شیر غذای کامل
شیر غذای نسبتاً کاملی است و کلیه مواد مغذی را به مقدار کافی و با ترکیبات مناسب برای ادامه حیات خصوصاً رشد کودک در دو سال اول زندگی دارا می باشد .
ساختار اجزای اصلی شیر عبارت است از :
۱ – لیپدها
۲ – پروتئین ها
۳ – ازت غیرپروتئین
۴ – کربوهیدراتها
۵ – املاح
۶ – بعضی فلزات و شبه فلزات ( عناصر نادر )
که مقادیر این اجزا برای گونه های مختلف حیوانی فرق می کند .
عوامل مؤثر بر ترکیبات شیر عبارتند از :
۱- وراثت
۲ – دوره شیردهی
۳ – سن
۴ – تغذیه
۵ – محیط
۶ – روش شیردوشی
۷ – عفونت غدد پستان
شامل تست های کنترل کیفیت در هنگام دریافت شیر و بررسی تقلبات احتمالی از قبیل تعیین نقطه انجماد جهت تجسس آب اضافی موجود در شیر ، اندازه گیری اسیدیته و انجام تست جوش شیرین ، تعیین شمارش باکتریها جهت درجه بندی شیر از لحاظ بهداشتی ، تصفیه کردن و پاستوریزاسیون و یا استریلیزاسیون و هموژنیزاسیون می باشد .
مواد مغذی شیر
مواد مهم شیر عبارتند از ؛ پروتئین ، کلسیم ، فسفر ، بعضی از انواع ویتامینهای گروه B و ویتامین A
پروتئین شیر گاو پروتئین با کیفیت بالا محسوب می شود زیرا حاوی اسیدهای آمینه ضروری بوده که بدن ما قادر به ساختن آنها نمی باشد و باید از طریق غذا به بدن ما برسند .
پروتئین شیر به دو گروه عمده کازئین و پروتئینهای محلول در سرم شیر طبقه بندی می شوند که هریک به نوع خود متشکل از گروههای کوچکتری هستند .
شیر یک منبع مهم کلسیم بوده که اگر به مقدار کافی مصرف شود مقداری از مصرف روزانه کلسیم بدن را تأمین نموده و همچنین سرعت جذب کلسیم بدلیل وجود ویتامین D موجود در شیر افزایش می یابد .
شیر دارای ? ویتامین محلول در آب و چهار ویتامین محلول در چربی ومنبع بسیار خوبی از ویتامینهای B2 و B12 می باشد .
انواع شیر
شیر خام : شیری است که هیچگونه عملیاتی بر روی آن انجام نگردیده است .
شیرکامل : شیر است که چربی آن گرفته نشده است .
شیرپاستوریزه : شیری است که در درجه حرارت ۷۲ درجه سانتیگراد به مدت ۱۵ ثانیه تمام میکروبهای بیماریزای آن از بین رفته است و در این درجه حرارت طعم پخته در شیر ایجاد نگردیده و بر ارزش تغذیه ای آن اثر مهمی نمی گذارد . شیراستریلیزه : در حال حاضر فرآیند استریلیزاسیون شیر به روش UHT روند رو به توسعه ای داشته که در این روش محصول در درجه حرارت ۱۳۵ تا ۱۵۵ درجه سانتی گراد بمدت ۲ تا ۵ ثانیه قرار گرفته و سپس یا با استفاده از اتوکلاو و یا فرآیند UHT مجهز به پرکن آسپتیک انجام می شود که معمولاً استرایلیزاسیون مداوم و مدرن غالباً به روش UHT به همراه پرکن اسپتیک اطلاق می گردد .
خواص شیر در سلامت قلب
اگر بخواهید دقیق‌تر بدانید، قضیه از این قرار است که سندرمی وجود دارد به نام “سندرم متابولیک”.
این سندرم، مجموعه علائمی است که اگر فرد چند تای آن را داشته باشد، باید فکری به حال خودش بکند و بیشتر مراقب باشد، چون می تواند نشان دهنده خطر قریب الوقوع بیماری قلبی و سکته در او باشد.
علائم سندرم متابولیک
علائم سندرم متابولیک،عبارتند از: فشار خون بالا ، تری‌گلیسیرید بالا ، کلسترول خوب یا همان HDL پایین، قند خون بالا و همین طور چاقی شکمی.
حالا می توانیم اصل خبر را، به گزارش رویترز، دوباره مرور کنیم: کسانی که روزانه شیر می خوردَند، به نسبت کسانی که “به ندرت” به آن رغبت نشان می دادند، ۶۲ درصد کمتر احتمال دارد که به سندرم متابولیک دچار شوند. این نتایج، از بررسی ۲ هزار و ۴۰۰ مرد میانسال بریتانیایی، به مدت حدود ۲۰ سال به دست آمده است.
نتایج مشابهی هم در مورد مصرف پنیر و ماست به دست آمده و این خوراکی‌ها هم همین فایده را داشته‌اند.
جالب است از سرنوشت افرادی که در این مطالعه دچار سندرم متابولیک شده‌اند، خبر داشته باشیم. این افراد ۷۹ درصد بیشتر از سایرین دچار حمله قلبی شدند، ۴ برابر جمعیت نرمال جامعه دچار دیابت یا بیماری قند شدند و احتمال فوتشان در عرض این ۲۰ سال،۴۶ درصد بیشتر از سایرین بود.
این بررسی‌ها، در دانشگاه “کاردیف” انگلستان انجام شده و نتایج آن در نشریه ” اپیدمیولوژی بهداشت جامعه “چاپ شده است. البته این مطالعه ثابت نمی کند که با مصرف لبنیات، قطعاً به علائم سندرم متابولیک دچار نمی شوید.
این نتایج تنها نشان دهنده نوعی رابطه بین این دو موضوع است که برای اثبات قطعی نوع این رابطه، باید مطالعات بالینی و مداخله‌ای بیشتری صورت گیرد. با این حال، از آنجا که به دلایل گوناگون، مصرف لبنیات مفید شناخته شده است، می توانیم از همین الان آن را به عنوان یک توصیه جدی برای همه مطرح کنیم.
شیر
در مطالعات قبلی هم نقش لبنیات در پیشگیری از انواع بیماری‌ها بررسی شده و نتایج مشابهی به دست آمده است. به عنوان مثال چندی پیش، محققان آمریکایی گزارش دادند که افرادی که روزانه مقادیر بالایی از مواد حاوی کلسیم و ویتامین D استفاده می کنند، ۱۸ درصد کمتر از بقیه احتمال دارد که دچار دیابت نوع ۲ شوند و همان طور که می دانیم، لبنیات گوناگون سرشار از این دو ماده حیاتی هستند.
اما شیر و لبنیات، از چاقی هم تا حدی پیشگیری می کنند. همان طور که می دانیم، اکثر آنها حاوی مقادیر قابل ملاحظه‌ای کلسترول هم هستند. پس چطور است که افرادی که از این خوراکی‌ها می خورند، کمتر چاق می شوند و حتی چربی خون‌شان هم بیشتر از بقیه تحت کنترل است؟ هنوز راز این معما گشوده نشده، حتی جالب است اگر به این نکته دقت کنیم که حذف چربی لبنیات هم تأثیری در کاهش وزن افراد نداشته است.
مطالعات انجام شده نشان می دهد که اگر فرد چاق بخواهد با کم کردن چربی لبنیات مصرفی‌اش، مقدار کالری دریافتی‌اش را کم کند، فایده چندانی نخواهد برد و این موضوع کمکی در کاهش وزن او نمی کند. بنابراین بهتر است از حجم غذاهای سرخ‌شده و آماده‌اش کم کند تا از چربی لبنیات مصرفی‌اش.
شاید همه این تأثیرات را بتوان به ترکیب مواد مغذی موجود در لبنیات نسبت داد. شاید همین ترکیب اسرارآمیز باشد که از لبنیات معجونی ساخته که بتواند بیشترین فایده و کمترین ضرر را برای ما داشته باشد.
خواص شیر از زبان ائمه معصومین
۱٫ امام على (ع): نوشیدن شیر، درمان هر دردى به جز مرگ است .
۲. امام صادق (ع): شیر بخور که هم موجب رویش گوشت در بدن مى شود و هم استخوان را محکم مى کند.
۳. امام صادق (ع): براى گلودرد، چیزى همانند نوشیدن شیر، مفید نیست
۴. پیامبر (ص): خداوند براى هر دردى که فرستاده ، درمانى قرار داده است و در شیر گاو، درمان همه ى دردها است .
۵. شیر گاو بخورید که درمان هر دردى است ؛ چرا که گاو، هر نوع گیاهى را مى خورد.
۶. امام على (ع): شیر گاو، دارو است .
۷. ابوالبلاد مى گوید: در نزد امام باقر، از ناراحتى معده ام شکوه کردم . فرمود: ((چرا شیر گاو نمى نوشى . آیا تا کنون شیر گاو نوشیده اى )). گفتم : ((آرى ؛ بارها نوشیده ام )). فرمود: ((به نظرت شیر گاو چطور است ؟)). گفتم : ((به نظر من ، معده را شست و شو مى دهد؛ موجب مى شود که اطراف کلیه را پیه بپوشاند و اشتها را زیاد مى کند)). امام فرمود: ((اگر فصلش بود، با هم به بندرگاه یَنبُع مى رفتیم تا شیر گاو بخوریم )).
۸. پیامبر (ص): شیر شتر، درمان بیمارى ذَرِب است .
۱۰. هر کس که آب کمرش دگرگون شده است و نطفه اش منعقد نمى شود شیر و عسل برایش مفید است .
۱۱. امام کاظم (ع): هر کسى مى خواهد ماست بخورد و از خوردن ماست ، ضررى به او نرسد، پس از آن سیاهدانه بخورد.
مهم ترین خواص شیر
کلسیم که نقش اساسی در شکل گیری واستحکام استخوانها و سلامت دندانها دارد ، از مهم ترین ترکیبات موجود در شیر است.
فسفرکه برای بسیاری از واکنش‌های شیمیایی بدن و فعال کردن آنزیم‌ها لازم است ودر رشد و ترمیم بافتی دخالت دارد، در میان املاح موجود در شیر حضور داشته وبه غیر از آن،سدیم وپتاسیمکه در تنظیم اسیدی و بازی بودن سلول های بدن نقش ایفا میکنند، با خوردن شیر دریافت می شوند.
اما مهم ترین خواص آن بهقرار زیر است:
* نوشیدن شیر در بهبود علایمقاعدگی که با نام سندرم پیش از قاعدگی معروف است، نقش به سزایی دارد. بسیاری از خانم ها قبل از دوران قاعدگی دچار نشانه‌هایی از جملهافسردگی،اختلالات خلقی،کمردرد وسردرد می شوند. این افراد باید بدانند که مصرف شیر می تواند این نشانه‌ها راتسکین دهد.
* شیر برای داشتنناخن‌ها،دندانها و موهایی سالم تر لازم است. این نوشیدنی چون کلسیم فراوان دارد،مصرفش به همراه ویتامین Dباعث استحکام استخوانها و دندان ها و تقویترشد موها وپیشگیری از ریزش آنها می شود. وجود کلسیم به همراه ویتامین A ، ویتامین های گروه B و پتاسیم مانع از نرم و نازک شدن موها می شودو به درخشان شدن آن ها کمک فراوان می کند
. * مطالعات بسیاری نشانداده است که مصرف روزانه شیر به همراهمیوه‌ها وسبزیجات، هم دربچه‌ها و هم در بزرگسالان باعث کاهش فشار خون بالا می شود.
اگر چه هنوز مکانیسم آن مشخص نیست، امابه نظر می رسد که کلسیم، پتاسیم،منیزیم وپروتئین شیر نقش مهمی در این زمینه داشته باشند.
* تحقیقات زیادی وجود دارد مبنی بر این که مصرف شیر و لبنیات، خطربیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد. مردانی که بیشتر از دیگران شیر مصرف می کنند،کمتر دچار حملات قلبی می شوند. همچنین مصرف شیر کم چرب به دلیل سرشاربودن از کلسیم میزان کلسترول بد را در خون کاهش داده و میزانکلسترول خوب را بالا می برد، اما فراموش نکنید که منظور ما از شیر، نوع کم چرب آناست.
* برخلاف تصور عموم، دیده شده است، افرادی که از شیرکم چرب استفاده می کنند، لاغرتر از سایرین هستند. شما می توانید با مصرفشیر و لبنیات کم چرب میزان کالری دریافتی تان را تحت کنترل داشته باشیدتا از بروزچاقی،مخصوصا چاقی شکم پیشگیری شود.
* از آنجا که دوران نوجوانی وکودکی، مرحله ی خیلی مهم در سلامت جسمانی و روانی فرد است، رژیم غذاییسرشار از لبنیات و شیر در این دوران پایه گذار دوران جوانی و میانسالی وحتیسالمندی سالم تر به حساب می آید.
به علاوه، مطالعات نشان می دهد کودکانیکه روزانه شیر مصرف می کنند، از سایر کودکانی که علاقه‌ای به خوردن آنندارند، باهوش ترند.
* شیر دشمن دیابت نوع دوم است. محققانبه این نتیجه دست یافته اند که مصرف منظم لبنیات و شیر کم چرب می تواندخطر بروزدیابت نوع دوم را در بزرگسالان پایین آورد.
* با شیر به جنگ سرطان برویم. تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان دهنده تاثیر شیر بر پیشگیریازسرطان بوده‌اند. نقش خوردن شیر در پیشگیری ازسرطانهای پستان و روده بزرگ به اثبات رسیده است. طبق تحقیقات دانشمندان سوئدی،مردانی که روزانه ۵/۱ لیوان شیر می خورند، ۳۵ درصد کمتر احتمال دارد که به سرطان روده بزرگ مبتلا شوند.
* یک رژیم غذایی خوب وسالم نقش مهمی در سلامتسالمندان دارد و حتی به آن ها کمک می کند که برای مدت طولانی تری زندگی شاد وفعالی داشته باشند و از شر بسیاری از بیماری ها در امان بمانند.
مصرف روزانه شیر در دوران نوجوانی وکودکی پایه گذار استخوان هایی محکم بوده و از عوامل اصلی پیشگیری کنندهپوکی استخوان و زندگی سالمندی فعال تر محسوب می شود.
* همانطور که می دانید در دورانبارداری وشیردهی،نیازهای غذایی مادر افزایش پیدا می کند، بنابراین مادران باردار در ایندوران مخصوصا در سه ماهه دوم و سوم باید میزان بیشتری کالری، پروتئین،انواع ویتامین و کلسیم مصرف کنند.
شیر از آن دسته مواد غذایی استکه مادران باردار به آن نیاز بیشتری دارند.
شیر پرچرب یا کم چرب؟
یک بررسی نشان داد، مصرف ۴ لیوان شیر کم چرب به جای ۴ لیوان شیر پر چرب، مقدار کلسترول خون را کاهش می دهد.
نظر شما در این مورد چیست؟ آیا این بررسی می خواهد بگوید مصرف شیر کم چرب، کلسترول خون را کاهش می دهد؟
خیر، این گونه نیست. بلکه این تحقیق ثابت کرده، مصرف ۴ لیوان پرچرب در روز کلسترول خون را افزایش می دهد.
یک برنامه غذایی صحیح و مناسب باید دارای مقادیر کمی کلسترول و چربی اشباع باشد. ۴ لیوان شیر پرچرب ۱۵۰ میلی گرم کلسترول دارد که نصف مقدار دریافتی مجاز روزانه است.
نوشیدن ۴ لیوان شیر پرچرب در روز، به همراه یک عدد تخم مرغ یا ۲۴۰ گرم گوشت قرمز، مقدار کلسترول را از حد مجازش بالاتر می برد.
۴ لیوان شیر پرچرب، ۸ گرم چربی اشباع دارد که بالاترین حد مجاز است . در این صورت شما بایستی منابع دیگر چربی اشباع مثل گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ ، کره و روغن نباتی جامد را کاهش دهید.
حال می خواهیم بدانیم چرا نوشیدن ۴ لیوان شیر پرچرب در روز مقدار کلسترول را افزایش می دهد، ولی مصرف دو عدد تخم مرغ در روز کلسترول خون را افزایش نمی دهد؟
دو عدد تخم مرغ تقریباً چهار برابر ۴ لیوان شیر پر چربی کلسترول دارد. اما تخم مرغ یک سوم شیر، چربی دارد. همچنین چربی اشباع تخم مرغ یک چهارم شیر است.
دو عدد تخم مرغ ۱۲ گرم و ۴ لیوان شیر پرچرب ۳۵ گرم چربی دارد. مصرف چربی اشباع نسبت به کلسترول موجود در غذا، کلسترول خون را بیشتر افزایش می دهد. البته این بدان معنی نیست که شما مجاز هستید هر چقدر که خواستید تخم مرغ مصرف کنید . بلکه می خواهیم نشان دهیم ۴ گرم چربی اشباع موجود در دو عدد تخم مرغ نسبت به ۱۸ گرم چربی اشباع موجود در ۴ لیوان شیر پرچرب، کلسترول را کمتر افزایش می دهد.
اگر می خواهید کلسترول خون خود را کاهش دهید، بایستی مصرف انواع چربی بخصوص چربی های اشباع را کاهش دهید که این چربی های اشباع در کره ، روغن نباتی جامد، گوشت و لبنیات پرچرب مثل شیر پرچرب وجود دارد.
