فسفر -پس از کلسیم -فراوانترین املاح در بدن است. این عنصر که در گروه «ماکرومینرال» (املاح فراوان در بدن) قرار دارد 1% وزن بدن را تشکیل می دهد؛ یعنی اگر شما مردی 70 کیلوگرمی هستید، در بدن تان 700 گرم فسفر وجود دارد.
فسفر در بیشتر غذاها موجود است پس نگران دریافت آن نباشید، ولی بهتر است زنان و افراد مسن اطلاعات بیشتری راجع به آن داشته باشند؛ چون فسفر همراه کلسیم استحکام بخش استخوان هاست.
فسفر در بدن چه نقشی بر عهده دارد؟از کل فسفر موجود در بدن 80% آن در استخوان ها موجود است. فسفر در استخوان با کلسیم کریستال هایی را تشکیل می دهند که در اسکلت پروتئینی استخوان نشسته است و موجب استحکام استخوان می شود. فسفر در ساختمان همه کروموزوم های بدن موجود است. در غشای همه سلول های بدن ما وجود دارد. فعال شدن بسیاری از آنزیم ها با اتصال یک ملکول فسفر صورت می گیرد و در خون به حفظ اسیدیته ثابت کمک می کند؛ به این ترتیب، نمی گذارد خون بدن ما قلیایی یا اسیدی شود. سرانجام، هر چه ماده انرژیزا در بدن ما وجود دارد، مثل ATP و CP همه با اتصال ملکول فسفر انرژی را در خود ذخیره می کنند.
پس می بینید که اگر فسفر وجود نداشته باشد، حیات امکان پذیر نیست. به همین سبب است که خداوند عنصر فسفر را بوفور در مواد غذایی قرار داده است.
مواد غذایی غنی از فسفر: فسفر بیشتر در منابع حیوانی موجود است. گوشت گاو و گوسفند و ماکیان و ماهی که غنی از پروتئین است فسفر بالاست. لبنیات و حبوبات مثل عدس و دانه هایی مثل بادام و تخم مرغ نیز محتوی فسفر است.
هضم و جذب فسفر:هضم و جذب فسفر در دستگاه گوارش به کمک آنزیم های گوارشی صورت می گیرد، این ماده سریعتر از کلسیم وارد خون شده و ذخایر بدن را تکمیل می کند.
ویتامین «دی» به جذب فسفر و کلسیم کمک می کند. مصرف بیش از اندازه فسفر موجب کاهش جذب کلسیم می شود؛ زیرا این دو عنصر برای ورود به سلولهای روده رقابت می کنند. میزان فسفر در خون را هورمونی به نام «پاراتورمون» تنظیم می کند. این هورمون از غده پاراتیروئید موجود در گردن ترشح می شود؛ و در صورتی که فسفر موجود در بدن کمتر از حد استاندارد باشد، دستور به کاهش دفع و افزایش جذب فسفر می دهد. دفع فسفر از طریق ادرار است. اگر فسفر دریافتی بیش از حد نیاز باشد، اضافی آن از ادرار دفع می شود.
کمبود فسفر:بر اثر مصرف بعضی داروها، جذب فسفر کاهش می یابد، مثل آنتی اسیدهایی که برای معده درد تجویز می شود(مثل ئیدروکسید آلومینیوم) و در طولانی مدت موجب کمبود فسفر می شود، البته در افراد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم (بزرگ شدن غده پاراتیروئید) و در کودکان نارس احتمال کمبود فسفر وجود دارد.
بر اثر کمبود فسفر، اختلال عصبی و اسکلتی و خونی و کلیوی به وجود خواهد آمد.
سالمندان و بانوان یائسه نیاز بیشتری به فسفر دارند تا مبتلا به پوکی استخوان نشوند.
در صورتی که مصرف فسفر خیلی بیش از کلسیم باشد، مثلاً فرد عادت به خوردن گوشت زیاد و لبنیات کم داشته باشد، حالتی در فرد به وجود می آید که به آن هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه می گویند که سبب افزایش گردش املاح در استخوان می شود و محتوی کلسیم استخوان را کاهش می دهد. از این رو، به کسانی که برنامه لاغری غیر اصولی می گیرند و فقط غذایشان گوشت گوسفند یا گوشت مرغ پخته است یا کسانی که برنامه غذایی نامتعادلی دارند توصیه می شود که مراقب استخوان های شان باشند؛ زیرا این برنامه نادرست شکستگی های دوران پیری را در پی دارد.
