نکات اساسی طراحی و برنامه ریزی تمرینات پاورلیفتینگ
هر انسانی بطور متفاوت با دیگران خلق شده است.ویژگیهای اهرمهای اسکلتی و عضلانی ،سطوح مختلف قدرت در عضلات خاص ، انعطاف پذیری و استقامت ، فاکتورهایی هستند که در انتخاب برنامه تمرینی و تکنیک خاص در انجام حرکات مسابقه ای پاورلیفتینگ باید مد نظر قرار گیرد.
واقیت غم انگیز این است که اکثر پاورلیفترها ی مبتدی، متاسفانه به سمت استفاده از برنامه یا تکنیک ویژه یک ورزشکار با تجربه میروند بدون اینکه به سایر فاکتورها توجه نمایند.پاورلیفتر مبتدی با تمام وجود به اشتباه، تکنیکی را که شاید منحصر به فرد یک پاورلیفتر معروف باشد قبول کرده و مورد الگو قرار میدهد.به تعداد قهرمانان موفق موجود در ورزش پاورلیفتینگ تکنیک وجود دارد.
بنا براین اگر یک ورزشکار مبتدی یا متوسط و حتی موفق و با تجربه نتواند در زمینه برنامه و تکنیک با قهرمانان سطح بالا ی این رشته برابری کند و در عین حال نخواهد در باشکاه به توصیه های یک قهرمان گوش فرا دهد ، در آن صورت چگونه خواهد توانست تکنیک و برنامه خاصی را که تناسب کامل برای او دارد ، بدست آورد؟
برای این پرسش ، پاسخ آسانی وجود ندارد. در اصل همراه با گذشت زمان و کسب تجربه و افزایش قدرت عضلات و یا یک عضله ضعیف یا بدست آوردن انعطاف پذیری در یک مفصل خشک ، برنامه ریزی و تکنیک ورزشکار باید بطور هماهنگ با آنها تغییر کرده و بهبودی حاصل نماید.

توجه داشته باشید که مفاهیم برنامه تمرینی و تکنیک خیلی ظریف بوده و جنبه موقتی داردو با گذشت زمان، وضعیت معیشتی ، ویژگیهای ژنتیکی ، موقعیتها ، تغییرات رخ داده در بدن و از همه مهمتر متناسب با صدمات به وقوع پیوسته تغییراتی حاصل میشود.
اما به هر حال با رجوع به برنامه های متعدد ارائه شده ازسوی موفقترین مربیان و ورزشکاران رشته پاورلیفتینگ در جهان به نکات مشترکی به شرح زیر میتوان دست یافت که شاید در مجموع در زمینه طراحی برنامه های تمرینی پاورلیفتینگ و انتخاب تکنیک مناسب و مفید واقع شود.
1- اکثریت قریب به اتفاق قهرمانان جهان هفته ای 4 روز ( چهار جلسه) تمرین میکنند.
2- حرکات اسکوات و پرس سینه در طول هفته دو جلسه و حرکت لیفت مرده هفته ای یک جلسه تمرین میشوند.
3- دو حرکت اسکوات و پرس سینه در طول هفته یک بار سنگین و بار دیگر در همان هفته در حد سبک الی متوسط یعنی برابر با 50 الی 75 درصد از وزنه کاربردی جلسه سنگین تمرین میشوند.
4- حرکت لیفت مرده هفته ای یک جلسه سنگسن تمرین میشود، البته برخی از مربیان عقیده دارند که حرکت لیفت را باید هر سه هفته یک بار سنگین تمرین کردو در دو هفته دیگر با وزنه های متوسط و نزدیک به سنگین تمرین نمود.مسلماً عامل توانایی تمدید قوا یا ریکاوری نقش مهمی در این زمینه ایفا میکند.
5- بین دوره های سبک و مقدماتی یک دقیقه و دوره های سنگین 3 الی 5 دقیقه میتوان استراحت کرد.
6- اکثر پاورلیفترها موقع انجام حرکت اسکوات میله را قدری پائینتر از حد معمول روی شانه ها قرار میدهند.فاصله پاها از یکدیگر در حدود 20 الی 30 سانتی متر بازتر از عرض شانه است و در این حالت سینه را به سمت جلو قوس میدهند .این تکنیکی است که 75 درصد از قهرمانان موفق و خوب جهان از آن تبعیت میکنند. الیته قهرمانان موفق دیگری نیز هستند که بنا به دلایل گفته شده در ابتدای مقاله از فاصله کمتر یا خیلی بازتر پاها استفاده میکنند.باید امتحان کرد و بهترین فاصله پاها را بدست آورد.
7- در حرکت پرس سینه فاصله دستها را بازتر بگیرید تا از قدرت عضلات قدرتمند سینه بهره ببرید (فاصله دستها از یکدیگر طبق قانون نباید بیش از بیش از 81 سانتی متر که از مابین انگشتان محاسبه میشود ، باشد)
برنامه قدرت برتر برای افزایش قدرت در پاورلیفتینگ
برنامه قدرت برتر
این برنامه براساس دستاوردهای پژوهشگران ژاپنی شکل گرفته است. این پژوهشگران دریافتند که اگر یک ست پرتکرار به انتهای ست های عادی هر حرکت اضافه شود، میزان افزایش قدرت بیشتر از حالتی خواهد بود که تمرین فقط با تکرارهای کم اجرا گردد. در این پژوهش، قدرت عضلات پای آزمودنی ها در حرکات پرس پا و جلوپا در یک برنامه ۱۰ هفته ای بررسی شد. آزمودنی های یک گروه صرفاً به اجرای پنج ست ۳ تا ۵ تکراری پرداختند، در حالی که گروه دوم علاوه بر این پنج ست، یک ست۲۵ تا ۳۰ تکراری را هم در انتهای ست های هر حرکت اجرا کردند.
در پایان، گروهی که ست های ۲۵ تا ۳۰ تکراری را اضافه کرده بودند، ۵ درصد افزایش قدرت بیشتری را تجربه کردند و مقدار افزایش سایز عضلاتشان هم در مقایسه با گروه دیگر بیشتر بود. هر چند که پژوهشگران مطمئن نبودند که دقیقاً چه سازوکاری موجب این افزایش بیشتر در پیشرفت قدرت شده است، اما به نظر می رسد که اجرای این ست پرتکرار، تحریک تمرینی مضاعفی را فراهم می کند و قدرت عضلانی را تحت تاثیر قرار می دهد. این احتمال هم وجود دارد که سطوح بالاتر هورمون رشد (ناشی از تمرین با تکرارهای زیاد) در ایجاد برخی سازگاری های خاص در تارهای عضلانی موثر بوده و از این راه موجب افزایش قدرت تارهای عضلانی شده است.
برای بهره گیری از این دانش نوین، خیلی راحت می توانید از از سیستم تمرین قدرتی ۵ در ۵ پیروی کنید و فقط یک ست ۲۵ تا ۳۰ تکراری با وزنه ای در حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد تکرار بیشینه را به انتهای ست های هر حرکت اضافه نمایید. در ضمن، حتما این ست پایانی را تا رسیدن به ناتوانی عضلانی ادامه دهید. از آنجا که تارهای عضلانی در این برنامه تحت فشار نسبتاً زیادی قرار می گیرند، توصیه می شود که هر گروه عضلانی را فقط یک بار در هفته تمرین بدهید و بیشتر از هشت هفته از این برنامه زیر استفاده نکنید.
جدول قدرت پرتکرار
جلسه ۱ (شنبه): روز اسکات
حرکت |
ست |
تکرار |
وزنه (درصد تکرار بیشینه) |
اسکات |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
پرس پا |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
جلوپا |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
ساق پا ایستاده |
۵ |
۳۰-۲۵ |
|
هیزم شکن سیمکش |
۵ |
۳۰-۲۵ |
جلسه ۲ (دوشنبه): روز پرس سینه
حرکت |
ست |
تکرار |
وزنه (درصد تکرار بیشینه) |
پرس سینه با هالتر |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
پرس بالاسینه با هالتر |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
پرس سرشانه با هالتر از جلو |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
پرس پشت بازو با هالتر |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
کرانچ سیمکش ایستاده |
۵ |
۱۰-۸ |
جلسه ۳ (چهارشنبه): روز ددلیفت
حرکت |
ست |
تکرار |
وزنه (درصد تکرار بیشینه) |
ددلیفت |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
لیفت پشت پا با هالتر |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
پشت پا خوابیده |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
زیربغل هالتر خم |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
جلوبازو هالتر ایستاده |
۵ |
۵ |
۸۵ درصد |
۱ |
۳۰-۲۵ |
۵۰-۴۵ درصد |
|
کرانچ معکوس روی میز شیبدار |
۵ |
۲۰-۱۵ |
سیستم تمرین ۵ در ۱۰ برای افزایش قدرت در پاورلیفتینگ
تمرین ۵ در ۱۰
برنامه تمرینی ۵ در ۱۰ از دو دامنه تکرار متفاوت استفاده می کند تا هر دو فاکتور قدرت و حجم عضلانی را به حداکثر برساند. بخش “۵” این برگرفته از روش روش تمرینی “۵ در ۵” است که در آن صرفاً ۵ ست ۵ تکراری را با فواصل استراحتی دو دقیقه ای اجرا می کنید. پیشینه استفاده از این روش تمرینی برای افزایش قدرت به دهه ۱۹۵۰ میلادی برمی گردد.
در تمرین ۵ در ۵، هدف این است که پنج ست پنج تکراری را را با یک وزنه مشخص تکمیل کنید. برای جلسه اول تمرین با این روش باید وزنه سنگینی را انتخاب کنید، به طوری که فقط در یک یا دو ست اول بتوانید همه پنج تکرار را تکمیل کنید. این وزنه برای بیشتر حرکات تقریباً معادل ۸۵ درصد تکرار بیشینه خواهد بود؛ بنابراین، اگر در ست سوم هم بتوانید هر پنج تکرار را اجرا کنید، وزنه انتخابی تان بیش از حد سبک بوده است؛ در این صورت، بسته به نوع حرکت باید وزنه را ۲/۵ تا ۵ کیلوگرم سنگین تر کنید.
در طرف مقابل، اگر در طی این پنج ست نتوانید جمعاً حداقل ۱۴ تکرار را اجرا کنید، مشخص است که در انتخاب وزنه زیاده روی کرده اید؛ در این صورت، باید وزنه را در حدود ۲/۵ تا ۵ کیلوگرم سبک تر کنید. زمانی که وزنه مناسب برای حرکت موردنظر را پیدا کردید، به طور مرتب برای تمام جلسات برنامه از همان وزنه استفاده کنید تا در نهایت بتوانید هر پنج ست را با پنج تکرار تکمیل کنید.
پس از رسیدن به این نقطه مجدداً به سراغ وزنه سنگین تری بروید که فقط در ست اول، امکان تکمیل پنج تکرار را به شما بدهد و همان روند قبلی را با این وزنه هم طی کنید. در تمرین هر گروه عضلانی، این روش را برای دو حرکت به کار ببندید (برای نمونه، پرس سینه با هالتر و پرس بالاسینه با دمبل، اسکات و پرس پا، ددلیفت و لیفت پشت پا). برای بقیه حرکاتی که در آن جلسه پس از این دو حرکت اجرا می شوند، سه ست ۵ تا ۷ تکراری را اجرا کنید (به استثنای عضلات ساق و شکم که می توانید با تکرارهای بیشتری روی آنها فشار بیاورید).
بخش ۱۰ این برنامه، از برنامه “۱۰ در ۱۰” به خدمت گرفته شده است؛ در اینجا، هدف این است که ۱۰ ست ۱۰ تکراری را با یک وزنه مشخص تکمیل کنید. دلیل استفاده از این روش در یک برنامه افزایش قدرت این است که تارهای عضلانی در هر جلسه از تمرین با تحریک متفاوتی مواجه شوند. طرح های ۵ در ۵ و ۱۰ در ۱۰ شبیه به هم هستند اما وزنه، تکرار و تعداد کلی ست های اجراشده برای هر یک از آنها متفاوت است. این نوع اعمال تغییر دوره ای در مقدار وزنه و تعداد تکرارها و ست ها از یکنواخت شدن تحریک برنامه برای تارهای عضلانی جلوگیری می کند و در نتیجه، موجب بهبود سازگاری عضلانی می شود.
در تمرین ۱۰ در ۱۰، در همان جلسه فقط یک حرکت را با ده ست ده تکراری اجرا کنید و برای همه ی حرکات کمکی پس از آن صرفاً سه ست ۸ تا ۱۰ تکراری را تکمیل نمایید (به استثنای عضلات ساق و شکم که می توانید با تکرارهای بیشتری روی آنها تمرین کنید). برای این سبک تمرین باید از وزنه ای استفاده کنید که در حالت عادی توانایی اجرای حدود ۱۲ تا ۱۵ تکرار را با آن داشته باشید.
این وزنه برای بیشتر حرکات تقریباً معادل ۶۵ تا ۷۰ درصد تکرار بیشینه خواهد بود. چند ست اول معمولاً بسیار سبک به نظر می رسند، اما این ست ها بدن تان را کاملاً گرم می کنند. در این ست های اولیه، تک تک تکرارها را به شکل انفجاری اجرا کنید تا تعداد بیشتری از تارهای عضلانی تند انقباض در حرکت درگیر می شوند؛ این تارها از ظرفیت بیشتری برای افزایش قدرت و توان برخوردار هستند. همین طور که ست ها ادامه پیدا می کنند، خستگی هم به تدریج خودش را نشان می دهد و تعداد تکرارهای قابل اجرا به نحو چشمگیری کاهش می یابند. درست مانند برنامه ۵ در ۵، هر وقت که موفق به تکمیل ده ست ده تکراری با وزنه موردنظر شدید، باید وزنه را افزایش دهید و روال برنامه را دوباره تکرار کنید.
از آنجا که در هر جلسه چندبار به ناتوانی می رسید، باید هر گروه عضلانی را فقط یک بار در هفته تمرین بدهید، مانند تقسیم تمرینی اسکات-پرس سینه-ددلیفت. نمونه برنامه ۵ در ۱۰ ارایه شده در جدول زیر هم براساس همین نوع تقسیم طراحی شده است. این تقسیم را به کار ببندید و فقط مقدار وزنه و تعداد تکرارها و ست ها را به شکل یک هفته در میان با هم جایگزین کنید (یعنی یک هفته ۵ در ۵ و یک هفته ۱۰ در ۱۰). احتمالاً اول به هدف تعیین شده برای روش ۵ در ۵ دست خواهید یافت.
در این صورت، وزنه را دوباره افزایش داده و پیشرفت در برنامه را ادامه بدهید تا به هدف ۱۰ در ۱۰ برسید یا اینکه مدت اجرای برنامه به هشت هفته برسد. پس از ان، سبک تمرین را عوض کنید و به سراغ یک طرح تمرینی پایه تر بروید.
جدول قدرت ۵ در ۱۰
هفته های ۵ در ۵
جلسه ۱ (شنبه): روز اسکات
حرکت |
ست |
تکرار |
اسکات |
۵ |
۵ |
پرس پا |
۵ |
۵ |
جلوپا |
۳ |
۷-۵ |
ساق پا ایستاده |
۳ |
۱۰-۸ |
چرخش روسی |
۳ |
۱۵-۱۰ |
جلسه ۲ (دوشنبه): روز پرس سینه
حرکت |
ست |
تکرار |
پرس سینه با هالتر |
۵ |
۵ |
پرس سینه با دمبل |
۵ |
۵ |
پرس سرشانه با هالتر از جلو |
۳ |
۷-۵ |
پرس پشت بازو با هالتر |
۳ |
۷-۵ |
کرانچ سیمکش ایستاده |
۳ |
۱۲-۱۰ |
جلسه ۳ (چهارشنبه): روز ددلیفت
حرکت |
ست |
تکرار |
ددلیفت |
۵ |
۵ |
لیفت پشت پا با هالتر |
۵ |
۵ |
پشت پا خوابیده |
۳ |
۷-۵ |
زیربغل هالتر خم |
۳ |
۷-۵ |
جلوبازو هالتر ایستاده |
۳ |
۷-۵ |
بالاکشیدن پا در حالت آویزان از بارفیکس |
۳ |
۱۵-۱۲ |
هفته های ۱۰ در ۱۰
جلسه ۱ (شنبه): روز اسکات
حرکت |
ست |
تکرار |
اسکات |
۱۰ |
۱۰ |
پرس پا |
۳ |
۱۰-۸ |
لانچ |
۳ |
۱۰-۸ |
ساق پا ایستاده |
۳ |
۱۵-۱۲ |
هیزم شکن سیمکش |
۳ |
۲۰-۱۵ |
جلسه ۲ (دوشنبه): روز پرس سینه
حرکت |
ست |
تکرار |
پرس سینه با هالتر |
۱۰ |
۱۰ |
پرس سینه با دمبل |
۳ |
۱۰-۸ |
پرس سرشانه با دمبل |
۳ |
۱۰-۸ |
پارالل پشت بازو |
۳ |
۱۰-۸ |
کرانچ معکوس |
۳ |
۱۲-۱۰ |
جلسه ۳ (چهارشنبه): روز ددلیفت
حرکت |
ست |
تکرار |
ددلیفت |
۱۰ |
۱۰ |
لیفت پشت پا با هالتر |
۳ |
۱۰-۸ |
پشت پا نشسته |
۳ |
۱۰-۸ |
زیربغل سیمکش دست باز از جلو |
۳ |
۱۰-۸ |
جلوبازو دمبل تناوبی ایستاده |
۳ |
۱۰-۸ |
کرانچ با وزنه |
۳ |
۱۰-۸ |
جمع بندی در مورد پاورلیفتینگ
پاورلیفتینگ ورزشی میباشد که شما در آن باید در حرکات اسکات، پرس سینه و ددلیفت بیشترین وزنه ممکن را در یک تکرار لیفت کنید. در یک رقابت پاورلیفتینگ، لیفترها تمام تلاش خود را میکنند که در این سه حرکت بیشترین وزنه ممکن را جابجا کنند. هر کسی که در مجموع بتوانند در این سه حرکت بیشترین وزنه را لیفت کند برنده رقابت میشود.
بسیاری از مردم عقیده دارند که کار با وزنههای سنگین تنها برای قوی تر شدن یا شرکت در مسابقاتی نظیر پاورلیفتینگ میباشد و کار با وزنههای سبک تر و تکرارهای بیشتر برای عضله سازی بهتر میباشد. اما حقیقت این است که کار با وزنه با تکرارهای پایین، نظیر پاورلیفتینگ، یک راه به شدت کارامد برای عضله سازی میباشد. یکی از نقاط ضعف این نوع تمرین فشار زیاد آن روی بدن میباشد که به همین دلیل است که اکثر پاورلیفترها در کنار تمرینات سنگین و با تکرار کم، تمرینات سبک تر و با تکرارهای بیشتر را نیز انجام میدهند.
اگرچه بسیاری از مردم پاورلیفتینگ را ذاتا خطرناک میدانند، اما حقیقت این است که این ورزش یکی از ایمنترین ورزش هایی میباشد که شما میتوانید انجام دهید، البته به شرطی که درست انجام شود.
برنامه های پاورلیفتینگ خوب زیادی وجود دارد که از بین آنها انتخاب کنید، اما همه این برنامههای خوب پایبند به سه اصل پایه هستند :
میزان تخصصی بودن برنامه
رعایت اصل اضافه بار
ریکاوری
استفاده ترکیبی مناسب از این سه اصل وابسته به اهداف شما، میزان تجربه تمرینی، علایق و میزان قابلیت ریکاوری بدن شما از تمرینات با سبک پاورلیفتینگ میباشد. اگر در دنیای پاورلیفتینگ یک مبتدی محسوب میشوید، برنامه ۴ روزه پاورلیفتینگ مبتدی اریک که در بالا برای شما توضیح دادم یک نقطه شروع بسیار خوب میباشد.
هفته به هفته سعی کنید بر میزان سنگینی وزنههای تمرینی بی افزایید، تغذیه کافی داشته باشید و هر ۳ تا ۶ هفته از تکنیک دیلود استفاده کنید تا شاهد افزایش قدرت بیشتر و بیشتر خود باشید.