سوماتروپین (هورمون رشد انسان)

بر خلاف سایر دارو‌های دوپینگی هنوز در مورد هورمون رشد (سوماتروپین) صحبت‌های ضد و نغیظی وجود دارد.برخی‌‌ها معتقدند که این دارو باعث افزایش قابل ملاحظه در قدرت و رشد عضلات در کمترین زمان میشود.

برخی‌‌ها نیز این دارو را کاملا بی‌ فایده در بهبود توانایی‌های ورزشکاران می‌دانند و معتقدند که این هورمون فقط باعث بهبود فرایند رشد در کودکانی که قد آنها کوتاه مانده است میشود.

برخی‌ دیگر نیز بر این اعتقاد هستند که استفاده از این هورمون در بزرگسالان باعث تغییرات شدید در شکل استخوان‌های فک پائینی و سایر استخوان‌ها میشود و به طور عمومی‌ سوال اینجاست که چه نوع از این هورمون را باید دریافت کنیم؟

برای خیلی‌ از خوانندگان درک این مساله و پاسخگویی به این مباحثه‌ها پیچیده می‌باشد و حداقل برای درک این موضوع نیاز به یک سری اطلاعات پایه است.سوماتروپین پلیپپتیدی متشکل از ۱۹۱ امینو اسید است.در انسان این هورمون در صورت وجود یک محرک مناسب (تمرین، خواب، استرس، سطح پائین قند خون و…) در غده هیپوفیز تولید و ترشح میشود.

مهم است که بدانید (HGH ) به تنهائی تاثیر مستقیم نمیگذارد ولی‌ با تحریک کبد باعث تولید و آزاد سازی فاکتور رشد شبه انسولین (IGFs ) و سوماتومدین (somatomedins) میشود.این فاکتور‌های رشد هستند که سپس باعث تاثیرات مختلف در بدن میشوند.ولی‌ مشکل اینجاست که کبد فقط قادر به تولید مقدار محدودی از این مواد می‌باشد و به تبع آن‌ تاثیر آن‌ نیز محدود می‌باشد.همانطوری که قبلا اشاره کردیم اگر سوماتروپین به بدن تزریق شود به تنهائی تاثیر گذار نمی‌باشد و کارکرد آن‌ از طریق تحریک کبد و تولید مواد ذکر شده می‌باشد.

سوماتروپین (هورمون رشد انسان)
سوماتروپین (هورمون رشد انسان)

استفاده از این ترکیبات هورمونی سوماتروپین باعث ایجاد سه فرایند تاثیر گذار در بهبود عملکرد ورزشکاران میشود.

سوماتروپین تاثیر آنابولیکی قوی دارد و باعث افزایش سنتز پروتئین میشود که این مساله نیز باعث افزایش،هم در حجم ماهیچه‌ها و هم در تعداد سلول‌های ماهیچه ای میشود.مورد دومی‌ بسیار جالب می‌باشد چون افزایش تعداد سلول‌ها با دریافت هیچ استروئیدی رخ نمیدهد.

احتمالا به همین دلیل است که هورمون رشد (سوماتروپین) به عنوان قویترین هورمون آنابولیکی شناخته میشود.منبع سایت اد کوان دومین تاثیر سوماتروپین در بدن روی فرایند چربی‌ سوزی می‌باشد.

این هورمون با قرار دادن چربی‌‌ها به عنوان منبع سوخت بدن باعث کاهش شدید چربی‌‌ها شده و باعث دسترسی بیشتر ورزشکار به کالری میشود و سومین تاثیر آن‌ که معمولا نادیده گرفته میشود تاثیر این هورمون در پیوند میان بافت ماهیچه ها، تاندون‌ها و غضروف‌ها می‌باشد که همین موضوع باعث افزایش قدرت در ورزشکارانی که از این هورمون استفاده میکنند میشود.

خیلی‌ از بدن سازان و پاورلیفترها با مصرف همزمان استروئید‌ها و هورمون رشد خبر از عدم آسیب دیدگی در زمان دوره افزایش قدرت خود داده‌اند.شاید با خود بگوید این موضوع فوق‌العاده است.ولی‌ مشکل اینجاست که هنوز هم تعدادی هستند که میگویند (HGH ) هیچ تاثیری روی بهبود وضعیت ورزشکاران نمیگذارد.

سوماتروپین یک هورمون پپتایدی است که به صورت آزمایشگاهی تولید می‌شود و مشابه هورمون رشد انسانی طبیعی است. این هورمون، به عنوان مکملی قدرتمند در دوره‌های استروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد و اثرات استروئیدها را تقویت می‌کند.

سوماتروپین که توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود، تاثیرات متعددی بر رشد و توسعه بدن دارد. عمده‌ترین اثر آن، تحریک رشد و تقویت عضلات است و می‌تواند فرایندهای سنتز پروتئین در سلول‌های عضلانی را افزایش دهد. علاوه بر این، سوماتروپین بر متابولیسم بدن تاثیر گذاشته و با افزایش سرعت متابولیسم، به سوزاندن چربی‌های ذخیره شده کمک می‌کند.

در بدنسازی، سوماتروپین برای افزایش حجم و قدرت عضلات و کاهش درصد چربی بدن استفاده می‌شود. با مصرف این هورمون، ترشح هورمون رشد در بدن افزایش می‌یابد و نتایج مطلوبی در رشد عضلات و کاهش چربی بدن مشاهده می‌شود.

تعدادی سوماتروپین را مصرف کرده و از نتایج به دست آماده ناامید هستند.همانند خیلی‌ چیزها در زندگی‌ برای این موضوع نیز توضیحات منطقی‌ وجود دارد:

 

۱) ورزشکار نمیتواند به اسانی‌ مقدار کافی‌ سوماتروپین را به طور منظم در بازه زمانی‌ طولانی‌ مصرف نماید.چون تهیه این هورمون بسیار گران است و اکثر افراد توانایی تهیه دوز کافی‌ از این هورمون را ندارند.

 

۲) وقتی‌ که شما سوماتروپین مصرف می‌کنید بدن شما نیز نیازمند مقدار بیشتری از هورمون‌های تیروئید، انسولین، کورتیکو استروئید، گونادوتروپین و استروژن می‌باشد.به همین دلیل است که وقتی‌ سوماتروپین به تنهائی استفاده شود تاثیر آن‌ بسیار کم می‌باشد و افزایش حداکثری تاثیر آن‌ فقط با دریافت استروئید ها،هورمون‌های تیروئید و انسولین به طور خاص ممکن میشود.اما در اینجا لازم به ذکر است که سوماتروپین در این مورد باعث تاثیر آنابولیکی عمده در بدن میشود.

سه هورمون وجود دارند که باید همزمان برای تاثیرگذاری حداکثری استفاده شوند.این سه هورمون عبارتند از سوماتروپین، انسولین و هورمون تیروئید (LT-3) که به عنوان مثال از سایتومل می‌توان نام برد.منبع سایت اد کوان در این صورت است که کبد میتواند مقدار مناسبی سوماتومدین و (IGFs ) تولید کند.این تاثیرات آنابولیکی میتواند با مصرف مواد با خاصیت ضد کاتابولیکی نیز بیشتر شود.

آیا هنوز نیز از اینکه چرا بدن سازان حرفه‌ای دارای بدنی عظیم و در عین حال بدون چربی‌ هستند تعجب می‌کنید در حالی‌ که شما اینگونه نیستید؟اکثر ورزشکارانی که از سوماترپین استفاده کرده‌اند زمانی‌ بوده است که آنها در حال انجام یک رژیم کم کالری برای آمادگی در مسابقات خود را آماده میکردند.در این حالت بدن از میزان تولید انسولین و هورمون تیروئید (LT-3) می‌کاهد.

همانطور که قبلا توضیح دادیم این شرایطی نیست که ما انتظار تاثیر قابل ملاحضه ای از سوماتروپین داشته باشیم.کسانی‌ که از هورمون رشد همراه (Clenbuterol ) استفاده میکنند باید بدانند که (Clenbuterol) باعث کاهش تولید انسولین و (L-T3) میشود.

 

۳) ورزشکاران می بایست برای تهیه سوماتروپین با دستور پزشک اقدام نمایند و تنها راه دیگر آن‌ تهیه آن‌ در بازار سیاه می‌باشد.و به همین دلیل که برخی‌ از ورزشکاران این هورمون را از بازار سیاه تهیه میکنند از نتایج به دست آمده هم راضی‌ نیستند.

 

۴) در موارد بسیار نادر بدن در مقابله با سوماتروپین آنتی بادی‌هایی ترشحع می‌کند که باعث عدم تاثیر گذاری این هورمون میشود.

فواید آمپول سوماتروپین برای بدن
فواید آمپول سوماتروپین برای بدن

فواید آمپول سوماتروپین برای بدن
تزریق آن (هورمون رشد) برای ورزشکاران و بدنسازان بالغ می‌تواند علاوه‌بر عوارض و یک‌سری فواید هم داشته باشد که باید نسبت به آن‌ها آگاه بود. در ادامه این فواید را باهم بررسی می‌کنیم:

۱. قدرت عضلانی را بیشتر می‌کند
سوما با تحریک سنتز کلاژن در بافت عضلات و تاندون‌ها ظرفیت بدنی ورزشکاران را بالا برده و باعث می‌شود تا در برنامه بدنسازی عملکرد بهتری از خود نشان دهند و عضلاتشان قدرت بیشتری در حین وزنه‌زدن داشته باشد.

۲. شکستگی استخوان را زودتر درمان می‌کند
هورمون‌های رشد یکی از هورمون‌هایی است که بعد از شکستگیِ استخوان باید پاسخ‌گوی این اتفاق باشد! دیگر مشخص است که اگر هورمون رشد اضافه به بدن تزریق شود، بدون شک منجربه درمان سریع‌تر شکستگیِ استخوان خواهد شد.

نکته: این کار فقط با تجویز پزشک انجام می‌شود.

۳. در ریکاوری و بهبود سریع‌تر تأثیر دارد
هورمون رشد یکی از هورمون‌هایی است که برای ریکاوری و بهبود زخم‌ها و آسیب‌های بدن به کمک شما آمده و در درمان تخریب عضلات پس از تمرین کمکتان خواهد کرد.

۴. سوماتروپین باعث کاهش چربی بدن می‌شود
یکی از دلایلی که بدنسازان تمایل به مصرف این دارو پیدا می‌کنند همین خاصیت فوق‌العاده آن یعنی کاهش سریع‌تر چربی و افزایش بافت عضلانی است. این مزیت خصوصاً برای کسانی‌که قصد عضله‌سازی خالص و کات‌کردن بدنشان را دارند، خیلی وسوسه‌برانگیز بوده و هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد.

باورتان می‌شود که یکی از دلایلی که باعث چاقی می‌شود، ضعیف‌شدن و کم‌شدنِ میزان ترشح هورمون‌های رشد است! زمانی‌که با رژیم و ورزش لاغر می‌شوید تازه هورمون‌هایتان به حالت عادی برگشته و این تنظیم هورمون باعث لاغری می‌شود و دیگر از عهده تجزیه چربی‌های بدنتان برمی‌آیند.

فواید سوماتروپین در بدنسازی
مرد بدنساز که ویال آمپول سوماتروپین را در دست دارد
برخی از اصلی‌ترین فواید هورمون سوماتروپین برای بدنسازی شامل این موارد اس:

تقویت مفاصل، تاندون‌ها و استخوان‌ها
افزایش سرعت ریکاوری
رشد توده عضلانی بدون چربی
افزایش انرژی
کاهش چربی بدن
بهبود متابولیسم
افزایش تراکم و چگالی عضلات
سایر فواید دوره سوما شامل بهبود قابل توجه در سلامت پوست و کیفیت خواب است. این تا حد زیادی به سلامت عمومی و تندرستی کمک می‌کند.

سوماتروپین علاوه بر تقویت بدن، به سلامت مفاصل، پوست و استخوان‌ها نیز کمک می‌کند. همچنین سرعت ریکاوری را افزایش می‌دهد و خواب و خلق و خو را نیز بهبود می‌بخشد.

دوره سوما فواید و مزایای بسیاری دارد که اغلب با هیچ استروئید آنابولیکی نمی‌توان به آن‌ها دست یافت. از این رو افزودن سوماتروپین به دوره‌های استروئیدی بسیار مناسب است.

عوارض سوماتروپین برای بدن
عوارض سوماتروپین برای بدن

عوارض سوماتروپین برای بدن
اول از همه بگوییم که اگر بعد از مصرف این دارو هرکدام از علائم آلرژی‌زا مثل تنگی نفس، تورم صورت، لب‌ها و زبان را داشتید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

علائم زیر هم ممکن است با مصرف سوما پیش بیاید. پس بهتر است با مشاهده این نشانه‌ها به پزشک مراجعه کنید:

حالت تهوع و سرگیجه
نفخ شکم
باد کردن دست‌ها و پاها
درد در ناحیه لگن و زانوها
گوش درد، بالا رفتن دمای بدن، ورم
درد در ناحیه بالای شکم که به کمر بزند
مورمورشدن یا بی‌حسی در دست‌ها و انگشتان
تورم و بزرگ‌شدن مفاصل فک، آرنج، نوک انگشتان
افزایش فشار خون، خشکی دهن، بوی دهن، افزایش بیش از حد ادرار
افزایش فشار جمجمه‌ای که باعث سردرد یا زنگ زدن گوش و مشکلات بینایی شود

اینفوگرافی فواید سوماتروپین در بدنسازی
سوما یک هورمون مردانه نیست و این یعنی زنان نیز می‌توانند از آن استفاده کنند؛ بدون این که اثرات منفی استروئیدها رخ دهد.

برای آن‌دسته از ورزشکاران حرفه‌ای که سابقه طولانی مصرف انواع استروئید دارند و به نظر می‌رسد دیگر با مصرف استروئید شاهد رشد و پیشرفت نباشند، هورمون رشد (HGH) بسیار مناسب است. افزودن سوماتروپین به دوره استروئید می‌تواند بدنسازان حرفه‌ای را از محدودیت‌های رشد عضلات عبور دهد

پاسخ به سوالاتی نظیر دوز صحیح مصرف، نوع و زمان دوره مصرف بسیار سخت می‌باشد.از آنجائی که هنوز تحقیقات علمی‌ در مورد میزان مقدار مصرف سوماتروپین برای بهبود وضعیت ورزشکاران انجام نشده است تنها میتوانیم به اطلاعاتی‌ که از طریق تجربی‌ به دست آمده است تکیه کنیم.تولید کنندگان مربوطه فقط میزان دقیق مصرف این هورمون را در بیماری مربوط به کم‌کاری غده هیپوفیز در تولید هورمون رشد را اعلام کرده‌اند که این میزان به طور متوسط به ازای هر پوند از وزن بدن (۰٫۳ I.U) در هفته می‌باشد.

یک بدن ساز ۲۰۰ پوندی میتواند به میزان (۶۰ IU) در هفته مصرف نماید.این میزان دوز مصرفی باید به صورت سه تزریق عضلانی هر کدام به مقدار (۲۰ IU) صورت گیرد.نوع دیگر استفاده از این هورمون به صورت تزریق زیر پوستی‌ می‌باشد که باید به صورت روزانه صورت گیرد که به طور معمول این میزان (۸ IU) در روز می‌باشد.ورزشکاران حرفه‌ای معمولا در روز (۴-۱۶ IU) تزریق میکنند.منبع سایت اد کوان معمولاً تزریق روزانه به صورت زیر پوستی‌ ترجیح داده میشود.

چون نیمه عمر سوماتروپین کمتر از یک ساعت می‌باشد تعجبی ندارد که بعضی‌ از ورزشکاران میزان دوز مصرفی روزانه خود را به ۳-۴ تزریق به میزان (۲-۴ IU) تقسیم نمایند.استفاده منظم از دوز‌های کوچک به نظر می‌رسد که موثر‌ترین روش باشد.

البته دلیل این حرف این است که وقتی‌ سوماتروپین در بدن تزریق میشود غلظت پلاسمای خون به سرعت افزایش می‌یابد که این امر نشان میدهد که تاثیر گذاری آن‌ سریع اتفاق می‌افتد.همانطور که می‌دانیم سوماتروپین باعث تحریک کبد و ترشح (IGFs ) و سوماتومدین برای رسیدن به اهداف دلخواهمان میشود.از آنجائی که کبد فقط قادر به تولید میزان محدودی از این مواد است پس به نظر نمیرسد که تزریق دوز‌های زیاد سوماتروپین باعث وادار کردن کبد به تولید آنی‌ سوماتومدین و (IGFs ) شود.اینطور به نظر می‌رسد که کبد نسبت به دریافت مقادیر کمتر سوماتروپین واکنش بهتری از خود نشان میدهد.

 

اگر که محلول سوماتروپین چندین بار به صورت زیر پوستی‌ در یک موضع مشخص تزریق شود چربی سوزی در آن ناحیه ممکن خواهد بود.پس بنابراین برای جلوگیری از چربی‌ سوزی موضعی باید تزریق هر دفعه در نقاط مختلف بدن صورت گیرد.چیزی که در طی‌ سالیان مشخص شده است این است که تاثیر سوماتروپین وابسته به دوز مصرفی آن‌ است.معنی‌ این حرف این است که شما یا باید سرمایه گذاری کنید و به مقدار کافی‌ از این هورمون استفاده کنید یا اصلا آن را خریداری نکنید.

تلاش‌های نیمه کاره‌ در استفاده از این هورمون محکوم به شکست می‌باشد.حداقل دوز تأثیرگذار در روز برای شروع به نظر می‌رسد که ( ۴ IU) باشد.در صورتی‌ که غده هیپوفیز یک فرد سالم و بالغ در روز (۰٫۵-۱٫۵ IU) هورمون رشد ترشح می‌کند.دوره مصرف این هورمون بستگی به وضعیت مالی ورزشکار دارد.تجربه نشان داده است که مدت زمان مصرف سوماتروپین در افراد حداقل شش هفته تا چند ماه می‌باشد.نکته قابل توجه این است که اثر سوماتروپین در چند هفته بعد از توقف مصرف آن‌ نیز ادامه دارد.این امر به شما اجازه میدهد که با مصرف یک دوز ثابت همچنان به پیشرفت خود ادامه دهید.

 

در ادامه به شفاف سازی وضعیت انسولین و ( LT-3 ) می‌پردازیم.ورزشکارانی که در دوره حجم خود از سوماتروپین استفاده میکنند نیازی به دریافت انسولین در صورتی‌ که هر سه ساعت یک وعده غذایی دریافت میکنند ندارند.یعنی‌ افرادی که در روز ۶-۷ وعده غذایی مصرف میکنند.این امر باعث میشود که بدن به طور طبیعی خود به تولید پیوسته انسولین بپردازد.چون با مصرف این ۶-۷ وعده غذایی در روز سطح قند خون بدن کاهش چشم گیری پیدا نمیکند.در این مقطع مصرف هورمون تیروئید ( LT-3 ) نیز با اکراه توسط ورزشکاران انجام میشود.

در هر صورت در هر مرحله‌ای که هستید سطح هورمون تیروئید شما در صورت مصرف سوماتروپین باید توسط پزشک نظارت شود.استفاده همزمان از استروئید‌های آنابولیک/اندروژنیک و یا (Clenbuterol ) معمولاً مناسب می‌باشد.در مرحله آمادگی برای مسابقات استفاده از هورمون‌های تیروئید به طور پیوسته افزایش می‌یابد.گاهی اوقات نیز انسولین همراه سوماتروپین به علاوه استروئید‌ها و (Clenbuterol) استفاده میشود.

جدایی از احتمال عوارض جانبی دریافت انسولین مصرف ناصحیح آن‌ میتواند باعث چاقی شما شود!انسولین بیش از اندازه باعث فعال سازی آنزیمی میشود که گلوکز را به گلیسرول و در نهایت به تریگلیسرید تبدیل می‌کند.مقدار کم انسولین نیز باعث کاهش اثر آنابولیکی سوماتروپین میشود.پس راه حل این وضعیت دشوار چیست؟مراجعه به پزشک متخصص و متعهد برای نظارت بر میزان قند خون و تست دوره های ادرار باید صورت گیرد.

بحث در مورد اثرات جانبی سوماتروپین یکی‌ از مسایل داغ می‌باشد.با این وجود باید بگوییم که سوماتروپین هیچ کدام از عوارض جانبی سایر استروئید‌های آنابولیک/اندروژنیک مانند کاهش تولید تستوسترون،آکنه،ریزش مو،پرخاشگری، افزایش سطح استروژن و افزایش احتباس آب و نمک را ندارد.

انواع مختلف سوماتروپین موجود در بازار
انواع مختلف سوماتروپین موجود در بازار

انواع مختلف سوماتروپین موجود در بازار
داروسازان سوماتروپین را در اشکال دارویی مانند قرص یا آمپول تولید می‌کنند که با توجه به شرایط بیمار و نوع بیماری توسط پزشک تجویز می‌شود. برخی از نام‌های تجاری این هورمون در بازار شامل Genotropin Miniquick، Humatrope، Nutropin، Omnitrope، Saizen، می‌باشد.

آمپول سوماتروپین معمولا به دو شکل عضلانی و زیر پوستی تزریق می‌شود که تزریق زیر پوستی آن متداول تر می‌باشد .

اصلی‌ترین عوارض جانبی سوماتروپین تغییر مقدار اندکی‌ غلظت گلوکز درون خون و کم‌کاری تیروئید می‌باشد.پس در مورد شرایطی نظیر بزرگی‌ قلب،تغییر شکل استخوان ها، اکرومگالی و رشد غیر عادی چه؟برای پاسخ به این سوال باید وضعیت یک انسان قبل و بعد از بلوغ به طور کامل تفکیک شود.صفحات رشد در افرادی که هنوز بالغ نشده‌اند به طور طولی رشد می‌کند و بعد از بلوغ میزان ترشع اضافی هورمون رشد دیگر باعث رشد طولی استخوان نمی‌شود.

در رشد غیر عادی بدن (gigantism) در ابتدا فرد قدرت بدنی و سختی عضلاتش به مقدار قابل ملاحضه ای افزایش می‌یابد و بعد از آن‌ اگر فرد درمان نشود کم کم فرد ضعیف و در نهایت خواهد مرد.این اتفاق زمانی‌ رخ میدهد که فرد هنوز به بلوغ نرسیده و همچنین دارای اختلال در تولید هورمون‌های جنسی‌ نیز می‌باشد.

از عوارض هورمون رشد یا سوماتروپین (Somatropin) اگر بخوام بگم باید بگم که در دوزهای معقول معمولاً این دارو عوارضی ندارِ، اما به هر حال برای هر کس می‌تونه متفاوت باشه و این عوارض رو حتی در دوز های پایین افراد تجربه کنن. مهم‌ترین عارضه سوماتروپین (Somatropin) احتباس آّب مخصوصاً در مفاصل تحتانی (مچ پا) و همچنین مچ دست‌ها می‌تونه باشه که به همراهش درد مفاصل رو هم می‌تونه داشته باشه. البته این عوارض در ابتدای کار دیده می‌شه و کم‌کم از بین میرن.

عارضه دیگه سوماتروپین (Somatropin) سندروم کارپال هست که این هم به خاطر احتباس زیاد در مچ‌هاست. کم‌کاری تیروئید هم می‌تونه جزو عارضه های مصرف این دارو باشه که به‌طور موقت هست البته چرا که نرخ تبدیل t4 به t3 با مصرف سوماتروپین زیاد می‌شه و درواقع t4 در بدن کمتر وجود داره. در برخی افراد سرگیجه، تهوع و سردرد هم دیده می‌شه، اما معمولاً عوارض این دارو به همون احتباس آب متوسط و درد مفاصل ختم می‌شه.

زمانی که از سوماتروپین (Somatropin) در دوز های بالا استفاده بشه می‌تونه شدیداً دردسرساز بشه که شامل بزرگ شدن دست‌ها و فک، دیابت نوع ۲ موقت و رشد ارگان‌های داخلی باشه، منظور از دوز بالا، دوز هایی هست که به شدت بالا هستند مثل ۲۰ واحد. این هورمون رو هم می‌شه به صورت زیر جلدی استفاده کرد و هم به صورت عضلانی، نیمه عمر دارو معمولاً ۴ ساعت هست (بسته به نوع تزریق) اما مهم این هست که اثری که داره در طول رو باقی می‌مونه و فقط اون نیمه عمر مهم نیست.

تداخل داروها با آمپول سوماتروپین
مصرف سوما با بعضی داروها تداخل دارد. اگر هرکدام از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، برای تزریق هورمون رشد با پزشکتان مشورت کنید:

داروهای دیابت یا انسولین
قرص‌های جلوگیری یا هورمونی
برخی استروئیدها (پردنیسون، دکسامتازون، متیلپردنیزولون و…)
بعضی داروهای گیاهی و ویتامین‌ها هم ممکن است که با سوما تداخل دارویی داشته باشد.

دوز مصرف سوماتروپین در بدنسازی چقدر است؟
دوز مناسب مصرف سوماتروپین در بدنسازی معمولاً بین ۱ تا ۴ واحد در روز است. بسته به عوامل فردی مانند سطح تجربه، وزن بدن و هدف ورزشکار ممکن است دوز مصرف متفاوت باشد. مصرف بیش از ۴ واحد در روز توصیه نمی‌شود.

نحوه تنظیم دوز سوماتروپین قلمی
دوز مصرف سوماتروپین در بدنسازی بستگی به عوامل مختلفی مانند تجربه، وزن بدن، جنسیت و هدف ورزشکار دارد. برای دستیابی به نتایج مطلوب، دوز مصرفی باید با دقت و با راهنمایی متخصصان تعیین شود.

در دوره استفاده از سوماتروپین، مصرف این هورمون به تنهایی کافی نیست و باید با تمرینات منظم و تغذیه سالم همراه باشد. مشاوره با پزشک و متخصص بدنسازی برای تعیین دوز مصرفی و مدت زمان استفاده ضروری است.

در ادامه، دوزهای مناسب برای اهداف گوناگون آوره شده است.

دوز مصرف سوماتروپین در بدنسازی سطح مبتدی
دوز مصرف سوماتروپین برای سطح مبتدی بین ۱ تا ۲ واحد در روز است. این دوز برای مشاهده فواید مطلوب برای فیزیک بدن کافی است و به کاربران مبتدی کمک می‌کند تا پاسخ بدنشان به HGH را ارزیابی کنند.

سوماتروپین جزو هورمون‌هایی است که اغلب توسط بدنسازان حرفه‌ای استفاده می‌شود. به مبتدیان توصیه می‌شود که همیشه با کمترین دوز ممکن شروع کنند تا نحوه پاسخ بدنشان به HGH و نحوه تعامل با آن سایر استروئیدهای موجود در دوره را ارزیابی کنند.

دوز استفاده از سوما برای بدنسازی در سطح نیمه حرفه ای
دوز مصرف در سطح نیمه حرفه ای می‌تواند بین ۲ تا ۴ واحد در روز باشد. این دوز برای تقویت اثرات دوره‌های استروئید و بهبود ریکاوری کافی است.

مقدار دوز مصرف سوماتروپین برای بدنسازی سطح حرفه ای
برای ورزشکاران حرفه‌ای، دوز مصرف سوماتروپین معمولاً ۴ واحد در روز است. این دوز کافی است تا اثرات مثبت HGH در تقویت اثرات استروئیدها، بهبود ریکاوری و کاهش چربی بدن مشاهده شود.

مصرف بیش از ۴ واحد در روز لازم نیست و می‌تواند خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که ورزشکاران حرفه‌ای نیز با دوز ۴ واحد در روز ادامه دهند و به دنبال افزایش بی‌مورد نباشند.

سوماتروپین (هورمون رشد انسان)
سوماتروپین (هورمون رشد انسان)

دوز مصرف سوماتروپین برای افزایش قد

قد یک عامل اساسی است که به شخصیت کلی فرد کمک می کند. در حالی که ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد ایفا می کند، مکمل های رشد قد در بازار موجود است که ادعا می کند به افراد کمک می کند تا قد خود را افزایش دهند. مکمل های رشد قد به اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول و پودر وجود دارند و از ترکیبی از ویتامین ها، مواد معدنی و سایر مواد طبیعی ساخته می شوند.

برخی از مواد مانند کلسیم، ویتامین D و منیزیم برای تقویت رشد استخوان شناخته شده اند که می تواند به افزایش قد کمک کند. مواد دیگری مانند آشواگاندا و جینسینگ نیز تولید هورمون های رشد را در بدن تحریک می کنند که می تواند به رشد قد نیز کمک کند.

در موارد خاص هورمون رشد را نیز می توان به عنوان قرص یا آمپول مورد استفاده قرار داد. توجه داشته باشید که این دارو را باید پس از تجویز پزشک و در موارد اختلالات رشد قد قبل از بلوغ مورد استفاده قرار دهید. هورمون رشد به افزایش رشد استخوان ها کمک کرده و باعث می شود افرادی که با کمبود هورمون رشد مواجه هستند به قد متعادل برسند. علاوه بر آن می توان برای افزایش توده عضلات و بهبود تراکم استخوان ها نیز از این دارو استفاده کرد.

در رابطه با دوز مصرف هورمون رشد نیز پزشک بر اساس وضعیت شما تجویز خواهد کرد. معمولا مصرف با ۰۰۴ میلی گرم هورمون رشد در روز شروع شده و تا ۰.۰۱۶ میلی گرم در روز قابل افزایش است. توجه داشته باشید که نباید به صورت خودسرانه از این دارو استفاده نمایید. زیرا می تواند عوارض ناخوشایندی برای شما به دنبال داشته باشد. این دارو برای مشکلات مختلفی تجویز می شود و شرکت های دارویی زیادی اقدام به تولید آن می کنند. بطورکلی داروهای هورمونی را نباید به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک مورد استفاده قرار دهید.

استفاده از هورمون سوماتروپین برای افزایش قد به خصوص در کودکان و نوجوانان مبتلا به کمبود هورمون رشد یا سایر شرایط مرتبط با رشد قدی، معمولاً تحت نظارت دقیق پزشک انجام می‌شود. دوز مصرف می‌تواند بر اساس نیازهای فردی و وضعیت پزشکی متفاوت باشد.

در ادامه به دوز مناسب مصرف برای افزایش قد و سایر نکات در گروه‌های سنی مختلف می‌پردازیم.

دوز پیشنهادی برای کودکان با هدف افزایش قد:
کودکان با کمبود هورمون رشد: دوز معمول برای کودکان مبتلا به کمبود هورمون رشد حدود 0.024 تا 0.034 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است. این دوز ممکن است بسته به پاسخ بدن کودک به درمان تنظیم شود.

کودکان با سندرم ترنر: برای کودکانی که مبتلا به سندرم ترنر هستند، دوز معمول حدود 0.045 تا 0.050 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است.

کودکان با نارسایی مزمن کلیه: دوز پیشنهادی در این شرایط معمولاً حدود 0.045 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است.

دوز پیشنهادی برای نوجوانان برای افزایش قد:
نوجوانان با تأخیر در رشد: برای نوجوانانی که به دلایل مختلف تأخیر در رشد دارند، دوز پیشنهادی معمولاً بین 0.024 تا 0.034 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است.

نکات مهم هنگام مصرف سوما برای افزایش قد:

تزریق روزانه: سوماتروپین به طور معمول روزانه تزریق می‌شود. زمان تزریق می‌تواند بسته به توصیه پزشک صبح زود یا قبل از خواب باشد.
نظارت و تنظیم دوز: پزشک باید به طور منظم سطح هورمون‌ها و وضعیت رشد بیمار را پایش کند و دوز مصرفی را بر اساس نتایج و واکنش‌های بدن تنظیم نماید.
تأثیرات طولانی مدت: درمان با سوماتروپین برای افزایش قد معمولاً نیاز به چندین سال دارد تا نتایج قابل توجهی حاصل شود.
موارد احتیاط هنگام استفاده از سوما برای افزایش قد:
پایش مداوم: استفاده از سوماتروپین باید تحت نظارت دقیق پزشک صورت گیرد. پایش منظم سلامت عمومی و رشد قدی بیمار ضروری است.
عوارض جانبی: ممکن است برخی عوارض جانبی مانند درد مفاصل، تورم، و احتباس مایعات بروز کند. در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی، باید فوراً با پزشک مشورت شود.

زمان و نحوه تزریق سوماتروپین
زمان و نحوه تزریق سوماتروپین

زمان و نحوه تزریق سوماتروپین
بهترین زمان مصرف سوما به‌صورت ناشتا، قبل و بعد از تمرین، و قبل خواب است. با توجه به علم مربی و سابقه ورزشی‌تان در یک یا دو زمان گفته‌شده تزریق انجام می‌شود.

خب، حالا که از عوارض سوما آگاه شدید، بهتر است به‌سراغ میزان و چگونگی مصرف این هورمون برویم. این‌که چه میزان از این دارو مصرف می‌کنید، کاملاً بستگی به هدفتان از استفاده و برند هورمون رشد دارد.

سوما به‌صورت زیرپوستی و دور ناف تزریق می‌شود. چون احتمال دارد که زود در معده‌ هضم شود و به عضلاتتان نرسد. در هر صورت بهترین کار کمک گرفتن از پزشک متخصص برای انجام تزریقات است.

دوز مصرف سوما برای زنان چقدر است؟
دوز مصرف سوماتروپین برای زنان معمولا بین ۱ تا ۲ واحد در روز است. این مقدار برای دستیابی به نتایج مطلوب مانند تقویت بدن، بهبود فرایند ریکاوری و کاهش چربی بدن کافی بوده و معمولاً بدون عوارض جانبی است. افزایش دوز بیشتر از این مقدار لازم نیست.

مقدار مصرف سوماتروپین برای چربی سوزی
مقدار مصرف سوماتروپین برای چربی‌سوزی بستگی به عوامل فردی مانند وزن، قد، جنسیت، سن و سطح فعالیت دارد و باید تحت نظارت پزشک تنظیم شود. یک الگوی عمومی برای مصرف سوما در دوره چربی‌سوزی حدود ۴ تا ۶ واحد در روز به مدت ۸ هفته است.

مصرف سوماتروپین می‌تواند متابولیسم را افزایش داده و به سوزاندن چربی‌های ذخیره شده کمک کند، اما برای نتایج مطلوب باید با تغذیه مناسب و ورزش منظم همراه باشد. قبل از شروع مصرف، مشاوره با مربی برای تعیین دوز مناسب و بررسی عوارض جانبی ضروری است.

بهترین محل تزریق آمپول سوماتروپین کجاست؟
بهترین محل برای تزریق سوماتروپین، ناحیه شکم و به صورت زیر پوستی است. ورزشکاران معمولاً تزریق‌ها را در ناحیه شکم انجام می‌دهند؛ زیرا در این ناحیه چربی بیشتری وجود دارد و تزریق زیر پوستی در اطراف شکم آسان‌تر است. از دیگر نقاط توصیه شده برای تزریق سوما می‌توان به دلتوئید و ران اشاره کرد.

تزریق دارو به صورت زیرپوستی در شکم
این که هورمون رشد را در کدام قسمت بدن تزریق کنید، تاثیر مستقیمی بر نتایج آن ندارد. به عبارت دیگر، تزریق در شکم باعث از بین رفتن چربی‌های شکم نمی‌شود. هورمون HGH ابتدا وارد خون شده و سپس در کبد متابولیزه شده و به کل بدن منتقل می‌شود.

نحوه تزریق سوماتروپین در شکم
تزریق سوماتروپین (HGH) به صورت زیرپوستی در ناحیه شکم یکی از رایج‌ترین روش‌های مصرف این هورمون است. برای انجام صحیح این تزریق و به حداقل رساندن ناراحتی و عوارض، مراحل زیر را دنبال کنید:

آماده‌سازی:
شستن دست‌ها: دست‌های خود را با آب و صابون به خوبی بشویید تا از ورود باکتری‌ها به محل تزریق جلوگیری شود.
ضدعفونی کردن محل تزریق: ناحیه‌ای از شکم را که قصد تزریق دارید با پنبه آغشته به الکل ضدعفونی کنید. معمولاً مناطق مختلفی از شکم به صورت چرخی انتخاب می‌شوند تا از ایجاد زخم و تحریک مکرر یک نقطه جلوگیری شود.
آماده کردن سوزن و ویال:
ویال سوماتروپین: ویال را از یخچال خارج کرده و به دمای اتاق برسانید.
سرنگ و سوزن: سرنگ و سوزن استریل را آماده کنید. اگر محلول HGH به صورت پودری است، آن را با محلول مخصوص مخلوط کنید.
کشیدن دارو به داخل سرنگ:
مقدار مورد نیاز سوماتروپین را با دقت به داخل سرنگ بکشید. هوا را از سرنگ خارج کنید تا حبابی باقی نماند.
تزریق:
گرفتن پوست: پوست ناحیه شکم را با انگشتان خود به آرامی جمع کنید تا یک چین پوستی ایجاد شود.
زاویه تزریق: سوزن را با زاویه ۴۵ درجه یا عمودی (۹۰ درجه) به سمت چین پوستی فرو کنید. زاویه تزریق بستگی به طول سوزن دارد؛ برای سوزن‌های کوتاه‌تر زاویه ۹۰ درجه و برای سوزن‌های بلندتر زاویه ۴۵ درجه مناسب است.
تزریق آرام: دارو را به آرامی و به طور مداوم تزریق کنید تا تمام محتویات سرنگ وارد پوست شود.
پایان تزریق:
خارج کردن سوزن: سوزن را به آرامی و با زاویه همانند زمان وارد کردن خارج کنید.
ماساژ محل تزریق: محل تزریق را به آرامی ماساژ دهید تا دارو به خوبی جذب شود و هرگونه ناراحتی کاهش یابد.
دفع وسایل مصرفی:
دفع سرنگ و سوزن: سرنگ و سوزن‌های استفاده شده را در یک محفظه مخصوص مواد تیز و برنده دفع کنید.
ضدعفونی مجدد: محل تزریق را مجدداً با پنبه الکلی پاک کنید.
نکات مهم هنگام تزریق سوما
تناوب محل تزریق: هر بار محل تزریق را تغییر دهید تا از تحریک مکرر یک نقطه جلوگیری شود.
نظارت بر واکنش‌ها: به واکنش‌های بدن به تزریق توجه کنید و در صورت مشاهده هرگونه واکنش غیرمعمول با پزشک خود مشورت کنید.
نگهداری مناسب: سوماتروپین را طبق دستورالعمل سازنده نگهداری کنید، معمولاً در یخچال و دور از نور مستقیم.
بهترین زمان تزریق سوماتروپین در بدنسازی

زمان تزریق سوماتروپین در بدنسازی
انتخاب بهترین زمان برای تزریق سوماتروپین (HGH) در بدنسازی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر نتایج داشته باشد.

بهترین ساعت برای تزریق سوماتروپین
بهترین زمان برای تزریق هورمون پپتایدی سوما، صبح زود و یا شب قبل از خواب است. در ادامه مزایای تزریق در هر کدام از این دو زمان را توضیح خواهیم داد.

صبح زود: تزریق سوماتروپین در صبح زود، معمولاً پس از بیدار شدن از خواب، می‌تواند به تقلید از الگوی طبیعی ترشح هورمون رشد در بدن کمک کند. این روش می‌تواند به بهبود متابولیسم و چربی‌سوزی کمک کند.
قبل از خواب: تزریق قبل از خواب نیز می‌تواند مؤثر باشد. بدن به طور طبیعی در طول خواب عمیق هورمون رشد ترشح می‌کند، بنابراین تزریق در این زمان می‌تواند تأثیرات HGH را تقویت کند و به بهبود ریکاوری و رشد عضلات کمک کند.

زمان آمادگی ورزشکار برای تزریق سوماتروپین

قبل از شروع دوره تزریق سوماتروپین، ورزشکار باید از سلامت عمومی و وضعیت بدنی خود اطمینان حاصل کند؛ بنابراین، انجام آزمایشات پزشکی و مشورت با پزشک برای اطمینان از عدم وجود مشکلات سلامتی ضروری است.

علاوه بر این، ورزشکار باید تجربه کافی در تمرینات بدنسازی و استفاده از مکمل‌ها و استروئیدها داشته باشد؛ مبتدیان نباید بدون نظارت متخصصان به مصرف سوماتروپین بپردازند.

همچنین، آمادگی برای شروع دوره سوماتروپین بستگی به اهداف ورزشکار و برنامه تمرینی او دارد؛ برای دستیابی به بهترین نتایج، باید یک برنامه تمرینی مناسب و رژیم غذایی متعادل داشته باشید.

طول دوره مصرف سوما در بدنسازی چقدر است؟

طول دوره مصرف سوماتروپین (HGH) در بدنسازی به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما معمولاً بین 16 تا 21 هفته توصیه می‌شود. این مدت زمان به بدن اجازه می‌دهد تا به درستی به هورمون پاسخ دهد و نتایج مطلوبی را فراهم آورد. دوره‌های کوتاه‌تر ممکن است به اندازه کافی موثر نباشند، زیرا HGH یک هورمون دیر اثر است و برای مشاهده نتایج قابل توجه نیاز به زمان دارد.

در طول دوره، نظارت منظم بر واکنش بدن به هورمون و تنظیم دوز مصرفی بسیار مهم است. همچنین، همراهی دوره با یک رژیم غذایی مناسب و برنامه تمرینی منظم می‌تواند به بهبود نتایج کمک کند.

دوره ترکیبی سوماتروپین و تستوسترون

دوره سوماتروپین و تستوسترون در بدنسازی یکی از ترکیب‌های محبوب برای بهبود عملکرد ورزشی، افزایش حجم عضلات و کاهش چربی بدن است.

فواید دوره سوماتروپین و تستوسترون در بدنسازی:

  • افزایش سنتز پروتئین: که منجر به رشد عضلات و تقویت بافت‌های بدن می‌شود.
  • کاهش چربی بدن: بهبود متابولیسم چربی‌ها و کاهش چربی‌های ذخیره شده در بدن.
  • بهبود ریکاوری: تسریع فرایند بهبود و بازسازی عضلات پس از تمرینات سنگین.
  • افزایش انرژی و استقامت: بهبود عملکرد ورزشی و افزایش تحمل بدن در برابر تمرینات.

نحوه اجرای دوره تستوسترون و سوماتروپین سطح مبتدی

اغلب تنها ورزشکاران حرفه‌ای به سراغ هورمون سوماتروپین می‌روند، اما اگر یک ورزشکار مبتدی بخواهد با دوره سوماتروپین به یک نتیجه همه جانبه شامل افزایش عضلات و کاهش چربی دست پیدا کند، می‌تواند به صورت زیر عمل کند:

از هفته ۱ تا ۱۲ دوره، ۵۰۰-۲۵۰ میلی گرم تستوسترون در هفته و ۴ واحد سوماتروپین هر روز مصرف شود.

دوره نیمه حرفه ای تستوسترون و سوماتروپین در بدنسازی

اگر ورزشکار در سطح نیمه حرفه ای قرار داشته باشد،‌ آماده این است که یک ترکیب قدرتمند دیگر به دوره بالا اضافه کند.

بهترین استروئيدها برای مصرف در کنار سوما با هدف افزایش حجم:

  • تستوسترون (پروپیونات، انانتات، سایپیونات)
  • دکا دورابولین
  • بولدنون
  • ترنبولون

در دوره افزایش حجم با سوما بهتر است سوما را به مدت حداقل ۱۲ هفته و استروئیدها را هم با توجه مدت زمان نیمه عمر استروئید به طور صحیح مصرف کنید. دقت کنید اینطور نیست که لزوما در تمام طول دوره سوما از استروئید استفاده کنید. شاید تنها چند هفته از آن مناسب باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با مربی مشورت کنید.

همچنین بهترین استروئيدها برای مصرف با سوما برای چربی سوزی و کات:

  • وینسترول
  • مسترون
  • اکساندرولون

سوماتروپین (HGH) اثربخشی استروئیدهای دیگر را در طول دوره تقویت می‌کند. بسته به میزان تحمل فرد، طول دوره می‌تواند بین ۱۲ تا ۱۶ هفته باشد. البته توجه کنید برای پیشگیری از بروز عوارض جانبی در چنین دوره‌های طولانی مدتی، باید اقدامات لازم و اصولی انجام شود.

نحوه اجرای دوره سوماتروپین و تستوسترون سایپیونات در سطح نیمه حرفه ای:

هفته سوماتروپین تستوسترون سایپیونات تاموکسیفن سیترات
۱ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه ۱۰ میلی‌گرم یک روز در میان
۲ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه ۱۰ میلی‌گرم یک روز در میان
۳ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه
۲۵۰ میلی‌گرم سه شنبه
۱۰ میلی‌گرم در روز
۴ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه
۲۵۰ میلی‌گرم سه شنبه
۱۰ میلی‌گرم در روز
۵ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه
۲۵۰ میلی‌گرم سه شنبه
۱۰ میلی‌گرم در روز
۶ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه
۲۵۰ میلی‌گرم سه شنبه
۱۰ میلی‌گرم در روز
۷ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه
۲۵۰ میلی‌گرم سه شنبه
۱۰ میلی‌گرم در روز
۸ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه
۲۵۰ میلی‌گرم سه شنبه
۱۰ میلی‌گرم در روز
۹ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه
۲۵۰ میلی‌گرم سه شنبه
۱۰ میلی‌گرم در روز
۱۰ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه ۱۰ میلی‌گرم یک روز در میان
۱۱ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه ۱۰ میلی‌گرم یک روز در میان
۱۲ ۴ واحد قبل از خواب ۲۵۰ میلی‌گرم شنبه ۱۰ میلی‌گرم یک روز در میان
برنامه دوره تستوسترون و سوماتروپین در سطح نیمه حرفه ای

نکته مهم: در طول دوره سوما، ۲ ساعت قبل و بعد از تزریق hgh، هیچگونه غذا یا خوراکی میل نکنید. زیرا خوردن غذا باعث افزایش سطح انسولین می‌شود و این با افزایش سطح هورمون رشد تداخل دارد.

بهترین محل‌های تزریق سوماتروپین
بهترین محل‌های تزریق سوماتروپین

بهترین محل‌های تزریق سوماتروپین
انتخاب محل تزریق سوماتروپین نه تنها بر راحتی و تجربه شخصی تأثیر می‌گذارد، بلکه به‌طور مستقیم بر جذب و کارایی این هورمون نیز اثرگذار است. در ادامه به بررسی بهترین محل‌های تزریق پرداخته‌ایم:

شکم
یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین محل‌های تزریق، ناحیه شکم است. تزریق در ناحیه شکم به دلیل دسترسی آسان و ضخامت مناسب لایه چربی زیرجلدی، انتخاب اول بسیاری از بدنسازان است.

مزایا: جذب آهسته و تدریجی سوماتروپین در این ناحیه به بدنسازان اجازه می‌دهد که بدون نگرانی از نوسانات شدید هورمونی، از مزایای آن بهره‌مند شوند. همچنین، تزریق در شکم به‌طور معمول بدون درد و ناراحتی انجام می‌شود.
نکات مهم: برای جلوگیری از ایجاد سفتی یا کبودی، بهتر است محل تزریق را هر بار تغییر دهید و از تزریق مداوم در یک نقطه خودداری کنید.

بازوها
ناحیه بازو یکی دیگر از گزینه‌های مناسب برای تزریق سوماتروپین است، به‌ویژه برای افرادی که دسترسی آسان به ناحیه شکم ندارند یا تمایل به تغییر محل تزریق دارند.

مزایا: این ناحیه به دلیل بافت عضلانی مناسب، جذب سریعی دارد و به ویژه برای افرادی که به دنبال نتایج سریع‌تر هستند، مناسب است.
نکات مهم: حتماً باید به تکنیک صحیح تزریق توجه کنید تا از آسیب به بافت‌های عضلانی جلوگیری شود. استفاده از سوزن مناسب برای جلوگیری از ایجاد کبودی یا التهاب ضروری است.

ران‌ها
ران‌ها، به ویژه قسمت بیرونی ران، یکی از محل‌های مناسب برای تزریق سوماتروپین هستند.

مزایا: این ناحیه دارای لایه‌ای ضخیم از چربی زیرجلدی است که جذب هورمون را تسهیل می‌کند. همچنین ران‌ها از نواحی نسبتاً بزرگ‌تری برخوردارند و به شما اجازه می‌دهند که به راحتی محل تزریق را تغییر دهید.
نکات مهم: هنگام تزریق در ران‌ها، دقت کنید که به عمق تزریق توجه کافی داشته باشید. تزریق بیش از حد سطحی ممکن است جذب ناکافی به همراه داشته باشد.

باسن
باسن یکی دیگر از نواحی است که برخی افراد برای تزریق سوماتروپین از آن استفاده می‌کنند. این ناحیه به دلیل حجم بالای چربی و عضله، مکان مناسبی برای تزریق‌های عمیق‌تر است.

مزایا: باسن به دلیل بافت چربی و عضلانی بالا، به جذب خوب و پیوسته هورمون کمک می‌کند و همچنین درد و ناراحتی کمی ایجاد می‌کند.
نکات مهم: اگر قصد تزریق در این ناحیه را دارید، بهتر است از یک آینه یا کمک شخص دیگری استفاده کنید تا از دقت تزریق اطمینان حاصل کنید.
با توجه به مزایا و معایب هر یک از این نواحی، شما می‌توانید بهترین مکان تزریق سوماتروپین را بر اساس نیازهای خود انتخاب کنید و با رعایت تکنیک‌های درست، به نتایج مطلوب برسید.

اهمیت جا به جا کردن محل تزریق
یکی از نکات کلیدی در استفاده از سوماتروپین این است که محل تزریق را به طور منظم تغییر دهید. جا به جا کردن محل تزریق نه تنها از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری می‌کند، بلکه به جذب بهتر هورمون و بهبود نتایج کمک می‌کند. در این بخش به دلایل اهمیت چرخاندن محل تزریق و نکات کاربردی برای انجام آن می‌پردازیم:

جلوگیری از لیپودیستروفی
یکی از مشکلات رایج در تزریقات مکرر به یک ناحیه، لیپودیستروفی است. این پدیده به معنای تغییرات غیرطبیعی در بافت‌های چربی بدن است که می‌تواند باعث فرورفتگی یا سفتی ناحیه تزریق شود. چرخاندن محل تزریق به جلوگیری از این عارضه کمک می‌کند و تضمین می‌کند که نواحی مختلف بدن به طور یکنواخت از هورمون استفاده کنند.

بهبود جذب هورمون
وقتی سوماتروپین به طور مداوم در یک نقطه تزریق شود، بافت آن ناحیه ممکن است دچار التهاب یا سفتی شود که می‌تواند جذب هورمون را مختل کند. تغییر محل تزریق باعث می‌شود تا هر ناحیه زمان کافی برای بازیابی و جذب هورمون به طور مؤثر داشته باشد.

نکات عملی برای چرخاندن محل تزریق
از یک سیستم چرخش استفاده کنید؛ به عنوان مثال، یک روز در شکم، روز بعد در بازو و سپس در ران‌ها تزریق کنید.
به هیچ وجه در یک نقطه مشخص به طور مداوم تزریق نکنید.
از یادداشت کردن محل تزریقات برای پیگیری دقیق استفاده کنید.
نکات بهداشتی و پیشگیرانه در تزریق سوماتروپین
رعایت نکات بهداشتی در تزریق سوماتروپین بسیار حیاتی است تا از بروز عفونت‌ها، التهاب و سایر مشکلات پوستی جلوگیری شود. در ادامه به مهم‌ترین مواردی که باید در هنگام تزریق رعایت کنید، اشاره می‌کنیم:

استفاده از سرنگ‌های تمیز و یکبار مصرف
همیشه از سرنگ‌های استریل و یکبار مصرف استفاده کنید. استفاده مجدد از سرنگ‌ها می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد و حتی باعث انتقال بیماری‌های عفونی شود. قبل از هر بار تزریق، از یک سرنگ و سوزن جدید استفاده کنید.

رعایت بهداشت دست‌ها و پوست
قبل از تزریق، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و از الکل یا ضدعفونی‌کننده برای تمیز کردن ناحیه تزریق استفاده کنید. این کار از ورود میکروب‌ها به بدن و جلوگیری از عفونت‌های موضعی جلوگیری می‌کند.

جلوگیری از عفونت و التهاب
اگر پس از تزریق احساس درد یا تورم داشتید، ممکن است ناحیه تزریق به درستی تمیز نشده باشد یا تزریق به عمق کافی انجام نشده باشد. در صورت بروز هرگونه علامت غیرمعمول مانند قرمزی شدید، تورم یا حساسیت زیاد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

تعویض مرتب سوزن‌ها
حتماً پس از هر بار تزریق، سوزن را تعویض کنید. استفاده از سوزن‌های کهنه ممکن است باعث درد و کبودی شود و همچنین خطر بروز عفونت را افزایش دهد.

علائم و عوارض جانبی تزریق نادرست سوماتروپین
تزریق سوماتروپین در صورت عدم رعایت تکنیک‌های صحیح، می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین علائم و عوارض جانبی تزریق نادرست و نحوه مدیریت آن‌ها اشاره می‌کنیم:

کبودی و التهاب
یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی تزریق نادرست، کبودی و التهاب در ناحیه تزریق است. این مشکل معمولاً به دلیل ورود سوزن به لایه‌های سطحی پوست یا تزریق با فشار زیاد ایجاد می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، از سوزن‌های نازک و مناسب استفاده کنید و تزریق را به آرامی و با حوصله انجام دهید.

لیپودیستروفی
همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره شد، لیپودیستروفی به معنای تغییر در توزیع چربی در ناحیه تزریق است. این عارضه ممکن است به شکل سفتی یا فرورفتگی در بافت‌های چربی دیده شود. برای پیشگیری از این مشکل، همیشه محل تزریق را تغییر دهید و از تزریق مکرر به یک نقطه خودداری کنید.

حساسیت به تزریق
برخی افراد ممکن است به مواد موجود در سوماتروپین حساسیت داشته باشند و پس از تزریق دچار علائمی مانند خارش، قرمزی یا سوزش شوند. در صورت بروز چنین علائمی، توصیه می‌شود که استفاده از دارو را متوقف کرده و با پزشک خود مشورت کنید.

عفونت موضعی
اگر محل تزریق به درستی تمیز نشده باشد یا از سرنگ‌های غیر استریل استفاده شود، خطر بروز عفونت موضعی وجود دارد. علائم این عفونت شامل درد شدید، قرمزی و ورم زیاد در ناحیه تزریق است. در صورت مشاهده این علائم، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

مصرف بیش از حد آمپول سوماتروپین عوارض زیر را خواهد داشت
ایجاد رعشه و لرزش
عرق سرد
افزایش اشتها
سردرد
خواب آلودگی
ضعف و سرگیجه
افزایش ضربان قلب
حالت تهوع
مصرف بیش از حد این دارو برای طولانی مدت به رشد مفرط منجر می‌گردد. در نظر داشته باشید که موارد گفته شده تنها بخشی از عوارض سوماتروپین محسوب می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از چربی‌ سوزی موضعی باید تزریق هر دفعه در نقاط مختلف بدن صورت گیرد. اگر سوماتروپین چندین بار به صورت زیر پوستی در یک موضع مشخص تزریق گردد، به چربی سوزی در آن ناحیه منجر می شود.

 

نکاتی برای به حداکثر رساندن کارایی تزریق سوماتروپین
برای اینکه از اثرات سوماتروپین به بهترین شکل ممکن بهره‌مند شوید، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است. این نکات به شما کمک می‌کنند تا نتایج بهتری از تزریق این هورمون بگیرید:

زمان مناسب برای تزریق
یکی از بهترین زمان‌ها برای تزریق سوماتروپین، قبل از خواب است. بدن در طول خواب، به طور طبیعی هورمون رشد بیشتری تولید می‌کند، و تزریق سوماتروپین در این زمان می‌تواند به هماهنگی بیشتر با فرآیندهای طبیعی بدن کمک کند. همچنین برخی افراد ترجیح می‌دهند صبح زود تزریق کنند تا در طول روز از مزایای انرژی و ریکاوری بهتر بهره‌مند شوند.

تغذیه و مکمل‌های همراه
مصرف پروتئین‌های با کیفیت و مکمل‌های آمینو اسید می‌تواند اثرگذاری سوماتروپین را افزایش دهد. این مواد به بدن کمک می‌کنند تا بهتر از هورمون رشد استفاده کرده و فرآیندهای سنتز پروتئین و رشد عضلات را تقویت کنند.

برنامه منظم برای مصرف سوماتروپین
تداوم در استفاده از سوماتروپین و پایبندی به برنامه منظم تزریق، کلید دستیابی به نتایج مطلوب است. برنامه‌ریزی مناسب به شما کمک می‌کند تا از تغییرات ناگهانی در سطح هورمون‌ها جلوگیری کنید و به تدریج به اهداف بدنسازی خود نزدیک شوید.

با رعایت این نکات و انتخاب محل مناسب تزریق، می‌توانید به بهترین شکل از سوماتروپین بهره‌مند شده و نتایج مطلوبی در بدنسازی خود کسب کنید.

دوره سوماتروپین و ترنبولون برای بدنسازی حرفه ای

دوره حرفه‌ای سوماتروپین شامل مصرف ترکیبی از هورمون‌های استروئیدی و پپتیدی برای افزایش حجم عضلات و کاهش چربی بدن است. در این دوره، از هورمون‌های ترنبولون، آناوار (اکساندرولون)، و T3 استفاده می‌شود. این دوره به ویژه برای بدنسازان حرفه‌ای قبل از مسابقات توصیه می‌شود و نباید توسط ورزشکاران مبتدی و نیمه‌حرفه‌ای اجرا شود.

ترنبولون

ترنبولون به عنوان قدرتمندترین هورمون استروئیدی شناخته می‌شود و در این دوره نقش اصلی را در ایجاد محیط آنابولیک برای رشد عضلات بر عهده دارد. دوز مصرفی توصیه شده برای نیمه دوم دوره ۴۰۰ میلی‌گرم در هفته است.

تستوسترون

تستوسترون در این دوره برای جبران افت تستوسترون طبیعی بدن در اثر مصرف استروئید استفاده می‌شود. با کاهش دوز مصرفی به ۱۰۰ میلی‌گرم در هفته، احتباس آب به حداقل می‌رسد. این دوز برای نیمه دوم دوره مناسب است.

سوماتروپین (HGH)

HGH با دوز ۶ واحد در روز در کل دوره استفاده می‌شود. به دلیل اثرگذاری کند این هورمون، مصرف آن به زمان زیادی نیاز دارد و باید به صورت مداوم در طول دوره انجام شود.

آناوار (اکساندرولون) و T3

اکساندرولون و T3 در یک سوم پایانی دوره برای کاهش حداکثری درصد چربی بدن استفاده می‌شوند. در دوره ۲۴ هفته‌ای، این ترکیبات در ۸ هفته پایانی مصرف می‌شوند. دوز مصرفی اکساندرولون ۸۰ میلی‌گرم در روز و دوز مصرف T3 به مقدار ۷۵ میکروگرم در روز توصیه می‌شود.

برنامه مصرف پیشنهادی – سطح حرفه ای

  1. HGH: هر روز ۴ واحد، در طول کل دوره
  2. ترنبولون: ۴۰۰ میلی‌گرم در هفته، در نیمه دوم دوره
  3. تستوسترون: ۱۰۰ میلی‌گرم در هفته، در نیمه دوم دوره
  4. اکساندرولون: ۸۰ میلی‌گرم در روز، در ۸ هفته پایانی دوره
  5. T3: به مقدار ۷۵ میکروگرم در روز، در ۸ هفته پایانی دوره

قیمت آمپول سوماتروپین اصل چیست
شرایط قیمت سوماتروپین می تواند به نوع آن یعنی خارجی یا ایرانی بودنش وابسته باشد. قیمت سوماتروپین خارجی و ایرانی با هم متفاوت بوده و نوع خارجی آن قیمت بالاتری را نسبت به نوع ایرانی داراست. شرکت های داروسازی ایرانی با تولید مکمل ها و داروهای با کیفیت و قابل رقابت با انواع خارجی، توانسته اند تا حدودی از هزینه های درمانی بکاهند. بنابراین آمپول سوماتروپین ایرانی پایین تر از نمونه های خارجی خواهد بود. البته لازم به ذکر است که شرکت های وارد کننده نیز قیمت‌ های مختلفی بر محصولات وارداتی خود گذاشته و قیمت محصولات را به کیفیت و نوع شرکت تولید کننده نسبت می دهند. در هر صورت برای خرید انواع آمپول سوماتروپین باید دقت کافی را بعمل آورد.

ترکیب سوماتروپین با سایر هورمون‌های بدنسازی

استک (ترکیب) کردن سوما با سایر استروئیدها امری بسیار رایج است. این هورمون با اکثر استروئیدها اثر هم‌افزایی بسیار عالی دارد؛ یعنی هم سوماتروپین اثر سایر استروئیدها را تقویت می‌کند و هم بالعکس استروئیدها اثر سوما را تقویت می‌کنند. بهترین استروئيدها برای ترکیب با سوماتروپین در مطالب بالا ذکر شد.

سوماتروپین به خودی خود یک هورمون افزایش حجم عضلات نیست اما در صورت مصرف همزمان با استروئیدهای افزایش حجم عضلات، می‌تواند اثرات آن استروئیدها را چند برابر کند. در مورد چربی سوزی نیز همینطور است؛‌ یعنی HGH می‌تواند اثرات هورمون‌های استروئیدی چربی سوز را تقویت کند.

نتایج و اثرات مثبت هورمون سوماتروپین در بدنسازی

یکی از کاربردهای اصلی هورمون رشد انسانی (سوماتروپین) در بدنسازی افزایش چربی‌سوزی است. در دوزهای بالا، این هورمون می‌تواند به رشد عضلانی و افزایش قدرت نیز کمک کند، اگرچه نتایج حاصل از آن به سرعت و شدت نتایج استروئیدها نیست.

سوماتروپین در ترکیب با سایر استروئیدها به افزایش اثرات آنها کمک می‌کند و به بدنسازان امکان می‌دهد تا از محدودیت‌هایی که تنها با استروئیدها مواجه می‌شدند، عبور کنند. به همین دلیل است که HGH در دهه ۱۹۸۰ میلادی و پس از آن بین بدنسازان محبوب شد.

برای افزایش توده عضلانی به کمک سوماتروپین، باید آن را در یک دوره استروئیدی برنامه‌ریزی شده قرار دهید؛ زیرا به تنهایی اثرات محدودی دارد. تاثیر این هورمون پپتایدی بر متابولیسم، آن را به یک مکمل عالی برای دوره‌های چربی‌سوزی تبدیل می‌کند.

از دیگر نتایج مثبت مصرف سوماتروپین برای بدنسازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • افزایش سرعت ریکاوری
  • تقویت مفاصل و استخوان‌ها
  • بهبود کیفیت خواب

مهم نیست هدف شما در دوره استروئیدی چیست؛ افزودن سوماتروپین می‌تواند نتایج مورد نظر شما را بهبود بخشد. نکته کلیدی این است که باید صبور باشید و به HGH زمان کافی بدهید تا موثر واقع شود. دوره مصرف باید حداقل ۱۶ هفته و حداکثر ۲۴ هفته باشد.

نتایج استفاده از HGH به شدت به رژیم غذایی و برنامه تمرینی شما وابسته است. اگر رژیم غذایی مناسب و برنامه تمرینی منظم نداشته باشید، به نتایج دلخواهتان نخواهید رسید.

سوماتروپین نه تنها به افزایش حجم و قدرت عضلات کمک می‌کند، بلکه به عنوان یک مهارکننده طبیعی اشتها عمل کرده و سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند. با افزایش ترشح هورمون رشد، سوماتروپین باعث رشد و تقویت عضلات می‌شود.

دو اثر اصلی دوره سوما در بدنسازی عبارتند از:

  1. افزایش حجم عضلات: سوماتروپین با تحریک هورمون رشد و تقویت سیستم عصبی مرکزی به افزایش سنتز پروتئین در عضلات و بهبود عملکرد ماهیچه‌ها کمک می‌کند.
  2. کاهش چربی بدن: با افزایش متابولیسم و سوزاندن چربی‌های ذخیره شده، سوماتروپین به کاهش درصد چربی بدن کمک کرده و ترکیب بدن را بهبود می‌بخشد.

برای دستیابی به نتایج مطلوب، نباید تنها به مصرف سوماتروپین تکیه کنید. تمرینات ورزشی منظم، تغذیه سالم و متعادل، استراحت کافی و مشاوره متخصصان بدنسازی نقش مهمی در بهره‌گیری از اثرات مثبت سوما دارند. همچنین، قبل از شروع هرگونه مصرف دارو، با پزشک خود مشورت کنید تا مقدار مصرف مناسب و مزایا و معایب آن را بررسی کنید.

پاکسازی بعد از مصرف سوماتروپین (HGH)
از آن‌جایی که سوماتروپین اثری روی تستوسترون بدن ندارد، اگر از سوما به تنهایی استفاده کنید، پاکسازی لازم نخواهد بود.

با این حال، چون سوما در اکثر اوقات به همراه حداقل یک ترکیب استروئیدی به کار می‌رود، ورزشکار باید دوره پاکسازی را با توجه به ترکیبت استروئیدی که استفاده کرده است، تنظیم کند.

تاموکسیفن و HCG دو راه حل بسیار موثر برای پاکسازی هستند که برای تحریک مجدد ترشح طبیعی تستوسترون پس از استفاده از استروئیدها به ورزشکار کمک می‌کنند.

شرایط نگهداری سوماتروپین
شرایط نگهداری سوما، بستگی به برندی دارد که خریداری کرده‌اید، البته باید آن را در یخچال بگذارید. بهتر است شرایط نگهداری آن را از متصدی داروخانه بپرسید. همچنین حتماً قبل از خرید تاریخ مصرف سوما را بررسی کنید. دقت داشته باشید که اگر تاریخ مصرف هورمون رشد منقضی شد، بدون هیچ شکی آن را دور بیندازید.

سوالات رایج
آیا هورمون رشد (سوما) برای افزایش حجم عضلات مفید است؟
سوماتروپین را می‌توانید با هر نوع استروئیدی ترکیب کنید و برای هر هدفی مناسب است. مصرف سوما به تنهایی، نتیجه مطلوبی به شما خواهد داد. اما اگر در کنار سایر استروئیدها مصرف شود، باعث تقویت اثر آن‌ها می‌شود. سوما را می‌توانید به دوره‌های افزایش حجم، چربی سوزی و افزایش قدرت اضافه کنید تا نتایج بهتری کسب کنید.

آیا هورمون سوماتروپین در مقایسه با استروئیدها ایمن‌تر است؟
به طور کلی، سوماتروپین در مقایسه با استروئیدها، عوارض جانبی کمتری دارد. پس می‌توانیم آن را نسبت به استروئیدها ایمن‌تر بدانیم. البته این تنها زمانی درست است که سوما را با دوز کم یا متوسط مصرف کنید. اگر HGH را برای مدت طولانی و با دوز زیاد مصرف کنید، قطعا عوارض جانبی زیادی دارد.

بهترین محل برای تزریق سوماتروپین کدام است؟
بهترین نواحی برای تزریق سوماتروپین شامل شکم، ران، باسن و بازو است. شکم یکی از محبوب‌ترین نقاط است زیرا دسترسی راحتی دارد و جذب مناسبی فراهم می‌کند.

آیا تزریق سوماتروپین دردناک است؟
تزریق سوماتروپین معمولاً درد چندانی ندارد، به خصوص اگر از سوزن‌های نازک استفاده کنید. با این حال، ممکن است برخی افراد کمی احساس سوزش یا ناراحتی داشته باشند.

 چرا باید محل تزریق را تغییر دهیم؟
چرخاندن محل تزریق از بروز لیپودیستروفی، التهاب و مشکلات جذب جلوگیری می‌کند. تزریق مکرر به یک ناحیه می‌تواند باعث آسیب به بافت شود.

 آیا می‌توان سوماتروپین را خودم تزریق کنم؟
بله، بسیاری از افراد سوماتروپین را به صورت زیرجلدی و خودشان تزریق می‌کنند. با این حال، آموزش درست و رعایت نکات بهداشتی ضروری است.

چه زمانی باید سوماتروپین تزریق کنم؟
بهترین زمان برای تزریق سوماتروپین معمولاً قبل از خواب است، زیرا در این زمان بدن به طور طبیعی هورمون رشد بیشتری تولید می‌کند.

چه مدت بعد از شروع مصرف سوماتروپین نتایج را می‌بینم؟
نتایج بسته به رژیم غذایی، تمرینات و دوز مصرفی می‌تواند متفاوت باشد، اما معمولاً طی ۳ تا ۶ ماه می‌توان تغییرات قابل توجهی مشاهده کرد.

آیا مصرف سوماتروپین برای همه مناسب است؟
خیر، سوماتروپین باید تنها تحت نظر پزشک و برای افرادی که نیاز به آن دارند تجویز شود. افرادی که مشکلات پزشکی خاصی دارند یا در معرض خطر عوارض جانبی هستند باید از مصرف خودسرانه آن خودداری کنند.

اثرات منفی سوماتروپین چیست؟
اگر سوما با دوز کم و متوسط در دوره‌های زمانی کوتاه مصرف شود، عوارض جانبی شدیدی نخواهد داشت. در صورتی که استروئیدها می‌توانند این عوارض را ایجاد کنند. اما برخی اثرات منفی وجود دارد که برخی افراد ممکن است با مصرف سوماتروپین آن‌ها را مشاهده کنند. بروز درد مفاصل، سردرد و علائم شبیه به آنفولانزا ممکن است. اما برخی دیگر نیز، هیچگونه عارضه جانبی خاصی مشاهده نخواهند کرد.

سوماتروپین چیست و در چه مواردی استفاده می‌شود؟
سوماتروپین یا HGH یک شکل مصنوعی از هورمون رشد انسانی است که به طور طبیعی از غده هیپوفیز بدن ترشح می‌شود. این هورمون مسئول رشد و نمو بدن است و در برخی از افراد به دلیل بیماری به اندازه کافی ترشح نمی‌شود. در چنین مواردی، از سوماتروپین به عنوان درمان استفاده می‌شود. همچنین این هورمون برای درمان بیماری‌هایی مانند سندرم روده کوچک و کاهش وزن شدید ناشی از HIV نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عوارض جانبی استفاده از سوماتروپین چیست؟
استفاده از سوماتروپین ممکن است باعث افزایش دمای بدن، گزگز شدن دست و پا، بالا رفتن فشار خون، درد در ناحیه لگن و زانو، و نفخ شود. در موارد شدید، این عوارض ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشند. استفاده خودسرانه و بدون تجویز پزشک از این هورمون می‌تواند خطرات جدی برای سلامت فرد ایجاد کند.

اخطار : سری مقالاتی که تحت عنوان« استروئیدها » در این سایت ادکوان به نمایش گذاشته می شود ، تنها با هدف روشنگری و گسترش دامنه اطلاعات بازدیدکننده گان ، ورزشکاران و مربیان عزیز تهیه شده و به هیچ عنوان قصد ترویج یا تشویق مصرف این دسته مواد ( استروئیدها ) را نداریم.

لازم به ذکر است که در صورت سوء استفاده از مطالب علمی این مقالات و مصرف خودسرانه افراد، هیچ مسولیتی متوجه اینجانب و دست اندرکاران سایت نخواهد بود . در ضمن یادآوری می کنم که اکثر مواد مورد اشاره در در دسته استروئیدها یا در زمره مواد ممنوعه بوده و یا تنها با تجویز پزشک قابل استفاده هستند .

تهیه شده در پایگاه تخصصی بدنسازی و پاورلیفتینگ (ادکوان – Edcoan.ir)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *