مقدمه
فواید سلامتی بخش آنتی اکسیدان ها
تحقیقات درباره اثرات ضدمرضی آنتی اکسیدان ها
اثر آنتی اکسیدان ها بر بیماری های قلبی
اثر آنتی اکسیدان ها روی سرطان
اثر آنتی اکسیدان ها بر بیمارهای چشم مرتبط با سن
خطرات بالقوه آنتی اکسیدان ها
نتیجه گیری

 

 

مقدمه

همانطور که از نامشان پیداست ، آنتی اکسیدان ها موادی هستند که قادرند با اثرات مضر اما طبیعی فرآیند فیزیولوژیک اکسیداسیون در بافت ها مقابله کنند.


آنتی اکسیدان ها شامل مواد مغذی (ویتامین ها و املاح معدنی) و آنزیم ها ( پروتئین های موجود در بدن که در واکنش های شیمیایی نقش کمکی دارند) هستند. بنظر می رسد این مواد در جلوگیری از ایجاد بیماری هایی مانند سرطان ، بیماری قلبی ، سکته مغزی ، آلزایمر ، آرتریت روماتوئید و کاتاراکت نقش دارند.
استرس اکسیداتیو زمانی روی می دهد که تولید ملکول های مضر بنام رادیکال های آزاد بیش از ظرفیت حفاظت بخشی دفاع های آنتی اکسیدانی باشد. رادیکال های آزاد اتم های فعال یا قطعات ملکولی شیمیایی هستند که بر حسب الکترون هایی که دارند بار دار هستند. این رادیکال ها مانند آنیون سوپر اکسید ، رادیکال هیدروکسید ، و فلزاتی همچون آهن و مس هستند. رادیکال های آزاد حاوی اکسیژن که تحت عنوان گونه های واکنشگر اکسیژنی نامیده می شوند (ros) مهم ترین رادیکال های آزاد بیولوژیک هستند. Ros شامل رادیکال های سوپر اکسید و رادیکال هیدروکسیل ، باضافه مشتقات اکسیژن با الکترون های نابرابر مانند پراکسید هیدروژن ، اکسیژن تنها ، و اسید هیپوکلروس هستند. بدلیل آنکه رادیکال های آزاد یک یا تعداد بیشتری الکترون نابرابر دارند بشدت نا پایدار هستند. این رادیکال ها در بدن دنبال می گردند تا الکترون بگیرند یا از دست بدهند. و در نتیجه به سلول ها ، پروتئین ها ، و Dna صدمه میزنند.
همین روند اکسیداتیو نیز باعث می شود روغن فاسد شود ، سیبی که پوست آن گرفته شده تغییر رنگ دهد و آهن زنگ بزند.
امکان ندارد ما بتوانیم از صدمه رادیکال های آزاد در امان بمانیم. این رادیکال ها از منابع داخل (اندوجنوس) و خارج بدن (اگزوجنوس) ایجاد می شوند.
اکسیدان ها ی حاصل از فرآیند های داخل بدن در نتیجه تنفس هوازی نرمال و متابولیسم ، و التهاب تشکیل می شوند. رادیکال های آزاد اگزوجنوس نیز از فاکتورهای محیطی مانند آلودگی ، نور خورشید ، ورزش شدید ، اشعه ایکس ، سیگار و الکل ناشی می شوند. سیستم های آنتی اکسیدانی ما کامل نیستند بنابراین با افزایش سن بخش های سلولی آسیب دیده بواسطه اکسیداسیون در بدن جمع می شوند.
فرآیند آنتی اکسیدانی
آنتی اکسیدان ها با خنثی سازی رادیکال های آزاد فرآیند اکسیداسیون را متوقف می کنند. برای انجام این کار خودآنتی اکسیدان ها اکسیده می شوند.
به همین دلیل دائما به وجود منابع آنتی اکسیدانی در بدن نیاز است. نحوه عملکرد آنها به دو روش طبقه بندی می شود :
– شکستن زنجیره: زمانی که یک رادیکال آزاد الکترونی را جذب کرده یااز دست می دهد ، رادیکال دوم تشکیل می شود. سپس این ملکول همین کار را با ملکول سوم انجام می دهد.
این روند ادامه می یابد تا زمانی که ترمیناسیون روی دهد که طی آن یا رادیکال بوسیله یک آنتی اکسیدان شکننده زنجیره مانند بتا کاروتن و ویتامین های C و E تثبیت می شود ، یا براحتی به یک محصول بی ضرر تبدیل می شود.
– راه بازدارنده: آنزیم های آنتی اکسیدان مانند سوپراکسید دسموتاز ، کاتالاز و گلوتاسیون پراکسیداز با کاهش میزان تشکیل زنجیره از اکسیداسیون جلوگیری می کند. چنین آنتی اکسیدان هایی با یافتن رادیکال های آغاز گر می توانند یک زنجیره اکسیداسیون را برای همیشه متوقف سازند. همچنین می توانند با تثبیت رادیکال های فلزی مانند مس و آهن از اکسیداسیون جلوگیری کنند.
تاثیر هر آنتی اکسیدانی در بدن بستگی به این دارد که درگیر چه رادیکال آزادی می شود ، چگونه و کجا تولید می شود ، و هدف آسیب کجاست. بنابراین در حالیکه یک آنتی اکسیدان در یک سیستم ویژه می تواند در برابر رادیکال های آزاد اثر حفاظت بخش داشته باشند ، ممکن است در سیستم های دیگر هیچ تاثیری نداشته باشند. یا در شرائط خاص یک آنتی اکسیدان حتی ممکن است بعنوان یک پرو- اکسیدان که انواع اکسیژن سمی را ایجاد می کند ، عمل نماید.

انواع آنتی اکسیدان ها
بنظر می رسد آنتی اکسیدان ها ی بدست آمده از منابع غذایی اهمیت به سزایی در کنترل صدمه وارده از سوی رادیکال های آزاد دارند.
هر ماده غذایی بر حسب ساختار و عملکرد آنتی اکسیدانی اش منحصر به فرد است.
ویتامین E ، ویتامین C ، بتاکاروتن ، سلنیم ، املا ح معدنی همچون منگنز و روی همگی جزء آنتی اکسیدان ها ی شناخته شده هستند. همچنین برخی آنزیم ها مانند سوپراکسید دسموتاز ، کاتالاز و گلوتاسیون پراکسیداز نیز بعنوان خط دفاعی اولیه بدن در برابر رادیکال های آزاد عمل می کنند.
میزان مناسب دریافت آنتی اکسیدان ها
انجمن قلب آمریکا مصرف مکمل های آنتی اکسیدانی را به افراد توصیه نمی کند ، تا اطلاعات بیشتری در این زمینه بدست آید. در عوض پیشنهاد می کند همه سعی کنند روزانه تنوعی از غذاها را از همه گروههای غذایی اصلی مصرف کنند. بعلاوه ویتامین C ، ویتامین E ، سلنیم و کاروتنوئید ها یی مانند بتا کاروتن را باید از مواد غذایی و نه از مکمل ها دریافت کرد. پس از بررسی اطلاعات موجود در زمینه اثرات سودمند یامضر آنتی اکسیدان ها محققان به این نتیجه رسیدند که مدرک کافی برای تایید مصرف زیاد این مواد مغذی برای مقابله با بیماری ها ی حاد ندارند. در واقع آنها هشدار داد ه اند که دز های بشدت بالای آنتی اکسیدان ها ممکن است به بدن صدمه برسانند و مشکلاتی از جمله اسهال ، خونریزی و احتمال واکنشهای سمی راایجاد کند.
آنتی اکسیدان ها در چه موادی یافت می شوند؟
بهترین منبع دریافت آنتی اکسیدان ها مواد غذایی هستند.
مطالعات نشان مید هند برای حفظ سلامت در وضع ایده آل باید حداقل روزانه پنج وعده میوه وسبزی بعنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل مصرف کرد.
در صورتی که می خواهید مکمل های آنتی اکسیدانی را دریافت کنید حتما با پزشک مشورت کنید.
ویتامین E در روغن های گیاهی ،گردو ، بادام زمینی ، بادام ، زیتون ،آوکادو ،جوانه گندم ، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز موجود است.
منابع مناسب ویتامین C ذشامل مرکبات مانند پرتقال وگریپ فروت ، بروکلی ، سبزیجات دارای برگ سبز،گوجه فرنگی ، فلفل ، سیب زمینی ، طالبی ، و توت فرنگی هستند.
از مواد غذایی حاوی بتا کاروتن می توان به طالبی ،انبه ، پاپایه ،کدو تنبل ، فلف ، اسفناج ،کلم ، و زردآلو اشاره کرد.
سلنیم را می توانید در غذاهای دریایی ، مرغ ، برنج قهوه ای ، و نان غلات سبوس دار بیابید.
فیتوکمیکال ها نیز در تنوعی از مواد غذایی موجودند.
برخی از آنها که اخیرا به لحاظ خاصیت آنتی اکسیدانی شان و توانایی کاهش احتمال بیماری مورد توجه قرار گرفته اند عبارتند از: کاروتنوئید ها در گوجه فرنگی ، هویج ، هندوانه ، کلم ، و اسفناج ، الیل سولفیدها در پیاز ، سیر وموسیر ، فلاونوئیدها در انگور ، زغال اخته ، توت فرنگی ، گیلاس ، گریپ فروت ، تمشک ، و توت سیاه ، و برخی ترکیبات دیگر که در منابع مختلف غذایی یافت می شوند.
البته علاوه بر خوردن مقادیر کافی میوه و سبزی ، ورزش مرتب و پرهیز از دخانیات نیز برای اتخاذ شیوه زندگی سالم ضرورت دارد.

بدن ما از میلیاردها سلول تشکیل شده که ممکن است در معرض مخاطرات زیادی از فقدان غذا گرفته تا عفونت های میکروبی قرار گیرند. یکی از این خطرات که بصورت مداوم سلامتی ما را تهدید می نماید ترکیبات شیمیایی مضری بنام رادیکال های آزاد (free radicals) هستند.

این ترکیبات قادرند که به سلول ها و ساختارهای ژنتیک آسیب وارد نمایند. رادیکال های آزاد در بدن هنگام تبدیل مواد غذایی به انرژی بشکل اجتناب ناپذیری ایجاد می شوند. سایر رادیکال های آزاد از طریق مواد غذایی مصرفی یا هوا وارد بدن می شوند. همچنین مقداری نیز تحت تأثیر نور خورشید روی چشم و پوست ایجاد می شوند.

رادیکال های آزاد شکل، اندازه و ساختار شیمیایی زیادی دارند. وجه مشترک همگی آنها میل شدید به الکترون گیری است که آن را از هر ماده ای که مجاورش باشد می گیرد. حذف الکترون سبب تغییرات ساختاری و عملکردی شدیدی در ماده الکترون ده می شود. رادیکال های آزاد می توانند به کدهای DNA صدمه وارد نمایند. این مواد می توانند کلسترول LDL (نوع بد) را به شکلی تغییر دهند که روی دیواره عروق بیشتر رسوب نماید. همچنین می توانند دیواره عروق را به نحوی تغییر دهند که موادی که به سلول وارد شده یا از آن خارج می شوند تغییر نماید.

بدن ما در مقابل تهاجم رادیکال های آزاد بی دفاع نیست، بلکه با ساخت مولکول هایی که این مواد را مانند آب که آتش را دربر گرفته و اتفاء می نماید از بین می برد. ما همچنین می توانیم مواد ضد رادیکال آزاد را از طریق غذا بدست آوریم. به این مواد به طور کلی «آنتی اکسیدان» گفته می شود. آنتی اکسیدان ها با دادن الکترون به رادیکال های آزاد اثر اکسید کنندگی آنها را خنثی کرده و خود نیز به مواد زایدی تبدیل نمی شوند.

صدها بلکه هزاران ماده مختلف وجود دارد که می تواند نقش آنتی اکسیدانی را ایفا نماید. مشهورترین آنتی اکسیدان ها ویتامین C، ویتامین های E، بتاکاروتن و دیگر کاروتن های مرتبط و نیز املاح سلنیوم و منگنز هستند.

اطلاق واژه آنتی اکسیدان به موادی خاص گمراه کننده است چراکه این واژه به ویژگی دسته ای از مواد شیمیایی اشاره دارد که توانایی الکترون دهی دارند. آنتی اکسیدان ها در بعضی از محیط های شیمیایی ممکن است نقش الکترون گیرنده داشته باشند. تصورغلط دیگر در مورد آنتی اکسیدان ها اینست که آن ها را موادی قابل مبادله و تعویض تصور نماییم. در واقع آنتی اکسیدان ها مواد شیمیایی تک هستند که رفتار و ویژگی هر کدام منحصر به فرد است. می توان نتیجه گرفت که آنتی اکسیدان ها دسته ای از مواد مختلف هستند که نقش های نسبتا متفاوتی را بازی می نمایند. بدین معنا که یکی از این مواد نمی تواند نقش همه مجموعه آنتی اکسیدان ها را بازی نماید.

 

فواید سلامتی بخش آنتی اکسیدان ها

 

 

توجه عمومی به آنتی اکسیدان های از دهه 1990 میلادی جلب شد وقتی که دانشمندان پی بردند که رادیکال های آزاد در مراحل اولیه تصلب شرائین، سرطان، از دست دادن بینایی و بعضی از امراض مزمن نقش دارند. بعضی از تحقیقات نشان داد افرادی که از میوه ها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان به میزان کم مصرف می نمایند بیشتر در معرض بیماری های مزمن نسبت به افرادی که از این مواد به میزان کافی استفاده می نمایند، هستند. آزمایش های بالینی زیادی در مورد اثر بعضی از آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین C، ویتامین E در مقابله با بیماریهای قلبی، سرطان و نظایر آن انجام شده است.

حتی اثر استفاده از آنتی اکسیدان ها بطور اغراق آمیزی از سوی صنایع مرتبط با مواد غذایی در رسانه ها تبلیغ شده است، بطوریکه بسته های چای سبز، توت فرنگی منجمد و دیگر مواد با برچسب غنی از آنتی اکسیدان، مغازه های مواد غذایی را پر کرده و تولید کنندگان مکمل ها محصولات دارای انواع آنتی اکسیدان را روانه بازار کردنده اند.

آزمایشها نتایج مورد انتظار درمورد آنتی اکسیدان ها را نشان نداد. بیشتر تحقیقات در مورد خواص ضدسرطانی و ضد بیماری های قلبی ـ عروقی ویتامین E یا سایر مکمل های آنتی اکسیدانی چیزی گزارش نکرده اند. حتی تحقیقی نشان داد مصرف بتاکاروتن در افراد سیگاری احتمال ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد، اما بعضی دیگر از آزمایش ها مفید بودن آن را گزارش کرده اند. نتایج 18 سال تحقیقات پزشکی نشان میدهد که مصرف بتاکاروتن تأثیری نسبی در کاهش افت توانایی های شناختی انسان داشته است.

علی رغم نتایج ناامید کننده تحقیقات علمی درباره آنتی اکسیدان ها تولید کننده های مواد غذایی و نیز فروشندگان مکمل ها از این راه همچنان پول در می آورند. در واقع صنایع مکمل های آنتی اکسیدان بازاری به ارزش 500 میلیون دلار که همچنان رو به رشد است در اختیار دارند. آنتی اکسیدان ها همچنان به غلات صبحانه، شکلات های ورزشی، نوشیدنی ورزشی و دیگر مواد غذایی فرآوری شده افزوده می شوند و برای آنها جایگاهی به عنوان بازدارنده بیماری های قلبی، سرطان، آب مروارید، زوال حافظه و… تراشیده می شود.

نکته اساسی و محل بحث و جدل اینست که آیا استفاده از آنتی اکسیدان ها با دوز بالا همان اثرات مصرف این مواد در فراورده های طبیعی مانند سبزیجات و میوه ها که همراه با فیبر و املاح است را دارد؟

 

تحقیقات درباره اثرات ضد مرضی آنتی اکسیدان ها

اجرای تحقیقات با نمونه های تصادفی، گروه کنترل و ارائه دارونما (Placebo) ـ که وقتی به درستی اجرا شوند قوی ترین نتایج را ارائه می دهند ـ نشان میدهند مصرف ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن و دیگر آنتی اکسیدان ها به صورت منفرد اثر کمی در مقابله با بیماری های قلبی، سرطان و دیگر بیماریهای مزمن دارد. نتایج چنین تحقیقات علمی غالبا منفی بوده است.

اثر آنتی اکسیدان ها بر بیماری های قلبی

ویتامین C، ویتامین E و دیگر موادی که آنتی اکسیدان محسوب می شوند اثر معجزه آسا و مورد انتظار در مقابله با بیماریهای قلبی را ندارند. در تحقیقی 39876 زن که در شروع آزمایش سالم بودند به میزان 600 IU ویتامین E از منابع طبیعی آن یا دارونما مصرف نمودند. پس از ده سال مصرف این مواد هیچ تفاوت معناداری بین گروهی که ویتامین E و گروهی که دارونما مصرف کرده بودند در ابتلا به بیماریهای عمده قلبی یا سرطان مشاهده نشد. گرچه این تحقیق 24 درصد کاهش مرگ میر ناشی از بیماری های قلبی ـ عروقی را گزارش کرد. با این حال آزمایشات پیرامون اثر آنتی اکسیدان ها همچنان ادامه دارد.

تحقیقات قبلی که همراه با مصرف مقادیر بالای ویتامین E برای افراد گرفتار ناراحتی های عروق قلبی یا درمعرض خطر انجام شده، هیچ اثر مثبتی نشان نمی دهد. در تحقیقی دیگر (HOPE) میزان خطر ابتلا به بیماریهای قلبی ـ عروقی در افرادی که ویتامین E مصرف کرده بوند با افرادی که دارونما استفاده کردند به یک اندازه بود حتی افرادی که ویتامین E مصرف کردند بیماری قلبی شدیدتر و زمان بستری در بیمارستان طولانی تری داشتند. در تحقیقی روی 11000 ایتالیایی مشخص شد بعد از سه سال تجویز ویتامین E به افرادی که از حملات قلبی نجات یافته بودند هیچ اثر بازدارنده ای مشاهده نشد. اما تحقیقات اخیر نشان میدهد مصرف ویتامین E در مبتلایان به دیابت نوع 2 بطور مشخصی بیماریهای عروق کرونر قلب را کاهش می دهد.

از طرف دیگر نتایج تحقیقات پزشکی هیچ اثر معناداری از مصرف بتاکاروتن ها در جلوگیری از بیماریهای قلبی نشان ندادند.

اما اگر آنتی اکسیدان ها بصورت ترکیبی مصرف شوند چه اثری دارند؟ نتایج تحقیقات پیچیده و نامشخص است. در یک مطالعه روی 13017 زن و مرد فرانسوی که ترکیبی از آنتی اکسیدان های ویتامینی و املاح بصورت روزی یک کپسول حاوی 120 میلی گرم ویتامین C، 30میلی گرم ویتامین E، 6 میلی گرم بتاکاروتن، 100 میکروگرم سلنیوم و 20 میلی گرم روی ، به مدت 7 سال مصرف کردند تفاوت محسوسی بین گروه آزمایش و کنترل که دارونما مصرف کرده بودند در میزان ابتلا به بیماریهای قلبی ـ عروقی مشاهده نشد.

مطالعات روی زنانی که ویتامین E، ویتامین C و بتاکاروتن مصرف کرده بودند هیچ تفاوت معناداری با گروهی که از دارونما استفاده کرده بودند در ابتلا به بیماریهای قلبی ـ عروقی، مرگ و میر ناشی از این بیماریها مشاهده نشد. گرچه زنان مبتلا به بیماریهای قلبی با مصرف ویتامین E اثرات مثبتی را تجربه کردند.

اثر آنتی اکسیدان ها روی سرطان

وقتی صبحت از اثر آنتی اکسیدان ها بر سرطان است تعداد محدودی از آنها را شامل می شود. مطالعات طولانی مدت پزشکی تفاوتی بین مصرف دارونما و آنتی اکسیدان در جلوگیری از ابتلا به سرطان نشان نداده است. بعضی دیگر از تحقیقات نشان می دهد مصرف نوشابه های حاوی آنتی اکسیدان میزان بروز سرطان در مردان را کاهش می دهد که علت آن نیز شاید پایین بودن سطح ویتامین و آنتی اکسیدان در ابتدای آزمایش بوده است. مصرف سلنیوم در آزمایشی میزان ابتلا به سرطان پوست و مرگ و میر ناشی از سرطان های ریه و پروستات و روده را کاهش داده است.

اثر آنتی اکسیدان ها بر بیمارهای چشم مرتبط با سن

نتایج تحقیقات 7 ساله روی افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماریهای پیشرفته چشمی هستند نشان می دهد وقتی به ترکیبی از ویتامین های C و E به همراه بتاکاروتن و روی مصرف شود میزان ابتلا به آب مروارید کاهش می یابد اما اثری معنا دار در کاهش ابتلا به بیماری آب سیاه (Cataract) ندارد. لوتئین (Lutein)، بتاکاروتنی که بصورت طبیعی در گیاهان سبز و سبزیجات برگدار مانند اسفناج و کلم پیچ یافت می شود می تواند از چشمها محافظت نماید. تحقیقات کوتاه مدت در زمینه تأثیر مکمل های لوتئین بر بیماریهای مربوط به لکه های تباه کننده چشمی (macular degeneration) نتایج مبهمی در پی داشته است.

 

خطرات بالقوه آنتی اکسیدان ها

در صورتی که آنتی اکسیدان ها بی خطر باشند باز مجوزی برای مصرف خودسرانه آنها نیست. بعضی از مطالعات نشان می دهد مصرف این مواد چه بصورت مجزا و چه ترکیبی می تواند برای سلامتی مضر باشد. اولین نشانه در تحقیقی روی مردان هلندی که افرادی بشدت سیگاری و در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه بودند، مشاهده شد. محققان با مشاهده میزان معنادار ابتلا به سرطان ریه در افرادی که مکمل بتاکاروتن را در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کرده بودند، تحقیق را متوقف نمودند. در مطالعه ای دیگر روی افراد بشدت سیگاری و افراد در معرض آزبست (پنبه نسوز) باز هم گروهی که از مکمل بتاکاروتن به همراه ویتامین E استفاده کرده بودند نسبت به افرادی که از دارونما استفاده کرده بودند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار داشتند. البته همه تحقیقاتی که از بتاکاروتن استفاده کرده بودند اثرات مضر آن را گزارش نکردند. برای مثال تحقیقات پزشکی که روی افراد سیگاری که به مدت 18 سال از بتاکاروتن استفاده کرده بودند افزایشی در ابتلا به سرطان ریه نشان نداد.

هشدار دیگر مربوط به تحقیقاتی است که در آن میزان سرطان پوست نزد زنانی که از مکمل های ویتامین C، E، بتاکاروتن، سلنیوم و روی استفاده کرده اند، بیشتر است.

 

نتیجه گیری

رادیکال های آزاد سبب بیماریهایی از سرطان گرفته تا زوال عقل تا از دست دادن بینایی و ناراحتی های قلبی ـ عروقی می شوند و آنتی اکسیدان های ترکیباتی هستند که اثر منفی این مواد را خنثی می نمایند، اما این اثر ضد رادیکالی آنتی اکسیدان ها دلیلی برای مصرف آنها بصورت مکمل و خارج از ترکیبات طبیعی نمی باشد. تحقیقاتی که تا کنون انجام شده گرچه جامع بوده اما هنوز شواهدی قوی از اثر ذاتی آنتی اکسیدان ها در مقابله با بیمارها به دست نداده است. باید به خاطر داشته باشیم بیشتر تحقیقات انجام شده دارای محدودیت های ساختاری بوده اند برای مثال زمان آزمایش ها کوتاه و نمونه ها از جامعه بیماران انتخاب شده بودند. تحقیق طولانی مدت پزشکی به مدت 18 سال اثر مثبت بتاکاروتن بر کارکردهای شناختی را نشان داده، اما تحقیقی دیگر و در زمان طولانی انجام نشده است. بطور کلی نتایج تحقیقات فراوان نشان میدهد مصرف انواع میوه ها، سبزیجات و غلات که دارای انواع آنتی اکسیدان هستند، می تواند از ابتلا به بسیاری از بیماریهای مربوط به افزایش سن بکاهد.

 

منابع:

1. Grodstein F, Kang JH, Glynn RJ, Cook NR, Gaziano JM. A randomized trial of beta-carotene supplementation and cognitive function in men: the Physicians’ Health Study II. Arch Intern Med. 2007; 167:2184–90.

2. Lee IM, Cook NR, Gaziano JM, et al. Vitamin E in the primary prevention of cardiovascular disease and cancer: the Women’s Health Study: a randomized controlled trial. JAMA. 2005; 294:56–65.

3. Lonn E, Bosch J, Yusuf S, et al. Effects of long-term vitamin E supplementation on cardiovascular events and cancer: a randomized controlled trial. JAMA. 2005; 293:1338–47.

4. Dietary supplementation with n-3 polyunsaturated fatty acids and vitamin E after myocardial infarction: results of the GISSI-Prevenzione trial. Gruppo Italiano per lo Studio della Sopravvivenza nell’Infarto miocardico. Lancet. 1999; 354:447–55.

5. Milman U, Blum S, Shapira C, et al. Vitamin E supplementation reduces cardiovascular events in a subgroup of middle-aged individuals with both type 2 diabetes mellitus and the haptoglobin 2-2 genotype. A prospective double-blinded clinical trial. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2007:ATVBAHA.107.153965.

6. Hennekens CH, Buring JE, Manson JE, et al. Lack of effect of long-term supplementation with beta-carotene on the incidence of malignant neoplasms and cardiovascular disease. N Engl J Med. 1996; 334:1145–49.

7. Hercberg S, Galan P, Preziosi P, et al. The SU.VI.MAX Study: a randomized, placebo-controlled trial of the health effects of antioxidant vitamins and minerals. Arch Intern Med. 2004; 164:2335–42.

8. Cook NR, Albert CM, Gaziano JM, et al. A randomized factorial trial of vitamins C and E and beta-carotene in the secondary prevention of cardiovascular events in women: results from the Women’s Antioxidant Cardiovascular Study. Arch Intern Med. 2007; 167:1610–18.

9. Duffield-Lillico AJ, Reid ME, Turnbull BW, et al. Baseline characteristics and the effect of selenium supplementation on cancer incidence in a randomized clinical trial: A summary report of the nutritional prevention of cancer trial. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2002; 11:630–39.

10. A randomized, placebo-controlled, clinical trial of high-dose supplementation with vitamins C and E, beta-carotene, and zinc for age-related macular degeneration and vision loss: AREDS report no. 8. Arch Ophthalmol. 2001; 119:1417-36.

11. A randomized, placebo-controlled, clinical trial of high-dose supplementation with vitamins C and E and beta-carotene for age-related cataract and vision loss: AREDS report no. 9. Arch Ophthalmol. 2001; 119:1439-52.

12. Richer S, Stiles W, Statkute L, et al. Double-masked, placebo-controlled, randomized trial of lutein and antioxidant supplementation in the intervention of atrophic age-related macular degeneration: the Veterans LAST study (Lutein Antioxidant Supplementation Trial). Optometry. 2004; 75:216-30.

13. Bartlett HE, Eperjesi F. Effect of lutein and antioxidant dietary supplementation on contrast sensitivity in age-related macular disease: a randomized controlled trial. Eur J Clin Nutr. 2007; 61:1121-27.

14. Age Related Eye Disease Study 2 (AREDS2). National Eye Institute.

15. Albanes D, Heinonen OP, Taylor PR, et al. Alpha-tocopherol and beta-carotene supplements and lung cancer incidence in the alpha-tocopherol, beta-carotene cancer prevention study: effects of base-line characteristics and study compliance. J Natl Cancer Inst. 1996; 88:1560-70.

16. Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD, et al. Effects of a combination of beta-carotene and vitamin A on lung cancer and cardiovascular disease. N Engl J Med. 1996; 334:1150-55.

17. Hercberg S, Ezzedine K, Guinot C, et al. Antioxidant supplementation increases the risk of skin cancers in women but not in men. J Nutr. 2007; 137:2098-105.


دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *