واریس؛ شایع‌ترین بیماری عروقی
به طور حتم شما هم در مورد واریس مطالبی شنیده‌اید یا افراد زیادی را دیده‌اید كه از این بیماری رنج می‌برند. واریس نوعی بیماری است كه به صورت پیچ در پیچ شدن، برجسته شدن و بیرون زدن وریدها تظاهر كرده و ممكن است در اعضای مختلف بدن دیده شود، ولی عموما واریس را به عنوان درگیری عروق اندام تحتانی می‌شناسند.
ضعف عضلات ساق پا و اختلال عملكرد دریچه‌های موسوم به دریچه لانه كبوتری نیز ازجمله دلایلی هستند كه موجب بروز این بیماری می‌شود.
سیاهرگ‌های بدن وظیفه دارند خون بدون اكسیژن را از اعضای مختلف بدن گرفته و به قلب بازگردانند. حال مشخص است كه برای این كار فشار بیشتری به وریدهای ساق پا وارد شده و مشكلاتی را ایجاد می‌كند، چراكه وریدهای ساق پا باید خون را در مسیری طولانی‌تر و برخلاف جاذبه زمین انتقال دهند؛ البته در وریدها دریچه‌هایی یكطرفه برای پیشگیرى از بازگشت خون قرار دارد؛ حال اگر این دریچه‌ها كار خود را به‌خوبى انجام ندهند، خون بازگشته و با تجمع در وریدها موجب تورم آنها می‌شوند.
دكتر ایرج فاضل، استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در این باره می‌گوید: «واریس شایع‌ترین بیماری عروقی است، به طوری كه یك نفر از هر 5 نفر به درجاتی از واریس مبتلاست؛ البته زنان 5 برابر بیشتر از مردان دچار واریس می‌شوند.»
دلایل ایجاد واریس
واریس می‌تواند به علل متفاوتی ایجاد شود. عموما این بیماری در افرادی كه مشاغلشان مستلزم ایستادن یا نشستن‌های طولانی مدت بوده یا بلند كردن اجسام سنگین بخشی از آن است، شیوع فراوانی دارد.
اما در كنار این مورد، عواملی مثل وراثت و چاقی هم در بروز آن تاثیر می‌گذارد؛ به طوری كه گروهی از بیماران سابقه خانوادگی ابتلا به واریس دارند. اضافه وزن نیز با فشاری كه بر وریدهای ساق پا وارد می‌كند، می‌تواند موجب بروز این بیماری شود.
سن فرد نیز عامل مهمی است كه باید در نظر داشت. در حقیقت با افزایش سن، خطر ابتلا به واریس بیشتر می‌شود. به طوری كه حدود كمتر از 10 درصد زنان زیر 30 سال و بیش از 75 درصد زنان بالاى 70 سال با این مشكل روبه‌رو هستند.
بارداری نیز احتمال وقوع بیماری را افزایش می‌دهد و به همین دلیل زنان بیش از مردان در معرض این بیماری قرار دارند.
نشانه‌های بیماری
ایجاد ظاهری نازیبا كمترین مشكلی است كه این بیماری ایجاد می‌كند. دكتر فاضل توضیح می‌دهد: «واریس با علائمی همچون خستگی، ناراحتی و احساس سنگینی در ناحیه ساق پا همراه است؛ البته این شرایط و دردها بخصوص در دوران قاعدگی آزاردهنده‌تر نیز می‌شود.»
وجود وریدهای متسع و پیچ در پیچ در اندام تحتانی و ایجاد زخم زیر پوست ساق پا از دیگر علائم بالینی این بیماری هستند.
دكتر فاضل با اشاره به این مورد كه گاه در رگ‌های واریس، لخته ایجاد می‌شود كه به آن فلبیت سطحی می‌گویند، توضیح می‌دهد: «ایجاد لخته سبب قرمزی، تورم، درد و حساسیت نسبتا زیادی می‌شود، ولی برعكس فلیبت عمقی بروز لخته در رگ‌های سطحی كه قابل لمس هستند، خطری نداشته و تنها با ایجاد درد موضعی باعث ناراحتی بیمار می‌شود.»
این متخصص و جراح عروق درخصوص واریس‌های پیشرفته می‌گوید: «در واریس‌های پیشرفته، پوست قسمت پایین و داخلی ساق، درست در قسمت بالای قوزك داخلی به تدریج تغییر رنگ داده و ضخیم می‌شود. در نهایت نیز زخم‌هایی به اسم زخم واریسی بروز می‌كند.»
به گفته وی تغییر رنگ پوست، زخم و بخصوص ورم اندام، نشانه پیشرفتگی واریس است.
پیشگیری و درمان
بیمارانی كه گرفتار آثار مختصر واریس شده‌اند یا در سابقه خانوادگی آنان ابتلا به واریس وجود دارد، بخصوص اگر وضعیت شغلی آنها مطابق با شرایطی باشد كه ذكر شد یا خانم‌هایی كه در ابتدای دوران بارداری هستند باید اقداماتی را جهت پیشگیری و درمان بیماری انجام دهند.
پوشیدن جوراب‌های الاستیك تا ناحیه زیر زانو می‌تواند برای این كار موثر باشد. بهتر است این جوراب‌ها را فقط هنگام استراحت دربیاورید. همچنین خوب است پاها را چنددقیقه در روز و هنگام استراحت بالا نگه دارید.
ماساژ نیز از دیگر شیوه‌هایی است كه برای بهبود علائم واریس استفاده می‌شود؛ البته هیچ وقت خودسرانه برای درمان از ماساژ استفاده نكرده و از فردی متخصص در این زمینه كمك بخواهید.
انجام دادن حركات ورزشی مناسب، استفاده از شیوه‌های متفاوت درمانی با نظر پزشك و آب‌درمانی نیز می‌تواند در كاهش و بهبود علائم به بیماران كمك كند. متخصصان توصیه می‌كنند بیماران پس از مشورت با پزشك بهتر است، هفته‌ای 3 جلسه آب‌درمانی و شنا را داشته باشند. شنای كرال سینه و پشت نیز از بهترین ورزش‌های موثر برای درمان این بیماری است.
دكتر فاضل با تاكید بر این كه كمتر از 10 درصد بیماران مبتلا به واریس، نیاز به عمل جراحی پیدا می‌كنند، می‌گوید: «پوشیدن جوراب واریس كمك زیادی به تسكین علائم می‌كند.»
در نهایت به خاطر داشته باشید با بروز علائم واریس، مراجعه به پزشك را نادیده نگیرید.
