سائیدگی و درد مفاصل  ( آرتروز )

هر انچه در رابطه با آرتروز میخواید بدانید در اینجا جمع آوری شده است

سائیدگی و درد مفاصل  ( آرتروز )

آرتروز چیست؟
آرتروز یا آرتریت به معنای التهاب مفصل است. واژه‌ی آرتروز برای توصیف حدود ۲۰۰ بیماری مختلف که مفصل، بافت‌های اطراف مفصلی و دیگر بافت‌های همبندی و اسکلتی عضلانی را درگیر می‌کنند استفاده می‌شود.

با توجه به آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، ۵۴.۴ میلیون نفر از بزرگسال در ایالات متحده مبتلا به انواع آرتروز هستند. از این تعداد، ۲۳.۷ میلیون نفر دچار محدودیت فعالیتی هستند. آرتروز در افراد ۶۵ ساله یا مسن‌تر شایع‌تر است، اما می‌تواند افراد در همه سنین، از جمله کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

سائیدگی مفاصل شایع ترین علت درد و ناتوانی در افراد مسن و شایع ترین بیماری مفصلی است. در خانم ها سائیدگی مفاصل زانو و دست و در مردان سائیدگی مفصل لگن شایع تر است.

علایم ساییدگی مفصل در خانم ها شایع تر است. افراد چاق بیشتر از سایرین دچار سائیدگی مفصل زانو می شوند.

دیابت، فشارخون بالا و افزایش اسیداوریک خون نیز باعث افزایش احتمال سائیدگی مفصلی می گردند. سائیدگی مفصلی معمولا” خود را با درد نشان می دهد که با افزایش میزان سائیدگی ، مقدار درد بیشتر می شود. سپس درد مفاصل باعث ضعف عضلانی و درد در عضلات مربوط به آن مفصل می شود. در صورت تقویت عضلات، این درد کاهش می یابد. برخی از بیماران از خشک بودن بدن و مفاصل بعد از بیدار شدن از خواب شکایت می کنند، اما معمولا” خشکی بدن کمتر از نیم ساعت طول می کشد.

علائم آرتروز چیست؟
انواع نشانه های آرتروز و چگونگی بروز آن‌ها، بسته به نوع آرتروز متفاوت است. علائم آرتروز می‌تواند به تدریج یا ناگهانی ایجاد شود، اگر کسی هر یک از چهار علایم آرتروز هشدار دهنده‌ی اصلی زیر را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند.

درد: درد آرتروز می‌تواند ثابت یا متغیر باشد، مانند زانو درد
تورم: در برخی از انواع آرتروز، پوست روی مفصل آسیب دیده قرمز و متورم و گرم می‌شود.
سفتی و خشکی مفصل: خشکی مفصل یک علامت معمول است که پس از بیدار شدن از خواب در صبح، یا پس از نشستن طولانی مدت پشت میز، رانندگی طولانی مدت و بعد از ورزش رخ می‌دهد. گاهی نیز خود را به صورت گرفتگی انگشتان دست نشان می‌دهد.
اختلال در حرکت مفصل: حرکت دردناک مفصل یا خشکی و درد هنگام بلند شدن از روی صندلی می‌تواند نشان دهنده‌ی آرتروز باشد.

پیشگیری از آسیب های مفصل زانو:

به گفته متخصصان مفصل زانو مهم ترین مفصلی است که وزن بدن را تحمل می کند از این رو کاهش وزن موثرترین راه پیشگیری و درمان آسیبهای وارده به این بخش از بدن است.

مفصل زانو در تمام فعالیت های انسان مانند ایستادن، راه رفتن و حتی نشستن در معرض فشارهای مکانیکی زیاد که ناشی از وزن، حمل بار و حتی ماندن در یک موقعیت ثابت است، قرار دارد.

بعنوان مثال فشار وارد بر مفصل زانو در هنگام بالا رفتن از پله ها معادل سه برابر وزن بدن و در هنگام پایین آمدن هفت تا هشت برابر وزن بدن است از این رو کاهش وزن برای حفظ سلامتی مفاصل به خصوص مفاصل زانو بسیار با اهمیت است.

بی تحرکی نیز خطری جدی برای مفاصل است و  برخی به غلط بر این باورند که فقط با حذف فشار بر روی مفصل و ثابت نگه داشتن آن مشکل حل می شود در حالی که عدم تحرک مناسب خود خطری جدی برای بروز بیماری های مفصل همچون آرتروز است چرا که تغذیه مفصل از طریق تحرک انجام می شود.

نحوه نشستن به صورت چهارزانو، چمباته زدن و استفاده از توالتهای ایرانی را از جمله موارد تشدید کننده آسیب های مفصلی است و  تبعیت از این روش های غلط زندگی، افراد را در سنین پایین مستعد ابتلا به آسیب های مفصلی می کند.

مطالعات نشان داده است، علاوه بر کاهش وزن با تغذیه مناسب و انجام ورزش های مناسب می توان به پیشگیری و درمان آسیب های مفصلی کمک کرد.

درمان آرتروز چیست؟
احتمالا می‌خواهید بدانید که درمان قطعی آرتروز چیست؟ هدف از درمان آرتروز کنترل درد، به حداقل رساندن آسیب مفاصل، حفظ عملکرد و بهبود کیفیت زندگی است. طیف وسیعی از داروها مثل تولمتین، قرص نوروبین و تغییر شیوه‌ی زندگی می‌تواند در رسیدن به این هدف کمک کند. درمان‌ها به طور کلی شامل موارد زیر هستند:

درمان دارویی آرتروز
داروهای تجویزی مانند قرص سلکوکسیب به نوع آرتروز بستگی دارد. داروهای مورد استفاده در آرتروز عبارتند از:

۱. داروهای ضد درد
استامینوفن (Tylenol)، ترامادول (Ultram)، مواد مخدر حاوی اکسی کدون (Percocet, Oxycontin) یا هیدروکودون (Vicodin، Lortab) و داروی گلوکوزامین
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): ایبوپروفن (Advil، Motrin IB) داروی ملوکسیکام و ناپروکسن سدیم (Aleve) و قرص ایندومتاسین

۲. داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده‌ی بیماری (DMARDs)
متوتروکسات (Trexall)
هیدروکسی کلروکین (Plaquenil)

۳. داروهای بیولوژیکی
اتانرسپت (Enbrel)
اینفلکسیمب (Remicade)

۴. کورتیکواستروئیدها
آرتروز غیر التهابی اغلب با داروهای مسکن، فعالیت بدنی، کاهش وزن و خودمراقبتی بهبود می‌یابد و آرتریت التهابی با داروهای ضد التهابی مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده‌ی بیماری (DMARDs) و داروهای بیولوژیک بهبود می‌یابد.

درمان های غیر دارویی آرتروز
در صورتیکه دکتر آرتروز برای شما درمان دارویی تجویز کرده‌باشد یا نکرده‌باشد، برخی از روش‌های درمانی غیردارویی می تواند کمک بسیاری به شما بکند. در ادامه به برخی از این درمان‌ها می‌پردازیم که بیشتر آنها مرتبط با تغییر سبک زندگی هستند.

۱. رژیم غذایی
تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم غذایی سالم و متعادل شامل پروتئین حیوانی و گیاهان دارای آنتی اکسیدان بالا و دارای خواص ضد التهابی مانند ماهی، آجیل و دانه‌ها، میوه و سبزیجات، لوبیا، روغن زیتون و غلات کامل می‌تواند در درمان افراد مبتلا به آرتروز کمک کند در حالی که مواد غذایی حاوی ماده‌ی شیمیایی به نام سولانیون مثل گوجه فرنگی برای افراد مبتلا به آرتروز مفید نیستند.

۲. درمان فیزیکی
پزشکان اغلب دوره‌های فیزیوتراپی و ماساژ، درمان آب گرم، کار درمانی و مدیریت خستگی را برای کمک به بیماران مبتلا به آرتروز جهت کنترل برخی مشکلات و کاهش محدودیت حرکتی را توصیه می‌کنند.

۳. آموزش به بیمار و خود مدیریتی
شامل رعایت مواردی است که در بهبود شرایط بیمار موثر هستند مانند داشتن فعالیت جسمانی همراه با استراحت کافی، حفظ وزن متعادل، اجتناب از سیگار و الکل، حفاظت از مفاصل در برابر استرس غیر ضروری، بهبود خواب با اجتناب از کافئین و ورزش شدید در شب و محدودیت استفاده از صفحه‌ی نمایش قبل از خواب، مراقبت از مفاصل با انجام کارهایی مانند استفاده از مفاصل بزرگ به عنوان اهرم برای باز کردن درب و استفاده از چند مفاصل برای تقسیم وزن اشیایی که فرد بلند می‌کند مانند استفاده از کوله پشتی و عدم قرار گیری در یک وضعیت برای مدت طولانی، چک آپ منظم توسط دکتر.

در روند درمان آرتروز می‌توانید از کمک‌های متخصص طب فیزیکی و توانبخشی هم استفاده کنید.

توصیه هایی برای درمان آرتروز :

وزن بدن باید کم شود.

استفاده از گرما باعث کاهش درد می شود. برای این کار می توان از کیسه آب گرم استفاده کرد. اگر استفاده از گرما ممنوعیت خاصی نداشته باشد، می توان از روشهای زیر استفاده کرد:

الف ) قرار دادن مفصل مبتلا در آب گرم ۴۰-۳۸ درجه سانتیگراد و ماساژ آرام آن .

ب ) استفاده از دوش آب گرم .

ج ) قرار دادن کیسه آب گرم درون یک حوله و استفاده از آن بر روی اندام مبتلا به درد.

باید توجه کرد که در برخی از بیماری ها استفاده از کیسه ی آب گرم بسیار مضر است و قبل از استفاده  از آن حتما” باید با پزشک مشورت کرد. همچنین کیسه آب گرم نباید بر روی اندام مبتلا قرار داده شود. از گذاشتن آن در زیر اندام یا خوابیدن بر روی آن نیز باید خودداری شود.

۳- از کفش مناسب استفاده شود.

۴- از دو زانو و چهار زانو زدن و ایستادن طولانی مدت خودداری گردد.

۵- از بالا و پایین رفتن از پله ها تا حد ممکن اجتناب شود.

۶- به جای نشستن روی زمین، از صندلی استفاده شود.

۷- ورزش: انجام برنامه ورزشی و تقویت عضلات می تواند به اندازه داروهای ضد درد در درمان سائیدگی مفصلی موثر باشند.

بی حرکتی می تواند باعث بدتر شدن سائیدگی مفصلی گردد. لذا نباید نگران سائیدگی مفصل در اثر انجام فعالیت های توصیه شده توسط پزشک بود. انجام اشتباه حرکات ورزشی باعث بدتر شدن علائم و درد می گردد.

مراقبت از زانوها:

زانو، اندام های حساس و مهم بدن است که در پیاده روی و انواع ورزشها نقش حساسی داشته و سلامت و قوت آن، ما را در انجام کارهای روزمره و انجام انواع ورزش توانمند می سازد. مفصل زانو مهمترین مفصلی است که وزن بدن را حمل می کند. از این رو تمام فعالیتهای انسان مانند کار سنگین، کمر تحرکی و افزایش وزن می تواند آسیب زیادی به این قسمت بدن وارد آورد. فشار وارده به زانوها در موقع بالا رفتن از پله ها ۳ برابر وزن بدن و در موقع پایین آمدن از پله ها ۸-۷ برابر وزن بدن می باشد از این رو کاهش وزن  برای حفظ سلامتی مفاصل به ویژه مفصل زانو اهمیت زیادی دارد. بنابر این گزارش بی تحرکی نیز خطر جدی برای مفصل زانو می باشد. برخی معتقدند که با بی تحرکی و ثابت نگهداشتن زانو  و همچنین حذف فشار از روی آن می توان به حفظ سلامت زانو کمک کرد در حالی که   بی تحرکی خطر جدی برای بروز بیماریهای مفصل و آرتروز است. زیرا تغذیه مفصل از طریق تحرک تامین می شود. لازم به ذکر است که نحوه نشستن بصورت چهارزانو عامل تشدید کننده مهمی در تخریب غضروف مفصلی بشمار می آید در حالیکه کاهش وزن همراه با تغذیه و انجام ورزشهای مناسب می تواند به پیشگیری و درمان آسیبهای مفصلی کمک کند.

نکاتی چند برای مراقبت از زانوها :

– زانوها نیاز به حرکت دارند. تحرک ، به تغذیه مفصل، حفظ قدرت عضلانی و دامنه حرکتی زانو کمک می کند.

– اگر به کارهایی اشتغال دارید که ناگزیرید برای مدتی طولانی روی صندلی بنشینید، ساعتی یک بار از جای خود برخیزید و پنج دقیقه راه بروید. همچنین هنگام نشستن می توانید پاشنه های پا را از روی زمین بلند کنید یا زانوها را صاف نگه دارید.

– افرادی که ناچارند مدتی طولانی بایستند، ساعتی چند بار زانوهای خود را خم کنند. همچنین توصیه می شود که در طول روز، چند بار روی پاشنه پا بایستند و چند قدم راه بروند. این افراد به منظور پیشگیری از زانو درد، باید از روشهای تقویت کننده زانو استفاده کنند.

– بیمارانی که برای مدتی طولانی بستری بوده اند و قادر به راه رفتن نیستند، باید در طول روز حداقل سه بار انقباضات یا ورزش های ایستایی زانو را انجام دهند.

– هنگام خوابیدن به صورت طاق باز، بالش را زیر زانوهای خود قرار دهید. چنانچه به پهلو می خوابید، بین زانوها بالشی قرار دهید، اما اگر عادت دارید که بر شکم بخوابید، ( که عادت نادرستی است و از منظر اسلام نیز مکروه می باشد ) بالش را زیر ساق ها بگذارید.

با انجام منظم ورزش های تقویتی و کششی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری بافت های اطراف مفصل را بهبود ببخشیده و از بروز ضایعات زانو پیشگیری نمایید. همچنین سعی کنید حرکات زانو را در دامنه کامل انجام دهید. این کار به حفظ دامنه کامل حرکتی مفصل کمک می کند.

ورزش های زانو را ابتدا با تعداد کم ( پنج بار ) و دو بار در طول روز شروع کنید و با بهبود وضعیت جسمانی، تعداد و دفعات تکرار آن را افزایش دهید.

– توصیه می شود که در مراحل ابتدایی، در هر جلسه یک حرکت ورزشی انجام دهید و اگر حرکتی موجب ناراحتی شما شد، از انجام آن خودداری کنید.

– از انجام ورزش هایی که موجب درد، ناراحتی و تورم زانو می شود، خودداری کنید، اما باید درد مفصلی و درد عضلانی که در مراحل اولیه تمرینات ورزشی بروز می کند، تمایز قائل شوید. دردهای عضلانی معمولا” بطور تاخیری، یعنی چند ساعت پس از انجام تمرینات بروز می کنند. این دردها، به مرور زمان با تداوم برنامه ورزشی از بین می رود.

– اگر افزایش وزن دارید، با برنامه های مناسب ورزشی و غذایی، وزن خود را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که کاهش وزن موجب کاهش فشار وارده بر مفصل می شود.

– از انجام اعمالی نظیر بلند کردن اجسام بسیار سنگین و حمل بار به مدت طولانی اجتناب کنید، زیرا این کار فشار زیادی بر زانوها وارد می سازد. اگر ناگزیر به حمل اجسام سنگین هستید، عضلات زانو را با ورزش تقویت کنید و بین فعالیتهای خود، زمانی را به استراحت اختصاص دهید