عضلات بدن 2 (Muscular System)
د – عضلات اندام ها:
عضلات اندام ها در دو بخش مورد بررسی قرار می گیرد: اندام فوقانی و اندام تحتانی.
عضلات اندام فوقانی: این عضلات در چهار قسمت مورد بررسی قرار می گیرند که عبارتند از عضلاتی که ریشه اندام را به بدن وصل می کنند، عضلات بازو، عضلات ساعد، عضلات دست.
1 – عضلاتی که در ریشه اندام قرار دارند در ساختمان جلویی، عقبی و داخلی حفره زیر بغل شرکت دارند.
عضلاتی که دیواره قدامی زیر بغل را درست می کنند شامل دو عضله سینه ای بزرگ و سینه ای کوچک است. عضله سینه ای بزرگ مثلثی و پهن بوده و از سطح خارجی دنده های بالایی و ترقوه منشأ گرفته و با تاندون قوی به استخوان بازو می چسبد که انقباض آن بازو را به بدن نزدیک و به داخل می چرخاند.
عضله سینه ای کوچک در زیر عضله قبلی واقع و از سطح خارجی دنده های بالایی به زایده غرابی کتف کشیده می شود این عضله استخوان کتف را به جلو می کشاند.
عضله ای که دیوارۀ داخلی حفرۀ زیر بغل قرار دارد به نام عضلۀ دندانهای جلوئی نامیده می شود. عضله ای پهن است که که از سطح خارجی هشت دندۀ اول به لبۀ جلوئی کنار داخلی استخوان کتف کشیده می شود. انقباض آن به کمک عضلۀ سینه ای کوچک، کتف را به طرف جلو می کشد.
عضلاتی که دیوارۀ خلفی دیوارۀ زیر بغل را درست می کنند همگی در جلو و عقب استخوان کتف قرار دارند و به عنوان عضلات شانه تلقی می شوند که شامل عضلات زیر می باشند:
عضلۀ کتفی که از حفرۀ تحت کتفی منشاء گرفته و تا توبرکول کوچک انتهای فوقانی بازو کشیده می شود، عضلۀ فوق خاری منشاء گرفته و از بالای مفصل شانه تا اوبرکول بزرگ استخوان بازو کشیده می شود. عضلۀ گرد کوچک از قسمت فوقانی لبۀ خارجی استخوان کتف منشاء گرفته تا توبرکول بزرگ استخوان بازو کشیده می شود. این عضلات به نگهداری سر استخوان بازو در برابر حفرۀ گلنوئید در موقع حرکات مفصل شانه کمک می کند. عضلۀ گرد بزرگ از زاویۀ تحتانی استخوان کتف منشاء گرفته و تا لبۀ داخلی ناودان دو سری در گردن استخوان بازو کشیده می شود. که استخوان بازو را به عقب و داخل می کشد.
2 – عضلات بازو: شامل عضلات غرابی بازوئی، بازوئی، دو سر بازوئی و سه سر می باشد، سه عضلۀ اول در لوژ جلوئی بازو و عضلۀ چهارمی در لوژ خلفی بازو قرار دارند.
عضلۀ غرابی بازوئی از زائدۀ غرابی کتف به قسمت میانی کنار داخلی بازو کشیده می شود.
عضلۀ دو سر بازوئی در بالا دو قسمت دارد که به نام سر کوتاه و سر دراز نامیده می شوند. سر کوتاه از زائدۀ غرابی کتف و سر دراز از تکمه ای در بالای حفرۀ گلنوئید منشاء می گیرد. اتصال دو سر عضله تودۀ عضلاتی را می سازد که برجستگی جلو بازو را درست می نمایند و بوسیلۀ وتری محکم به توبروزیتی رادیال متصل می شود. این عضله خم کنندۀ مفصل آرنج است.
عضلۀ سه سر بازوئی دارای سه سر داخلی خارجی و دراز است که از اس بازو و کتف منشاء گرفته و بوسیلۀ وتری به سطح فوقانی زائدۀ آرنجی استخوان زنداسفل متصل می شود، این عضله باز کنندۀ مفصل آرنج است.
3 – عضلات ساعد: یک دسته از عضلات ساعد در جلوی اسکلت ساعد و یک دسته در عقب آن قرار دارند. عضلات جلوئی نیز به دو دستۀ جلوئی خارجی تقسیم می شوند.
عضلات جلوئی داخلی عمدتاً عضلات خم کنندۀ انگشتان دست و ساعد بوده و حالت درون گردان ساعد می دهند. این عضلات از سطح به عمق شامل عضلات زیر می باشند:
عضلۀ درون گردان مدور، عضلۀ فلکسور کار پی اولناریس، عضلۀ فلکسور سطحی انگشتان، عضلۀ تاکنندۀ عمقی انگشتان، عضلۀ تاکنندۀ عمقی انگشتان و عضلۀ تاکنندۀ دراز شست.
این عضلات بوسیلۀ تاندون مشترکی از اپی کندیل داخلی استخوان بازو و یا از سطح جلوئی استخوان های ساعد منشاء گرفته به طرف مچ دست و یا سطح کف دستی انگشتان کشیده می شوند و به این ترتیب در عمل خم کردن مچ و انگشتان کمک می کنند.
عضلات ناحیه قدامی خارجی ساعد شامل عضلات زیر می باشد:
عضلۀ براکیورادیالیس، عضلۀ اکستنسور کارپی رادیالیس لونگوس، عضلۀ اکستنسور کاپی رادیالیس برویس و سوپیناتور. به انتهای پاوین رادیوس و سطح خلفی قاعده دومین و سومین استخوان کف دست کشیده می شوند. و کلاً باز کنندۀ ساعد بوده و حالت برون گرداننده به آن می دهند.
عضلات ناحیۀ خلفی ساعد از سطح خلفی استخوان های ساعد و اپیکندیل خارجی به سطح پشت دستی انگشتان کشیده می شود و عبارتند از: عضلۀ باز کنندۀ انگشتان، بازکنندۀ انگشت کوچک و اشاره، عضلۀ بازکنندۀ دراز و کوتاه انگشت شست و عضلۀ دور کنندۀ دراز و کوتاه انگشت شست.
4 – عضلات دست: در پشت تاندون های عضلات باز کنندۀ عبور می کنند.
در کف دست سه دسته عضله وجود دارند: دستۀ خارجی به نام عضلات تنار که برجستگی گوشتی سطح خارجی کف دست را درست می کنند دستۀ دااخلی برجستگی داخلی کف دست است و مربوط به عضلات کوچکی است که انگشت کوچک دست را تأمین می کنند. دستۀ وسطی عضلات بین استخوانی است که 8 عدد بوده و به دو دستۀ کف دستی و پشت دستی تقسیم می شوند، فضاهای بین استخوانی دست را پر می کنند و انقباض عضلات پشت دستی انگشتان را از خط وسط دور و انقباض عضلات کف دستی انگشتان را به خط وسط نزدیک می نمایند.
عضلات اندام تحتانی:
عضلات اندام تحتانی شامل عضلات ران، ساق پا و پا می باشند.
ناحیۀ ران: به عضلات قدامی و خلفی ران تقسیم می شوند.
عضلات قدامی خود به دو قسمت قدامی خارجی و قدامی داخلی تقیسیم می شوند.
– عضلات قدامی خارجی ران: شامل عضلۀ خیاطه و چهار سر ران است. عضلۀ خیاطه، دراز و نواری شکل است که از خار خاصرۀ قدامی فوقانی شروع شده و به طور مایل از جلو ران گذشته و در پائین به انتهای فوقانی سطح داخلی درشت نی می چسبند که مفصل هیپ و زانو را تاندون می کند.
عضلۀ چهار سر ران، در بالا دارای چهار قطعۀ جداگانه است که از خار خاصرۀ قدامی فوقانی و سطوح مختتلف تنۀ استخوان ران منشاء گرفته و در پائین الیاف عضلانی چهار قسمت با هم یکی شده تبدیل به وتری قوی به نام وتر کشککی می شود که استخوان کشکک را در بر گرفته و در پائین به توبروزیتی درشت نی میچسبد. این عضله باز کنندۀ قوی مفصل زانو است.
عضلات قدامی داخلی ران: شامل عضلات شانه ای، راست داخلی و سه عضلۀ نزدیک کنندۀ دراز و کوتاه و بزرگ است که همگی از کادر استخوانی اطراف سوراخ سدادی (پوبیس و برجستگی ورکی) منشاء گرفته و در پائین به لبه های کنار خلفی تنۀ استخوان ران (خط خشن) متصل می شوند.
عضلات خلفی ران: شامل عضلات سرینی و خلفی ران می باشد.
عضلات سرینی، در ناحیۀ نشیمنگاه قرار گرفته و از سطح به عمق شامل عضلات زیر است:
عضلۀ سرینی بزرگ و متوسط و کوچک: برجستگی ناحیۀ نشیمنگاه مربوط به این عضلات است و هر سه عضله در بالا از گودال خاصره ای خارجی و استخوان خاجی منشاء گرفته و در پائین و خارج به برجشتگی تروکانتر بزرگ انتهای فوقانی خط خشن ران می چسبند. عضلۀ سرینی بزرگ مفصل هیپ را باز می کند، دو عضلۀ دیگر ران را از خط وسط دور کرده و به داخل می چرخانند
عضلات خلفی ران: در پشت ران سه عضله وجود دارد که عبارتن از: عضلۀ دو سر رانی و عضلۀ نیم وتری و نیم غشائی.
این عضلات از سطح خلفی و خارجی برجستگی ورکی و خط خشن زان منشاء گرفته و در پائین به انتهای فوقانی استخوان درشت نی و نازک نی کشیده می شوند. این عضلات کلاً مفصل زانو را تاندون می کنند و به استقرار بدن در وضع ایستاده کمک می کنند.
عضلات ساق پا: به سه دستۀ قدامی و خارجی و خلفی تقسیم می شوند.
عضلات قدامی شامل عضلات درشت نی قدامی و باز کنندۀ دراز شست و باز کنندۀ دراز انگشت می باشند. عضلات خارجی ساق شامل دو عضلۀ پرونئال دراز و کوتاه است که هر دو از سطح خارجی نازک نی منشاء گرفته و وتر آنها پس از عبور از پشت قوزک خارجی عبور کرده به کنار خارجی کف پا و عمق کف پا ختم می شوند.
عضلات خلفی ساق: در دو طبقه عمقی و سطحی قرار دارند. طبقۀ عمقی شامل عضلات تاکنندۀ دراز شست پا تاندون کنندۀ دراز انگشتان پا، درشت نئی خافی و عضلۀ رکبی است. عمل آنها تاکردن انگشتان و خم کردن کف پا می باشد. طبقۀ سطحی شامل عضلۀ سه سر ساقی است که برجستگی خلفی ساق را درست می کند و شامل عضلۀ دو قلو و عضلۀ نعلی است که هر سه در بالا از لقمه های داخلی و خارجی انتهای پائین ران و سطح خلفی استخوان های ساق منشاء گرفته و پائین در پشت مچ پا با هم یکی شده تبدیل به یک وتر قوی به نام آشیل می شود که به قسمت خلفی استخوان پاشنۀ پا متصل است.
3- عضلات پا: عضلات کف پا همانند دست شامل تاندون های عضلات خم کننده است که از ساق وارد کف پا می شوند. در ضمن در فضای بین استخوانی عضلات بین استخوانی به تعداد هشت عدد قرار دارند. در کنار داخلی کف پا برجستگی، مربوط به عضلاتی است که اختصاص به انگشت شست پا دارد. در کنار خارجی کف پا بر جستگی، مربوط به عضلات اختصاصی انگشت کوچک پا است. عضلات پا کلاً در ایجاد حرکات انگشتان کوچک پا است. عضلات پا کلاً در ایجاد حرکات انگشتان پا و حفظ قوس های طولی و عرضی کف پا دخالت دارند.
