۱. شناخت تقارن
۲. عکس بگیرید
۳. بر روی نقاط ضعف تأکید کنید
۴. بیشترین استفاده را از نقاط قوت خود ببرید
۵. به انتقاداتی که از شما به‌عمل می‌آید گوش دهید
۶. سعی کنید فراتر از تقارن پیش بروید
● شناخت تقارن
مهم‌ترین فاکتور در جداکردن برنده از بازنده در مسابقات بدنسازی چیست؟
به‌عقیده من تقارن، فاکتوری که در آن اکثر بدنسازها به شدت ضعف دارند تقارن می‌باشد. خیلی از بدنسازها در تمرین تأکید بیش از اندازه‌ای بر روی عضلات خاصی دارند و به سایر عضلات توجه کافی نمی‌کنند و در نتیجه نمی‌توانند فیزیک بدنی بالانس و متقارنی را چه در شرایط ریلکس و چه در فیگور به نمایش بگذارند.
اگر به‌عنوان کتاب‌های به چاپ رسیده در این چند سال اخیر نگاهی بیندازید به‌ندرت کتابی را خواهید یافت که با عنوان تقارن در بدنسازی به چاپ رسیده باشد. در صورتی‌که اکثر عنوان‌ها بر محور ساختن عضلات حجیم، فیزیک خارق‌العاده و بازوهای باورنکردنی خلاصه شده است. حتی با وجود طرز تفکر جاری فیزیک‌های بدنی هستند که نه تنها به خاطر حجم عضلانی‌شان بلکه بیشتر به خاطر تقارن فوق‌العاده بین همگان قابل ستایش بوده‌اند که از جمله می‌توان به استیوریوز (Steve Reeves) و فرانک زین (Frank Zane) اشاره کرد. تقارن این دو بدنساز خارق‌العاده بود و به همین خاطر هم هست که هیچ‌وقت چشم‌ها از دیدن عکس‌های این ورزشکاران خسته نمی‌شود. فی‌الواقع هر یک از بخش‌های عضلانی بدن این بدنسازها در هارمونی کامل با سایر عضلاتشان بود. یک نام بزرگ دیگر در این خصوص که همیشه توجه مرا به‌خود جلب کرد سرجیواولیوا (Sergio Oliva) می‌باشد. سرجیو در دوران اوج خود یعنی سال‌های اولیه دهه ۷۰ میلادی با قد ۱۷۸ سانتی‌متر و وزن ۱۰۵ کیلوگرم حجم خیره‌کننده‌ای داشت.
شاید بتوان گفت که تا چندین سال بعد سرجیو به‌عنوان پیشرفته‌ترین بدنساز به لحاظ حجم در بین بدنسازها شناخته شده بود. ولی آن مسئله‌ای که از همه مهم‌تر است این است که او از حجم کاملاً بالانسی برخوردار بود. دور ساعد ۳۹ سانتی‌متر و دور بازوی ۵۱ سانتی‌متر، دور سینه ۱۳۰ سانتی‌متر، دور کمر ۸۱ سانتی‌متر و دور ران ۷۶ سانتی‌متر طوری پرورش یافته بود که کاملاً با هم هم‌خوانی داشت.
نگاهی به عکس‌های سرجیو بیندازید خیلی زود متوجه خواهید شد که حجم فوق‌العاده‌ٔ او از یک تقارن فوق‌العاده برخوردار است و در هیچ‌یک عضلات عدم تقارن و بالانس نبودن وجود ندارد. اگر سرجیو را از نزدیک دیده باشید بدون شک حجم و تقارن او شما را حیرت زده خواهد کرد. بنابراین چطور می‌توان به تقارن دست یافت. تقارن هم مثل حجم تا حد زیادی با ژنتیک فرد مرتبط می‌باشد. با این وجود تقارن را می‌توان خیلی بهتر از حجم به‌وسیله اجراء تمرین ارتقاء داد. اولین گام برای شروع این مهم اطمینان خاطر از اجراء تمرین کافی و مورد نیاز برای تمامی عضلات بدن و به‌طور مرتب و منظم می‌باشد. همین‌طور که در تمرینات پیشرفت می‌نماید، می‌بایست به جدول تقارن بدنی مراجعه کرده و خود را به لحاظ تقارن و بالانس بودن ارزیابی کنید. همان‌طورکه می‌دانید تمام عضلات بدن به‌طور یکسان پیشرفت نمی‌نمایند.
برخی خیلی زود به تمرین جواب می‌دهند و بعضی دیگر دیرتر و به همین خاطر فاصله آنها روزبه‌روز از یکدیگر بیشتر می‌شود. بنابراین حتماً سایزها و فرم بدنی خود را در دوره‌های زمانی مشخص مستند نمائید. (با نوشتن سایز عضلات و گرفتن عکس) و همیشه این مهم را به خاطر داشته باشید که تقارن، خط جدائی برنده از بازنده می‌باشد.
● عکس بگیرید
یک عکس از نقطه‌نظر ارزیابی تقارن بدن بیش از هزار کلمه می‌ارزد. گرفتن عکس از بدن در شرایط استاندارد یکی از بهترین راه‌ها جهت مقایسه پیشرفت بالاتنه با پائین‌تنه و نمای روبه‌روی بدن یا نمای پشتی بدن و قسمت راست بدن با چپ بدن می‌باشد. بنابراین سعی کنید حتی‌المقدور هر ۶ ماه یک‌بار از خودتان چند عکس بگیرید و پس از تحلیل و ارزیابی آن توسط خودتان و یا مربی‌تان و یا حریف‌های تمرینی‌تان آنها را در یک آلبوم مخصوص مستند سازید.
● بر روی نقاط ضعف تأکید کنید
هنگامی‌که نقاط ضعف خود را مشخص ساختید. بر روی تمرین آن بخش‌ها ممارست به خرج دهید. بعضی وقت‌ها این تأکید در خصوص نقاط ضعیف در تمرین کردن آنها در ابتدای جلسه تمرین کردن آنها در ابتدای جلسه تمرینی و یا استفاده از سیستم‌های تمرینی خاص همچون پیش‌خستگی دوبل برای یک سیکل دوهفته‌ای تا چهار هفته و یا شیوه‌های دیگر می‌باشد.
به خاطر داشته باشید که تأکید بر روی نقاط ضعف بدین معنا نمی‌باشد که حتماً بایست برای آن بخش تمرین بیشتری را انجام داد. بلکه می‌بایست تمرین صحیح و با شدت مناسب را برای آن انجام داد.
● بیشترین استفاده را از نقاط قوت خود ببرید
اگر یک یا چند عضله‌تان از توسعه کامل برخوردار هستند و شما قصد ندارید نه نسبت به آنها کم‌توجهی کنید و نه اینکه در تمرینات بیش از حد بر روی آن تأکید بنمائید، یک تکنیک مناسب که می‌توانید در این خصوص در نظر بگیرید انجام حرکات مربوطه به آن عضله در آخر جلسه تمرینی می‌باشد. در اواخر برنامه تمرینی سطح انرژی کاهش می‌یابد و زمان مناسبی برای تحت فشار قرار دادن نقاط قوت می‌باشد.
● به انتقاداتی که از شما به‌عمل می‌آید گوش دهید
منتقدان‌تان بسته به نقطه‌نظرشان می‌توانند به شما راهنمائی‌های مفید و غیرمفیدی ارائه دهند. خیلی از این منتقدان به شما آن‌چیزی را می‌گویند که شما دوست دارید بشنوید. برای مثال بدنت عالی است.
ولی واقعیت چیز دیگری است و شما به انتقادهائی نیاز دارید که کاملاً واقع‌گرا و کارشناسی باشند. برای نمونه پاهایت حجیم هستند ولی به تفکیک بیشتر نیاز دارند و یا زیربغل سمت راستت پهن‌تر از زیربغل سمت چپت است و یا ساعدهایت به نسبت بازوهایت ضعیف‌تر می‌باشند.
در این خصوص بدنسازان با تجربه می‌توانند با نظرات کارشناسی‌شان شما را بیشتر از همه کمک نمایند. بنابراین به انتقادات آنها به دقت گوش دهید. به‌نظرات افراد دیگر هم توجه کنید ولی لزومی ندارد که حتماً آنها را هم جدی بگیرید.
● سعی کنید فراتر از تقارن پیش بروید
رسیدن به تقارن و تناسب، کار دشواری می‌باشد ولی با تمام این تفاسیر پس از رسیدن به این سطح دیگر داشتن تقارن برای فرد، اندکی خسته‌کننده جلوه می‌کند. البته لازم به ذکر است اکثر بدنسازها در تلاش برای رسیدن به تقارن به‌دلیل عدم داشتن استعداد ژنتیکی ناکام می‌مانند، به همین خاطر رسیدن به تقارن همیشه برای آنها به‌عنوان یک هدف متعالی جلوه می‌کند و همیشه در صدد رسیدن به آن هستند. اما اگر جزء معدود کسانی بودید که به تقارن کامل دست یافتید آن‌موقع است که می‌توانید به سطحی فراتر از تقارن فکر کنید.
به همین خاطر داشتن عضلات سرشانه (دلتوئید) فوق توسعه یافته یکی از این موارد می‌باشد چون به‌ندرت می‌توان بدنسازی را یافت که از سرشانه‌های خیلی پهن برخوردار باشند و عضله دوم که می‌توانید بر روی توسعه آن تمرکز نمائید پشت بازو می‌باشد چون عضلات بازو یکی از مورد توجه‌ترین عضلات در بدنسازی بین عموم به شمار می‌آید.
مجله دانش ورزش
