پوکی استخوان (Osteoporosis)
•نشانه ها و علائم پوکی استخوان
•علل پوکی استخوان
•عوامل خطرزا
•اقدامات پیشگیرانه
•روشهای درمانی
•سبک زندگی
◦تغذیه
◦تمرین
•دارودرمانی
◦جراحی و دیگر روشهای درمانی
◦درمانهای مکمل و جایگزین
◦داروهای گیاهی
•ملاحضات ویژه
•مصائب پوکی استخوان و راهکارها
مقدمه
استئوپروسیس یا پوکی استخوان بیماری است که استخوان ها به تدریج توخالی و شکننده می شوند. در موارد حاد و پیشرفته این بیماری، ممکن است منجر به شکستگی در استخوان ها خصوصا لگن، مچ و ستون مهره ها حین حرکات روزمره و عادی نظیر خم شدن و برداشتن، اجسام گردد. بر اساس گزارش موسسه ملی سلامت آمریکا (NIH)، ۳۴ میلیون از آمریکایی ها مبتلا به پوکی استخوان هستند و ۱۸ میلیون نفر هم در معرض ابتلا به این بیماری می باشند. پوکی استخوان بین کهنسالان رایج است اما در هر سنی می تواند فرد را گرفتار نماید. بطور کلی زنان بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان می باشند. از بین هر دو زن و هر ۴ مرد که بالای ۵۰ سال سن دارند یک نفر در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی می شود.
پوکی استخوان بالقوه بیماری فلج کننده ای است. موسسه ملی سلامت آمریکا تخمین می زند سالانه ۲ میلیون شکستگی بر اثر پوکی استخوان رخ می دهد. خوشبختانه افراد می توانند با رعایت یک رژیم غذایی متعادل، انجام فعالیت منظم بدنی و داشتن سبک زندگی سالم از بروز این بیماری پیشگیری نمایند. خصوصا این مطلب برای جوانان اهمیت دارد زیرا در سنین ۱۸ ـ ۲۰ سال افراد ۸۵ ـ ۹۰ درصد تراکم استخوانی خود را کسب می نمایند.
نشانه ها و علائم پوکی استخوان
گاهی پوکی استخوان را بیماری خاموش می نمایند زیرا کاهش تراکم استخوان بدون هیچ علامتی رخ می دهد. در واقع بسیاری از مردم نمی دانند که مبتلا به پوکی استخوان هستند تا اینکه دچار شکستگی استخوان شوند. همچنین پوکی استخوان سبب می شود که مهره های ستون فقرات روی هم فشرده شوند که علائم آن عبارتند از:
•· درد در ناحیه پشت و کمر•· کاهش قد•· کایفوزیس (گوژپشتی)
علل پوکی استخوان
تراکم و استحکام استخوان به میزان کلسیم و املاح موجود در بافت آن بستگی دارد. بدن بصورت مداوم استخوان سازی کرده و استخوان های قدیمی را تجزیه می نماید. از اواسط دهه ۳۰ زندگی میزان استخوان سازی در مقایسه با تجزیه بافت استخوان کاهش می یابد. میزان تراکم استخوانی دهه ۳۰ زندگی افراد تعیین می کند که در معرض خطرات آتی پوکی استخوان هستند یا خیر. در زنان تجزیه بافت استخوانی با یائسگی و کاهش سطوح هورمون استروژن بطور چشمگیری افزایش می یابد. به غیر از سن و یائسگی عوامل زیر نقش مؤثری در بروز پوکی استخوان دارند:
۱٫استفاده طولانی مدت از داروهایی نظیر کورتیکواستروئیدها و داروهای تیروئید
۲٫سندرم کوشینگ (Cushing syndrome): بیماری که غده لوزالمعده مقادیر غیرطبیعی و زیاد هورمون کورتیزول را تشرح می کند.
۳٫نارسایی کلیوی
۴٫بیماریهای غدد تیروئید و آدرنال (لوزلمعده)
۵٫دریافت ناکافی کلسیم، ویتامین های A، D و K و املاح منیزم (هرچند دریافت زیاد ویتامین A خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد).
۶٫بی اشتهایی عصبی (Anorexia nervosa)
۷٫اعتیاد به نوشیدنی های الکلی
۸٫رماتیسم مفصلی
عوامل خطرزا:
•جنسیت مؤنث داشتن
•داشتن سطح پایین هورمون استروژن (خصوصا در زنان یائسه)
•کهنسالی: بعد از ۷۵ سالگی خطر پوکی استخوان برای زن و مرد به یک اندازه است.
•نژاد اروپایی، اسپانیایی و آسیایی داشتن
•سبک زندگی ساکن و کم تحرک داشتن
•لاغری مفرط
•پیشینه خانوادگی پوکی استخوان. عوامل ژنتیک بیش از ۸۵ درصد تغییرات تراکم استخوانی و نیز تغییر شکل و شکستگی استخوان را تعیین می نمایند.
•تأخیر در آغاز قاعدگی و یائسگی زودرس
•مصرف دخانیات، نوشیدن زیاد قهوه و مصرف مداوم مشروبات الکلی
•رژیم غذایی حاوی مقادیر کم کلسیم و مقادیر بالای سدیم
•استفاده درازمدت بعضی داروهایی نظیر کورتیکواستروئیدها، ادرارآورها (مدرها)، داروهای تیروئید و مهارکننده های آروماتاز AIs (Aromatase Inhibitors، داروهایی که برای مهار سرطان های پستان و تخمدان به زنان بعد از دوران یائسگی تجویز می شود).
اقدامات پیشگیرانه
از پوکی استخوان می توان پیشگیری کرد. تا ۳۰ سالگی استخوان ها می توانند به توده خود بیافزایند، بنابراین پیشگیری باید خیلی پیش از آن صورت پذیرد. بدین منظور باید به میزان کافی کلیسم و ویتامین D به بدن برسد. انجام تمرینات بدنی منظم، خصوصا ورزش هایی که همراه با تحمل وزن است مانند راه رفتن و وزنه برداری برای پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می شود. تحقیقات نشان می دهد تمرین بدنی در دوران نوجوانی و جوانی به توده استخوانی می افزاید در حالیکه تمرین در سنین میانسالی به بعد به حفظ توده استخوانی کمک می نماید. تمرینات ورزشی همچنین باعث افزایش قدرت، هماهنگی و توازن می شود. متخصصان پیشنهاد می کنند جهت برخورداری از این منافع حداقل روزی ۳۰ دقیقه تمرین با وزنه اجرا نمایید. انجام تمرینات با وزنه به جهت تقویت عوامل قدرت و توازن، از افتادن های ناگهانی (که در کهنسالان رایج است) و شکستگی ناشی از آن پیشگیری می نماید.
راههای دیگر برای پیشگیری از پوکی استخوان به قرار زیر هستند:
•ترک سیگار
•کاهش میزان مصرف کافئین به سه فنجان در روز
•برای زنان یائسه هورمون درمانی (اما باید توجه داشت هورمون درمانی همراه با عواض جانبی نظیر افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه، افزایش میزان لخته شدن خون و افزایش میزان بیماری های قلبی است).
خدماتی که از مراکز پزشکی انتظار می رود:
اگر پزشک به پوکی استخوان مشکوک است وی می تواند آزمایش تعیین میزان ترکم املاح استخوان (BMD) را برای تعیین میزان توده استخوانی تجویز نماید. آزمایشهای زیادی برای تعیین میزان تراکم توده استخوانی وجود دارد که همگی بدون درد، غیرتهاجمی و بی خطر هستند. برخی از آزمایشات به بررسی توده استخوانی در نواحی ستون فقرات، مچ دست و لگن (مناطقی که در اثر پوکی استخوان بیشتر در معرض شکستگی هستند) می پردازند در حالیکه برخی آزمون های دیگر توده استخوانی پاشنه پا و دست را می سنجند.
کارشناسان به زنانی که استروژن مصرف نمی نمایند و یکی از شرایط زیر را دارند توصیه به آزمون تعیین میزان تراکم توده استخوانی (BMD) می نمایند:
•از هر نوع درمانی که آنان را در معرض خطر پوکی استخوان قرار می دهد، استفاده می نمایند.
•یائسگی زودرس داشته اند.
•سابقه خانوادگی پوکی استخوان، بیماریهای کلیوی و کبدی یا دیابت نوع ۱ داشته اند.
•یائسگی دیرس و بالای ۵۰ سال ـ که یکی از عوامل خطرزای پوکی استخوان است ـ داشته اند.
•سن بالای ۶۵ سال داشته و هنوز آزمایش BMD نداده اند.
روشهای درمانی
برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند یا در حال حاضر مبتلا می باشند روشهای درمانی برای افزایش توده استخوانی و جلوگیری از کاهش و تخریب آن طراحی شده است. دریافت کلسیم برای پیشگیری از پوکی استخوان لازم و ضروری هست اما کافی نیست. داشتن سبک زندگی فعال، استفاده از رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات و اجرای تمرینات با وزنه سبب تقویت و مستحکم شدن استخوان ها می شود.
سبک زندگی
تغذیه
تحقیقات نشان می دهد استفاده از رژیم غذایی که حاوی ترکیبات و مواد مغذی زیر باشد می تواند به پیشگیری از پوکی استخوان کمک نماید:
•کلسیم: شیر کم چرب، پنیر و کلم بروکلی غنی از کلسیم هستند. استفاده از عصاره پرتغال و غلات اثر کلسیم را تقویت می نماید.
•منیزیم: انبه، موز، گرمک (طالبی)، انگبین، لوبیا، شیر کم چرب، شلیل، عصاره پرتغال، سیب زمینی و اسفناج غنی از منیزیم می باشند.
•پتاسیم: که همه غلات، آجیل ها، اسفناج، سیب زمینی و سس بادام زمینی غنی از پتاسیم هستند.
•ویتامین D: بدن انسان ویتامین D را وقتی در معرض نور خورشید قرار می گیرد می سازد. ویتامین D در روغن ماهی، غلات غنی شده و شیر یافت می شود.
•ویتامین K: که در گیاهان سبزبرگ و گل کلم وجود دارد.
•میوه ها
•سبزیجات
تمرین
تمرین بدنی از کاهش تراکم بافت استخوانی پیشگیری می کند. اگرچه بهترین زمان برای شروع تمرین و ورزش دوران نوجوانی و جوانی است (که استخوانها شکل می گیرد) اما هیچگاه برای ورزش کردن دیر نیست و فرد از فواید آن منتفع می گردد. تمریناتی که همراه با تحمل وزن است (راه رفتن، تمرین با وزنه) منجر به تحریک بافت استخوانی به سلول سازی و نیز کاهش روند تخریب استخوان ها می شود. از طرف دیگر تمرین بدنی سبب افزایش فاکتورهای تعادل، هماهنگی، قدرت و انعطاف پذیری می شود که توسعه این عوامل خطر افتادن ها ناگهانی و شکستگی استخوان را کاهش می دهد.
دارودرمانی
درمان رایج پوکی استخوان زنان در دوران یائسگی تجویز استروژن است اما امروزه روشهای جایگزین برای افرادی که از مخاطرات مصرف این هورمون در هراسند وجود دارد. اکثر روشهای درمانی میزان دفع کلسیم از بافت استخوانی (Antiresorptive) را کاهش می دهند. اما فقط یک دارو می تواند به استخوان سازی کمک نماید.
•استروژن (با یا بدون پروژسترون): این هورمون سبب افزایش تراکم بافت استخوانی و کاهش تخریب آن از طریق افزایش توانایی بدن در جذب کلسیم و کاهش دفع آن از طریق ادرار می شود. استروژن به تنهایی می تواند خطر سرطان دیواره رحم (سرطان اندومتریال) را در زنان افزایش دهد، ازاینرو پزشکان همراه با استروژن، پروژسترون را نیز تجویز می نمایند. اما از طرف دیگر تحقیقات نشان می دهد که مصرف ترکیبی این دو هورمون خطر سرطان پستان، سرطان تخمدان، ایجاد لخته خون، سکته و حمله قلبی را فزایش میدهد. برای روشن شدن اثرات و منافع مصرف استروژن با پزشک خود مشورت نمایید چراکه درمانهای جایگزین دیگر نیز وجود دارد.
•آلندرونات (Alendronate) یا Fosamax، ایباندرونات (Ibandronate) یا Boniva، ریسدرونات (Risedronate) یا Actonel، اسید زولدرونیک (Zoledronic Acid) یا Reclast : این داروها به دسته ای از ترکیبات بنام بایفسفونات (Bisphosphonate) تعلق دارند. این داروها سبب تقویت تراکم بافت استخوانی، کاهش تخریب استخوانها و کاهش خطر شکستگی می شوند. این داروها عوارض شایع و مشخصی ندارند ولی ممکن است سبب درد در ناحیه شکم و سوزش سردل شوند که این عوارض با مصرف ۸ انس (oz) آب صبح هنگام به ناشتا و نیم ساعت ایستادن بعد از خوردن دارو کاهش می یابد. داروی رکلست (Reclast) بصورت وریدی تزریق (IV) می شود.
•Raloxifene (Evista): به دسته ای از داروها موسوم به تعدیل کننده های گیرنده انتخابی استروژن (SERMS) تعلق دارند. رالوکسیفین همان اثرات استروژن روی استخوانها (کاهش تخریب بافت استخوانی) را بدون ایجاد خطر سرطان سینه دارد. عوارض این دارو گرگرفتن و ایجاد لخته خونی است. این دارو پیش از یائسگی نباید تجویز شود.
•کلسی تونین (Miacalin): این دارو اثرات قوی بایفسوفونات ها را ندارد ولی می تواند از تخریب بافت استخوانی، شکستگی ستون فقرات کاسته و درد ناشی از شکستگی استخوانها را تخفیف دهد. از اینرو می تواند داروی جایگزین برای زنانی باشد که نمی توانند از استروژن و بایوفسفونات ها استفاده نمایند.
•هورمون پاراتیروئید (Forteo): در دوزهای پایین استفاده می شود و می تواند تولید بافت استخوانی را افزایش دهد. این دارو فقط باید تزریق شود. هورمون پاراتیروئید معمولا به زنانی که یائسگی تأخیری داشته و نیز به مردانی که در معرض خطر شکستگی هستند تجویز می شود. کودکان از این دارو نباید استفاده نمایند.
جراحی و دیگر روشهای درمانی
ناهنجاری کایفوزیس (گوژپشتی)، که در اثر پوکی استخوان روی می دهد با روش کایفوپلاستی (Kyphoplasty) قابل درمان است. در این روش میله جراحی، بالونی به مرکز مهره ای که در اثر پوکی استخوان خرد و کوچک شده وارد می کند. سپس این بالون با بزرگ شدن مهره را به اندازه و ضخامت پیشین خود می رساند. بدنبال آن جراح سیمانی استخوانی به داخل مهره تزریق می نماید تا مهره شکل خود را حفظ نماید. ورتبراپلاستی (Vertebroplasty) روش دیگر است که با تزریق سیمان استخوانی، مهره های ستون فقرات را تقویت می نمایند.
درمانهای مکمل و جایگزین
استفاده از میوه و سبزیجات و نیز دریافت مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D جهت پیشگیری و درمان پوکی استخوان ضروری است. حفظ سلامت استخوان در طول زندگی بستگی به مصرف میزان کافی ویتامین ها و املاحی نظیر فسفات، آهن، روی منیزیم، برم، مس، فولات و ویتامین های B12، B6، C و K دارد و نیز باید مصرف سدیم، الکل و کافئین را محدود کرد.
کلسیم: کلسیم برای استخوان سازی در بدن لازم و ضروری است. میزان توصیه شده کلسیم در رژیم غذایی به قرار زیر است (بطور متوسط شما باید ۵۰۰ ـ ۷۰۰ میلی گرم کلسیم روزانه از طریق رژیم غذایی دریافت نمایید):
•کودکان ۸۰۰ ـ ۱۲۰۰ میلی گرم در روز
•دختران نوجوان ۱۲۰۰ ـ ۱۵۰۰ میلی گرم در روز
•زنان پیش از یائسگی (سنین ۱۹ ـ ۵۰ سال) ۱۰۰۰ میلی گرم در روز
•کهنسالان (سنین ۵۱ ـ ۷۰) ۱۲۰۰ ـ ۱۵۰۰ میلی گرم در روز
زنان کهنسال روزانه به ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم نیاز دارد. این میزان برای زنانی که از استروژن استفاده می نمایند روزانه ۱۰۰۰ میلی گرم است.
منابع غنی کلسیم به شرح ذیل اند:
•لبنیات کم چرپ (مانند شیر، ماست و پنیر)
•سبزیجات برگدار و سبز تیره (مانند کلم بروکلی، اسفناج و کاهو)
•ماهی قزل آلا
•سویا
•بادام
اگر شما از طریق غذا مقدار کافی کلسیم به دست نمی آورید شاید مایل باشید از مکمل های غذایی کلسیم استفاده نمایید. چندین نوع مکمل کلسیم در بازار وجود دارد جهت انتخاب نوع مناسب با پزشک خود مشورت نمایید.
•کلسیم سیترات: سهل الهضم ترین نوع مکمل بوده ولی کمی گران است.
•کربنات کلسیم: گران نیست. باید همراه وعده غذایی یا عصاره پرتغال مصرف شود. مصرف آن ممکن است باعث نفخ یا یبوست شود.
•کلسیم فسفات: به آسانی جذب می شود. کمتر ناراحتی گوارشی به بار می آورد. نسبت به کربنات کلسیم کمی گرانتر است.
مکمل های کلسیم باید بین وعده های غذایی مختلف تقسیم شود زیرا در هر وعده بدن نمی تواند بیشتر از ۵۰۰ میلی گرم کلسیم جذب نماید. به همین منظور با پزشک خود در تماس باشید تا مطمئن گردید که میزان کافی کلسیم مصرف می نمایید نه بیشتر از حد لازم.
ویتامین D: برای جذب کافی کلسیم، بدن به ویتامین D نیاز دارد. در این مورد متخصصان توصیه می نمایند:
•بزرگسالان زیر ۵۰ سال روزانه به ۴۰۰ ـ ۸۰۰ IU و کهنسالان (۵۱ ـ ۷۱ سال) روزانه بیشتر از ۲۰۰۰ IU ویتامین D نیاز دارند.
ویتامین «کا» (mcg 500 ـ۱۵۰): ویتامین K که در روده ها ساخته می شود باعث می گردد که کلسیم به استخوان ها متصل شود. تحقیقات اخیر نشان میدهد در دوران یائسگی ممکن است ویتامین K قابلیت خود را برای متصل کردن کلسیم به استخوان از دست بدهد، از اینرو زنان یائسه با داشتن سطوح طبیعی ویتامین K ممکن است نتوانند سلامت استخوان های خود را تأمین نمایند. مصرف لبنیات کم چرب و یا برگ سبزیجات تیره سه بار در روز به رفع این مشکل می تواند کمک نماید. برای آگاهی از نیاز به مکمل ویتامینی با پزشک خود مشورت نمایید، خصوصا اگر از داروهای کم کننده غلظت خون استفاده می نمایید.
ایزوفلون سویا (Soy Isoflavones): ایزوفلون، فیتواستروژنی است از ترکیبات گیاهی که اثرات شیمیایی مشابه استروژن دارد. از آنجاییکه استروژن اثرات ضدپوکی استخوان دارد محققان بصورت نظری ادعا می نمایند که ایزوفلون برای پیشگیری از پوکی استخوان می تواند مؤثر باشد. نتایج تحقیقات در این زمینه متناقض است هرچند بهترین شکل مصرف ایزوفلون از طریق مصرف مواد غذایی نظیر شیرسویا و دانه سویا است. مزیت مصرف ایزوفلون از طریق غذا آنست که اثرات سوء ناشی از مصرف مکمل های استروژنی را ندارد. اگر سابقه سرطانهای مرتبط با هورمون داشته اید پیش از مصرف سویا با پزشک خود مشورت نمایید. سویا حاوی اسید فیتیک است که مانع از دفع کلسیم و دیگر املاح ضروری می شود.
ایپریفلون (۶۰۰ میلی گرم در روز): ایپریفلون (Ipriflavon) ایزوفلونی سنتزی است که از سویا، شبدر قرمز و مواد غذایی دیگر استخراج می شود که می تواند در پیشگیری و درمان پوکی استخوان مؤثر باشد. اکثر تحقیقات ـ نه همه آنها ـ نشان میدهد که مصرف ایپریفلون همراه کلسیم می تواند روند تخریب بافت استخوانی را کند کرده مانع از شکستگی مهره های ستون فقرات در زنانی یائسه شود. پیش از مصرف ایپریفلون با پزشک خود مشورت نمایید.
اسیدهای چرب امگا ۳: که در روغن ماهی یافت می شود (۴ گرم در روز). تحقیقات کمی نشان می دهند که مصرف مکمل های اسید چرب ضروری مانند آنهایی که در روغن ماهی یافت می شود برای نگهداری یا حتی افزایش توده استخوانی مفید اند. به نظر می رسد اسیدهای چرب ضروری برای افزایش میزان جذب کلسیم، کاهش میزان دفع کلسیم در ادرار، افزایش میزان استحکام استخوانها و افزایش رشد استخوانی مفید می باشند. بنابراین مصرف مواد غذایی که حاوی اسیدهای چرب ضروری است (مانند روغن ماهی آبهای سرد نظیر قزل آلا) توصیه می شود. افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می نمایند نباید پیش از مشورت با پزشک از مکملهای روغن ماهی استفاده نمایند.
تحقیقات اولیه نشان میدهد که مواد غذایی زیر می توانند در پیشگیری یا درمان پوکی استخوان نقش داشته باشند:
•کاروتنوئید: تحقیقات نشان می دهد که مصرف کاروتنوئید می تواند املاح بافت استخوانی را در کهنسالان حفظ نماید.
•روی (Zn): تحقیقات بر حیوانات نشان میدهد که روی، شکل گیری بافت استخوانی را تحریک کرده و مانع از تخریب این بافت می شود.
•ویتامین C: ممکن است در اویل یائسگی تخریب بافت استخوانی را محدود نماید. گرچه تحقیقات، نتایج مختلفی را نشان میدهد.
•ملاتونین: ملاتونین در رشد استخوانی مشارکت می نماید. با افزایش سن سطوح ملاتونین نیز کاهش می یابد بنابراین ممکن است کاهش سطوح ملاتونین در پوکی استخوان نقش داشته باشد، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است. افرادی که داروهای ضد افسردگی و یا دیگر داروهای روانشناختی مصرف می نمایند نباید بدون نظارت پزشک ملاتونین استفاده نمایند.
داروهای گیاهی
گرچه گیاهان دارویی بطور وسیع هنوز مورد مطالعه قرار نگرفته اند اما ممکن است بعضی از این گیاهان دارای ترکیباتی بوده که اثراتی مشابه استروژن داشته باشد. همچنین از سوی دیگر می توانند اثرات سوء مکمل های استروژنی را نیز داشته باشند. بنابراین پیش از استفاده از هر نوع داروی گیاهی با پزشک خود مشورت نمایید.
•گیاه توت مار (Black Cohosh): دارای مواد فیتواستروژن است (موادی که خواص مشابه با استروژن ها دارند). از این دارو معمولا برای تخفیف آثار سندرم یائسگی استفاده می شود. به نظر نمی رسد این دارو اثرات سرطان زایی استروژن ها را داشته باشد.
•شبدر قرمز (Red Clover): ایزوفلونی که از این داروی گیاهی استخراج می شود به نظر می رسد روند تخریب بافت استخوانی را کند می نماید. اما برای اثبات این مدعا باید آزمایشات بیشتری انجام شود.
گیاهان دارویی دیگر که ممکن است به پیشگیری یا درمان پوکی استخوان کمک نمایند (البته شواهد علمی در این زمینه وجود ندارد) عبارتند از:
•دم اسب (Horsetail): سیلیکونی که در این گیاه وجود دارد ممکن است به تقویت بافت استخوانی کمک نماید.
•اشنه دریایی (Kelp): این گیاه برای درمان ناهنجاریهای اسکلتی ـ عضلانی استفاده می شود و به دلیل غنی بودن از املاح می تواند در درمان پوکی استخوانی بکار رود.
•سبوس جوی دوسر (Ost straw): سطح بالای هورمون های آن می تواند رشد سلولها را تحریک نماید.
ملاحضات ویژه
هشدارها:
بعضی از مطالعات نشان می دهد که مصرف مقادیر زیاد ویتامین A خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد. بنابراین افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند یا در خطر ابتلا به آن نباید بیش از حد مجاز تعیین شده ویتامین A مصرف نمایند (mcg ۹۰۰ در روز برای مردان و mcg 700 در روز برای زنان).
بعضی از داروها اگر به مدت طولانی مصرف شوند ممکن است سبب افزایش احتمال پوکی استخوان شوند:
•کورتیکواستروئیدها
•داروهای تیروئیدی
•کم کننده های غلظت خون
•مدرها (ادرارآورها)
•آنتی بیوتیک ها
•داروهای مهارکننده دستگاه ایمنی
•ضداسیدهای حاوی آلومینیوم
اگر از داروهای فوق استفاده می نمایید با پزشک خود مشورت کنید.
مصائب پوکی استخوان و راهکارها
شکستگی بدترین عارضه پوکی استخوان است که گاهی منجر به مرگ نیز می شود. بعد از سن ۶۰ سال، ۲۵ درصد زنان دارای شکستگی در ناحیه ستون فقرات هستند و این نسبت بعد از سن ۷۵ سالگی دو برابر می شود. بعد از سن ۹۰ سالگی ۳۳ درصد از زنان و ۱۷ درصد مردان دچار شکستگی لگن ناشی از افتادن و تصادم های ملایم می شوند. کهنسالانی که دچار شکستگی لگن می شوند توانایی راه رفتن را از دست داده و ۳۶ درصد آنها طی یکسال از دنیا می روند.
سالانه ۲ میلیون نفر در آمریکا در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند که بیشتر این شکستگی ها قابل پیشگیری است. داروهایی که محققان در سال های اخیر کشف کرده اند گزینه های درمانی پیش روی پزشکان را افزایش داده اند. در میان مدت ترکیبی از مصرف دارو، مکمل های ویتامین D و کلسیم، رژیم غذایی، تمرین بدنی می تواند روند پوکی استخوان را کند نماید.
منابع:
Alekel DL, St Germain A, Peterson CT, Hanson KB, Stewart JW, Toda T. Isoflavone-rich soy protein isolate attenuates bone loss in the lumbar spine of perimenopausal women. Am J Clin Nutr. 2000;72:844-852.
Alexandersen P, Toussaint A, Christiansen C, et al. Ipriflavone in the treatment of postmenopausal osteoporosis. JAMA. 2001;285:1482-1488.
Atkinson C, Compston JE, Robins SP, Bingham SA. The effects of isoflavone phytoestrogens on bone; preliminary results from a large randomised controlled trial. Presented at: 82nd Annual Endocrine Society Meeting; June 23, 2000; Toronto, Ontario, Canada.
Belkoff SM, Mathis JM, Fenton DC, Scribner RM, Reiley ME, Talmadge K. An ex vivo biomechanical evaluation of an inflatable bone tamp used in the treatment of compression fracture. Spine. 2001;26(2):151-156.
Bhattacharya A, Rahman M, Sun D, Fernandes G. Effect of fish oil on bone mineral density in aging C57BL/6 female mice. J Nutr Biochem. 2006 Sep 7 (Epub ahead of print).
Blumenthal M, Goldberg A, Brinkmann J, eds. Herbal Medicine: Expanded Commission E Monographs. Newton, Mass: Integrative Medicine Communications; 2000:201-204.
Bope: Conn’s Current Therapy 2010, 1st ed. St. Louis, MO: Saunders Elsevier Inc.; 2009.
Byers RJ, Hoyland JA, Braidman IP. Osteoporosis in men: a cellular endocrine perspective of an increasingly common clinical problem. J Endocrinol. 2001;168(3):353-362.
Consensus Opinion. The role of calcium in peri- and postmenopausal women: consensus opinion of the North American Menopause Society. Menopause. 2001;8:84-95.
Erdman JW, Stillman RJ, Boileau RA. Provocative relation between soy and bone maintenance. Am J Clin Nutr. 2000;72:679-680.
Geller JL, Adams JS. Vitamin D therapy. Curr Osteoporos Rep. 2008 Mar;6(1):5-11. Review.
Geller SE, Studee L. Soy and red clover for mid-life and aging. Climacteric. 2006 Aug;9(4):245-63. Review.
Gillespie WJ, Avenell A, Henry DA, O’Connell DL, Robertson J. Vitamin D and vitamin D analogues for preventing fractures associated with involutional and post-menopausal osteoporosis (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 1, 2001. Oxford: Update Software.
Grados F, Depriester C, Cayrolle G, Hardy N, Deramond H, Fardellone P. Long-term observations of vertebral osteoporotic fractures treated by percutaneous vertebroplasty. Rheumatology (Oxford). 2000; 39(12):1410-1414.
Hannan S, Blumberg J, Cupples LA, Kiel DP, Tucker KL. Inverse association of carotenoid intakes with 4-y change in bone mineral density in elderly men and women: the Framingham Osteoporosis Study. Am J Clin Nutr. 2009;89(1):416-24.
Kass-Annese B. Alternative therapies for menopause. Clin Obstet Gynecol. 2000;43(1):162-183.
Kim MH, Bae YJ, Choi MK, Chung YS. Silicon Supplementation Improves the Bone Mineral Density of Calcium-Deficient Ovariectomized Rats by Reducing Bone Resorption. Biol Trace Elem Res. 2008 Nov 27. [Epub ahead of print]
Kronenberg: Williams Textbook of Endocrinology, 11th ed. St. Louis, MO: Saunders Elsevier Inc.; 2008.
Matsushita H, Barrios JA, Shea JE, Miller SC. Dietary fish oil results in a greater bone mass and bone formation indices in aged ovariectomized rats. J Bone Miner Metab. 2008;26(3):241-7.
Mazziotti G, Canalis E, Giustina A. Drug-Induced Osteoporosis: Mechanisms and Clinical Implications. The Amer J of Med. 2010;123(10).
Murphy L, Singh BB. Effects of 5-Form, Yang Style Tai Chi on older females who have or are at risk for developing osteoporosis. Physiother Theory Pract. 2008 Sep-Oct;24(5):311-20.
Nachtigall LE. Isoflavones in the management of menopause. Journal of the British Menopause Society. 2001;Supplement S1:8-12.
Nakaoka D, Sugimoto T, Kobayashi T, Yamaguchi T, Kibayashi A, Chihara K. Evaluation of changes in bone density and biochemical parameters after parathyroidectomy in primary hyperparathyroidism. Endocr J. 2000;47(3):231-237.
Newton KM, LaCroix AZ, Levy L, Li SS, Qu P, Potter JD, Lampe JW. Soy protein and bone mineral density in older men and women: a randomized trial. Maturitas. 2006 Oct 20;55(3):270-7.
Occhiuto F, Pasquale RD, Guglielmo G, Palumbo DR, Zangla G, Samperi S, Renzo A, Circosta C. Effects of phytoestrogenic isoflavones from red clover (Trifolium pratense L.) on experimental osteoporosis. Phytother Res. 2007 Feb;21(2):130-4.
Peacock M, Liu G, Carey M, McClintock R, Ambrosius W, Hui S, Johnston CC. Effect of calcium or 25OH Vitamin D3dietary supplementation on bone loss at the hip in men and women overthe age of 60. J Clin Endocrinol Metab. 2000;85:3011-3019.
Peh WC, Gilula LA, Zeller D. Percutaneous vertebroplasty: a new technique for treatment of painful compression fractures. Mo Med. 2001;98(3):97-102.
Poulsen RC, Kruger MC. Soy phytoestrogens: impact on postmenopausal bone loss and mechanisms of action. Nutr Rev. 2008 Jul;66(7):359-74. Review.
Pritchett JW. Statins and dietary fish oils improve lipid composition in bone marrow and joints. Clin Orthop Relat Res. 2006 Nov 9 (Epub ahead of print).
Putnam SE, Scutt AM, Bicknell K, Priestley CM, Williamson EM. Natural products as alternative treatments for metabolic bone disorders and for maintenance of bone health. Phytother Res. 2007 Feb;21(2):99-112.
Rebbeck TR, Troxel AB, Norman S, Bunin GR, Demichele A, Baumgarten M, Berlin M, Schinnar R, Strom BL. A retrospective case-control study of the use of hormone-related supplements and association with breast cancer. Int J Cancer. 2007 Apr 1;120(7):1523-8.
Sellmeyer DE, Stone KL, Sebastian A, Cummings SR. A high ration of dietary animal to vegetable protein increases the rate of bone loss and the risk of fracture in postmenopausal women. Am J Clin Nutr. 2001;73:118-122.
Sharkey NA, Williams NI, Guerin JB. The role of exercise in the prevention and treatment of osteoporosis and osteoarthritis. Nursing Clin N Am. 2000;35:209-221.
Shiraki M, Shiraki Y, Aoki C, Miura M. Vitamin K2 (menatetrenone) effectively prevents fractures and sustains lumbar bone mineral density in osteoporosis. J Bone Miner Res. 2000;15:515-521.
Somekawa Y, Chiguchi M, Ishibashi T, Aso T. Soy intake related to menopausal symptoms, serum lipids, and bone mineral density in postmenopausal Japanese women. Obstet Gynecol. 2001;97:109-115.
Sweet M, Sweet J, Jeremiah M, Galazka S, Diagnosis and Treatment of Osteoporosis. Amer Fam Phys. 2009;76(3).
Writing Group for the Women’s Health Initiative Investigators: Risks and benefits of estrogen plus progestin in healthy postmenopausal women: principal results from the Women’s Health Initiative randomized controlled trial. JAMA 2002; 288:321-333.
Zhang Y, Chen WF, Lai WP, Wong MS. Soy isoflavones and their bone protective effects. Inflammopharmacology. 2008 Sep 26
