آموزش کامل تزریقات

آموزش کامل تزریقات

هر روش تزریقی برای نوع بافتی كه دارو در آن تزریق می‌شود روش واحدی است مشخصات هر بافتی میزان جذب دارو را معین می‌كند قبل از تزریق ، پرستار باید حجم داروی تجویزی مشخصات و غلظت دارو و ساختمان آناتومیكی محل تزریق را بشناسند

ناتوانی پرستار در تزریق صحیح دارو ممكن است نتایج منفی به بار آورد. اشتباه در انتخاب محل مناسب تزریق از نظر منطقه آناتومیكی بدن ممكن است منجر به صدمه رسیدن به عصب  و استخوان شود بسیاری از مدد جویان خصوصا كودكان از تزریق وحشت دارند اگر پرستار فراموش كند قبل از تزریق دارو به داخل بافت سرنگ را آسپیره كند ممكن است دارو وارد شریان یا ورید شود. تزریق حجم زیادی از دارو در یك محل ممكن است منجر به بروز درد زیاد یا صدمه بافتی گردد.

تزریقات: Administration  of   injection

یك روش رساندن دارو به بدن تزریقات است كه حتما باید از تكنیكهای آسپتیك استفاده شود.
پرستار تزریقات را به 4طریق انجام می‌دهد:
1ـ زیر جلدی    SC                     subcutaneous
2ـ داخل عضلهIM                       intramuscular
3ـ داخل جلدیID                         intradermal
4ـ وریدی      IV                           intravenous
5ـ تزریق بصورت پانسیون مانند پانسیون مایع نخاعی          SCF
برای اطمینان از اینكه دارو در محل مورد نظر تزریق شود هر كدام از روش‌های فوق احتیاج به مهارتهای بخصوصی دارد. اثرات دارو در تزریقات بستگی به میزان جذب دارو به سرعت توسعه می‌یابد و پرستار می‌تواند بدقت عكس العمل مریض را بعد از تزریق مشاهده كند.

وسایل تزریقـات :
سرنگ‌ها و سوزن‌های متنوعی وجود دارند، هر كدام برای تزریق حجم معینی از دارو به یك بافت مخصوص طرح ریزی شده‌اند. پرستار باید تشخیص دهد كه كدام سرنگ و سوزن بهتر مؤثر است.

سرنگ‌ها syrings
سرنگ‌ها دارای یك قسمت استوانه‌ای و یك انتهای كوچك می‌باشد كه سوزن به آن وصل می‌شود داخل این قسمت استوانه‌‌ای plunger یا پیستون حركت می‌كند. در بیشتر بیمارستانها از سرنگ‌های Disposuble «پلاستیكی یكبار مصرف»استفاده می‌شود. سرنگ‌های پلاستیكی یكبار مصرف ارزان بوده و پیستون آنها بخوبی قابل كنترل است. سرنگ‌های شیشه‌ای گرانتر هستند و قبل از مصرف باید استریل شوند.

پرستار محلول را بوسیله آسپیره كردن داخل سرنگ می‌كند . به این صورت كه پیستون را بطرف بیرون كشید در حالی كه سوزن متصل به آن داخل محلول مورد نظر است. در موقع كشیدن محلول مورد نظر پرستار باید سرنگ را طوری دردست بگیرد كه قسمت خارجی سرنگ و دسته پیستون در دست او باشد  .برای رعایت استریلیته پرستار باید از هرگونه برخورد احتمالی نوك سرنگ به سوزن یا قسمت داخلی سرنگ و تنه پیستون با هر نوع جسم غیر استریل
جلوگیری كند.
سرنگ ‌ها در اندازه‌های مختلف كه ظرفیت‌های 1سی سی تا5 سی سی رادارند. استفاده از سرنگ های بزرگتر از 5سی سی غیر متداول تر است. سرنگ‌های 2تا3 میلی لیتری برای تزریق عضلانی وزیر جلدی مورد نیاز است. سرنگ‌های بزرگتر موجب ناراحتی بیمار میگردد.
میكرودرپ برای تزریق مثلا پنی سیلین كریستال بكار برده می‌شود و بجای
آن در سرنگها20cc  تا50ccاستفاده می‌شود.
سرنگ‌های هیپودرمیك 5/2تا3 میلی لیتری معمولا بصورت بسته بندی با سوزن متصل به آن موجود هستند گاهی اوقات ممكن است پرستار بر حسب احتیاج شماره سوزن را عوض كند. سرنگ‌های هیپودرمیك دو نوع مقیاس اندازه گیری در طول سرنگ دارند. یكیاز این مقیاس‌ها بر حسب «minims» و دیگری بر حسب میلی لیتر است. هر میلی لیتر نیزبه ده قسمت تقسیم می‌شود.

سرنگ‌های انسولین یك میلی لیتر را در خود جای می‌دهند و به واحدهایی درجه بندی می‌شوند بیشتر سرنگ‌های انسولین صد واحدی «100ـU» هستند كه برای استفاده از صد واحد انسولین هستند. هر میلی لیتر از محلول محتوی 100واحد انسولین است.

همین طور سرنگ‌های 40 واحدی «40ـ U» و «80ـU» برای انسولین ها با این غلظت‌ها وجود دارد.

«قسمت های مختلف سرنگ و سوزن»
سرنگ‌های توبركولین یك استوانه باریك دارند كه سوزن كوچكی به آن وصل است . این سرنگ ها به   و   میلی لیتر درجه بندی میشوند و ظرفیت آنها 1سی سی است، پرستار این سرنگ ها را برای استفاده از مقادیر كم از داروهای غلیظ بكار میرود: مثل برای انجام تست های داخل جلدی  استفاده می‌شود سرنگ توبركولین همچنین برای آماده كردن مقادیر كمی از محلول موردنظر برای كودكان و نوجوانان بكار میرود. از سرنگ‌های بزرگ برای تزریق داروهای داخل وریدی، یا اضافه كردن مواد دارویی به محلولهای تزریقی و همچنین برای شستشوی زخم ها یا درناژ لوله‌ها استفاده می كنند.

سوزن‌ها : NEEDLES
سوزن ها در بسته بندی جدا وجود ندارند كه بتوان سوزن مورد نظر را انتخاب كرد. بعضی سوزن‌ها همراه با سرنگ استاندارد بصورت بسته بندی شده وجود ندارد . مثل سرنگ‌‌های انسولین و تویركولین. جنس بیشتر سوزن‌ها STainless است .اگرچه بعضی از كاتترهای وریدی پلاستیكی هستند. سوزن ها یكبار مصرف هستند به جز آنهایی كه ازsteel فولاد جراحی ساخته می‌شوند كه به سرنگ‌های شیشه‌ای متصل می‌شوند.
هر سوزن سه قسمت دارد:
1ـHUb یا قسمتی كه به سرنگ متصل است.
2ـ shaft یا تنه سوزن كه به قسمت Hub متصل می‌شود
3ـ BeVel نوك تیز سوزن .
پرستار ممكن است برای متصل كردن سوزن به سرنگ ، Hubرا دردست بگیرد تا مطمئن شود به سرنگ وصل شده است . با وجود این قسمت تنه و نوك سوزن در همه حال استریل باقی می‌ماند.
هر سوزن سه ویژگی دارد:
1ـ نوك تیز سوزن       2ـ طول تنه سوزن          3ـ شماره سوزن یا قطر
سوزن هائی كه BeVel آنها كوتاه است برای تزریقات وریدی مناسب هستند چون كه این سوزن‌ها در مجاورت دیواره‌داخلی ورید با آسانی بسته نمی‌شوند. سوزن هایی BeVel,s بلندتری دارند تیز تر هستند كه در تزریقات زیر جلدی و عضلانی برای مریض ناراحتی كمتری ایجاد می‌كنند.

طول سوزن ها از  اینچ تا 5 اینچ متغیر است اگر چه بیشتر سوزن هائی كه توسط پرستار كاربرد دارد. وزن هایی با طول 5/1اینچ است. پرستار بر حسب اندازه و وزن مریض و نوع بافتی كه مایع باید در آن تزریق شود نوع سوزن را انتخاب می‌كند. در بچه‌ها و افراد لاغر سوزن‌های كوتاه تر به كار برده می‌شود.
پرستار از سوزن‌های بلند معمولا «1تا5/1اینچ » برای تزریقات عضلانی و از سوزن های كوتاه معمولاً   تا    اینچ برای تزریقات زیر جلدی استفاده می‌كند.
انتخاب نوع سوزن بر حسب قطر با شماره سوزن ، بسته به غلظت مایعی دارد كه قرار است تزریق شود یك سوزن با شماره 18ـ16برای تزریق خون و فرآورده‌های آن مناسب است. سوزن درشت. در تزریق خون و فرآورده‌های آن به خاطر این است كه صدمه كمتری به گلبولهای قرمزی می‌رسد. برای تزریقات عضلانی از سوزن های شماره 23ـ20استفاده می‌شود كه باز بستگی به غلظت ماده تزریقی دارد. تزریقات زیر جلدی احتیاج به سوزن هایی با قطر كمتری دارند (مثلا سوزن شماره25 )، و برای تزریق داخل جلدی سوزن ریزتری مثل سوزن شماره 16 احتیاج است.

آماده كردن داروهای تزریقـی
1ـ آمپول‌ها یا پوكه‌ها: آمپول‌ها شامل دوزهای انفرادی دارویی به شكل مایع هستند و به اندازه‌های مختلف موجود هستند. حجم آنها از 1سی سی تا10 سی سی و یا بیشتر را شامل می‌شوند یك آمپول معمولا از یك شیشه شفاف كه به یك قسمت تنگ بنام گردن محدود شده و برای كشیدن مایع آمپول این قسمت باید جدا شود. خط رنگی كه اطراف گردن آمپول است محلی است كه بدون استفاده از تیغ اره و به آسانی شكسته می‌شود. در صورتی كه آمپول خط رنگی نداشته باشد پرستار باید از تیغ اره استفاده كند، در هنگام كشیدن مایع آمپول پرستار باید دقت لازم را رعایت تكنیك آسپتیك بكند و دقت نماید كه نوك سوزن با سطح خارجی آمپول تماس پیدا نكند. كشیدن مایع بداخل سرنگ به آسانی صورت می‌گیرد.

2ـ ویال‌ها:  ویال‌ها ظرف های شیشه‌ای یك دوزی یا چند دوزی هستند. یك درپوش لاستیكی در قسمت بالا دارند . این قسمت پلاستیكی قبل از مصرف بر میله یك روپوش فلزی پوشیده شده است ویال‌ها ممكنست شكل جامد یا مایع دارو را داشته باشند. داروهایی كه در صورت محلول ماندن خواص خود را از دست می‌دهند بصورت پودر ویال قرار می‌گیرند. اتیكتهای ویال‌ها نوع حلال و مقدار آنرا مشخص می‌كنند.

نرمال سالین و آب مقطر استریل حلالهایی  هستند كه بطور معمول در حل كردن ویال‌ها استفاده می‌شوند. بر خلاف آمپول‌ها كه به آسانی در سرنگ كشیده می‌شوند ویال ها دارای سیستم بوده كه برای بهتر كشیدن مایع درون آن باید اول مقداری  هوا بداخل آن با سرنگ وارد نمود. عدم وارد نمودن هوا به داخل ویال بعلت خلاء موجود بیرون كشیدن دارو را شكل می‌كند

برای آماده كردن داروهایی كه بصورت پودرهستند پرستار حلال مورد نظر و مقدار آن را بر حسب برچسب ویال تهیه كرده و بداخل آن تزریق می‌كنند. بعضی از پودرها به آسانی در حلال ، حل می‌شوند ولی گاهی لازمست كه برای بهتر حل شدن آن، سوزن را بیرون كشیده و آنرا كاملا مخلوط كرد.
عموما تكان دادن و چرخش ویال در حل كردن دارو مؤثر است. بعد از تهیه ویال‌های چند دوزی maltidose پرستار برچسبی تهیه كرده كه زمان تهیه و غلظت آن را در هر میلی لیتر روی آن مشخص می‌كنند .ویال ‌های چند دوزی معمولا احتیاج به نگهداری در یخچال دارند.

انجام تزریقـات Administering   injections
هر راه تزریقی ، بسته به نوع بافتی كه تزریق در آن صورت می‌گیرد بطور خاصی انجام می‌شود ویژگیهای بافتها میزان جذب داروها و شروع اثر آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و قبل
از تزریق یك دارو ، پرستار باید حجم دارو، خواص دارو (برای مثال مواد محرك ، غلظت) و موقعیت آناتومیكی محل تزریق را بداند (مثلا وضعیت عروق و اعصاب بزرگ). عدم توانایی یك پرستار در انجام تزریقات به نحو احسن، می‌تواند نتایج معكوس داشته باشد. انتخاب نامناسب محل تزریق ممكنست باعث صدمه یا استخوانی در آن ناحیه شود اگر پرستار قبل از تزریق مایع داخل عضله را آسپیره نكند امكان دارد كه سوزن بطور تصادفی در شریان یاورید قرار گیرد و ایجاد اشكال نماید. تزریق حجم زیادی از یك محلول باعث درد شدید ناحیه شده و ممكن است

به ضایعه بافتنی موضعی ختم شود. بسیاری از بیماران بخصوص بچه‌ها از تزریقات می‌ترسند . بعضی از بیماران مزمن ممكنست روزانه‌چند تزریق داشته باشند .
پرستار به چند طریق می‌تواند ناراحتی بیمار را كاهش دهد.
1ـ انتخاب یك سوزن نوك تیز با طول و قطر مناسب.
2ـ انتخاب محل مناسب تزریق و استفاده از مناطق آناتومیك مناسب.
3ـ قبل از تزریق محل تزریق را یخ بگذارید تا ایجاد بی حسی موضعی كند و از شدت درد بكاهد.
4ـ سوزن را به نرمی و سریع داخل بافت كنید.
5ـ سرنگ را در حینی كه سوزن در بافت است نگهدارید.
6ـ برای كم كردن سفتی ، عضلات مریض را در وضعیت مناسب قرار دهید.
7ـ توجه مریض را با صحبت كردن با او یا معطوف كردن فكرش به چیزهای خوش آیند از تزریق برگردانید.
8ـ محل تزریق را بعد از تزریق برای چند ثانیه ماساژ دهید مگر ماساژ دادن ممنوع باشد

نکاتی در مورد نحوۀ آماده کردن داروها و سرمها

1- شستشوی دستها قبل از آماده کردن و دادن هر نوع داروی تزریقی و خوراکی انجام شود.
2- از نگهداری هرگونه داروی تزریقی در داخل سرنگ حتی در زمان کوتاه و در یخچال اکیداً خودداری گردد.
3- هر نوع داروی تزریقی مورد استفاده جهت بیمار باید صرفاً در بالین بیمار در زمان تزریق آماده گردد و از حل نمودن دارو در اتاق کار باید جداً اجتناب شود.
4- هر نوع داروی تزریقی باید فقط بوسیلۀ سرنگ مجزا کشیده شده یا حل گردد و در موقع کشیدن دارو به داخل سرنگ دقت شود که دست با بدنۀ پیستون تماس پیدا نکند.
5-  استفاده از سرنگ مشترک جهت آماده کردن یا حل کردن چند نوع داروی مختلف یا مشابه اکیداً ممنوع   می باشد.
6- جهت جلوگیری از آلودگی میکروبی، در مورد ویالهای تزریقی به شکل وریدی باید با یک سرنگ دارو حل شده و با سرنگی دیگر دارو به بیمار تزریق گردد.
7- به نحوه و شرایط نگهداری دارو پس از حل شدن طبق دستور کارخانۀ سازنده بدقت توجه و عمل شود.
8- داروهایی که پس از حل شدن براساس دستور کارخانۀ سازنده مجاز به نگهداری می باشند حتماً روی آنها تاریخ و ساعت درج شود.
9- شرایط نگهداری داروها از قبیل حفظ دمای مناسب ، محافظت از نور و … بطور دقیق رعایت شود.
10- چنانچه تجویز برخی از داروها نیاز به ملاحظات خاص نظیر محافظت مسیر تزریق از نور ، کنترل علائم حیاتی و … دارد حتماً اقدامات لازم انجام گردد.
11- درب لاستیکی ویالهای تزریقی و محل وارد کردن ست سرم در سرمها به هیچ وجه استریل نمی باشد و باید با محلول ضدعفونی کنندۀ مناسب قبل از استفاده کردن ضد عفونی شود.
12- از سوراخ کردن و زدن سوزن به محفظۀ پلاستیکی سرمهای تزریقی جهت افزایش سرعت تزریق و جلوگیری از جمع شدگی محفظۀ پلاستیکی که موجب ورود هوای غیر استریل محیط به محلول استریل داخل محفظه       می شود اکیداً اجتناب و از ستهای سرم که مجهز به فیلتر می باشند جهت برطرف شدن این مشکل استفاده گردد.
13- در مورد داروهای خوراکی به ویژه قرصها و کپسولها از تماس مستقیم دست با دارو اجتناب شده و دارو با بسته بندی ایجاد شده توسط شرکت سازنده در اختیار بیمار قرار داده شود.
14- از نگهداری مابقی قرصهای شکسته شده جهت استفاده مجدد به لحاظ پیشگیری از هرگونه اشتباه و نیز آلوده شدن دارو خودداری شود.
15- از استفادۀ هر نوع داروی خوراکی یا تزریقی که تغییر رنگ پیدا کرده حتی در صورت کمبود جداً خودداری گردد.
16- در پروندۀ بیمار در صفحۀ گزارش پرستاری پس از تیک زدن دارو، نام فرد دهندۀ دارو حتماً نوشته شود.