشید،آرتروسکوپی زانو (جراحی) ممکن است نیاز باشد.سن روی درمان مؤثر است.بیماران جوان  به احتمال زیاد بدون جراحی مشکل خواهند داشت.

احتیاطات :

نباید در صورت وجود درد همه وزنتان را روی ساق پا وارد کنید.

سریعاً به خدمات اورژانس پزشکی زنگ بزنید اگر

با پزشك خود تماس بگیرید اگر :

· علائم پارگی منیسک بعد از ضربه به زانو ایجاد شود.

· برای یک پارگی منیسک درمان شده و متوجه افزایش ناپایداری در زانویتان شده اید،اگر درد و تورم پس از فروکش کردن اولیه مجدداًبرگشته است ،یااگر آسیب با گذشت زمان بهبود نیافته است.

· زمانی که مجدداً به زانوی خود آسیب وارد کردید

پیشگیری:

از روشهای مناسب  حین ورزش یا بازی استفاده کنید.بسیاری موارد پارگی  منیسک قابل پیشگیری نیست.

درمان :

درمان صحيح پس از اثبات تشخيص برداشتن تمام منيسک مي باشد . با پيشرفت تکنولوژي پزشکي امروز به جاي شکافتن زانو از آرتروسکوپي براي خارج کردن منيسک پاره شده استفاده مي نمايند .

عواقب عدم درمان پارگی منیسک :

بی اهميتي و عدم درمان ، منيسک پاره شده ساختمان مفصل را بر هم زده ايجاد سائيدگي زانو مي نمايد . با اين وجود سال ها پس از عمل جراحي و برداشتن منيسک سائيدگي مفصل زانو گزارش شده است