مقدمه :
سلامتی و تندرستی از بهترین نعمتها و از مهمترین عوامل موفقیت در زندگی هر انسانی است , زیرا از یک سو به او توانایی مقابله در برابر دشواریها و محرومیتها بخشیده و از سویی دیگر ظرفیت و توان بهره مند شدن از نعمتها و مواهب الهی را در زندگی به او ارزانی می دارد . اهمیت ورزش در سلامت و بهداشت را می توان جزء ثابتی از ورزش دانست .
دلیل استقبال گسترده به ویژه در بین جوانان افزایش آگاهی از فواید ورزش و فعالیت بدنی منظم و مداوم در حفظ سلامت و ایجاد احساس رضایت و موفقیت در طول زندگی است .
نتایج بسیاری از تحقیقات این موارد را ثابت کرده است : فواید ورزش در سلامت قلب و عروق , کاهش و تثبیت وزن بدن , ایجاد هماهنگی و نرمی اعضاء و افزایش و درک و احساس مغزی را ثابت کرده است .
به طور کلی فعالیتهای ورزشی در دوران جوانی و نوجوانی می بایست مثل غذا خوردن به صورت یک عادت در آید , زیرا ورزش و فعالیتهای بدنی منظم نه تنها در سلامتی جسم و روان موثر بوده بلکه از بروز بسیاری از بیماریها مانند چاقی و بیماریهای عروقی و قلبی جلوگیری می کند .
به طور حتم , نام بدنسازی یا تمرینات با وزنه , و اخباری مبنی بر تاثیرات مثبت آن بر سلامتی افراد را بارها از رسانه های صوتی و تصویری دیده و شنیده اید , به عنوان مثال تحقیقات اخیر دانشمندان علم پزشکی حاکی از این است که تمرینات با وزنه یا همان بدنسازی , ورزشی است که شما را قادر می سازد تا در کوتاهترین زمان ممکن بدن خود را تحت فشار معینی قرار دهید , و حتی این امکان را به شما می دهد تا بخشی خاص از بدن را به صورت مجزا و به میزان و شدت دلخواه تمرین دهید .
فــوایــد ورزش بــدنــسازی :
قدرت عضلات را زیاد می کند
دوام ماهیچه ها را طولانی می کند
اندام را متناسب می سازد
قدرت تارهای ماهیچه ای و استخوانی را افزایش می دهد
به بدن سلامتی و زیبایی می بخشد
اجرای حرکات ورزشی را توسعه می دهد
انعطاف پذیری را زیاد می کند
قدرت و سرعت بدن را افزایش می دهد
فشارهای عصبی ناشی از کارهای روزانه را کاهش می دهد
قلب را قوی کرده و سوخت و ساز بدن را بالا می برد
فشار خون را تنظیم می کند
عمر را زیاد کرده و کیفیت زندگی را بهبود می بخشد
یک فرم عالی نوسازی برای عضلات و مفاصل افراد معلول یا ضعیف به حساب می آید
ثابت کردن کلسترول خون و ازدیاد هموگلوبین و سلولهای قرمز خون
و هزاران اثر کاربردی و مفید دیگر .
بـــدنـــسازی از لــحاظ مــصرف اکســیژن :
۱٫ تمرینات هوازی ۲٫ تمرینات غیر هوازی
تمرینات هوازی ( ایروبیک ) تنها ورزشهای هوازی هستند که که به طور همزمان برای تهیه انرژی از دو منبع انرژی بدن یعنی کربوهیدرات ( گلوکز خون ) و چربی خون استفاده می کند . در حین اجرای تمرینات هوازی در هر ثانیه کالری بیشتری نسبت به هر نوع تمرین دیگری سوخته می شود . اگر کاهش وزن هدف اصلی ورزشکار باشد به هیچ عنوان تمرینات هوازی را با ورزش دیگری نمی توان جایگزین کرد .
دوچرخه سواری , سوار کاری , دو و میدانی , شنا و غیره .
در تمرینات غیر هوازی یا همان تمرینات با وزنه بیشتر کالری از طریق منابع کربوهیدرات ( قند خون ) مصرف می شود , به همین دلیل باعث به تعویق افتادن کاهش وزن می شود , اما تمرینات با وزنه دارای فواید بسیار زیادی برای کل بدن می باشد . انجام تمرینات با وزنه باعث می شود که چگالی استخوانها افزایش یابد , مفاصل و تاندونها قوی تر شوند و همچنین عضلات افزایش حجم پیدا کنند و تمام این موارد باعث می شوند که هم بهتر به نشر برسد و هم احساس سلامتی بیشتری در خود احساس کنید , ضمن اینکه افزایش حجم عضلانی باعث ارتقاء سطح متابولیسم بدن نیز می شود .
فــــرم بـــدنــــــهــا :
۱٫ لاغر و استخوانی یا اِکتومورف ( Ectomorph )
۲٫ بدن چاق یا اِندومورف ( Endomorph )
۳٫ بدن های ورزیده عضلانی نه چاق و نه لاغر یا مِزومورف ( Mezomorph )
علــم و هـــنر ساختـــن عضـــلــــات حــجیــم :
جوهر و اصل ورزش بدنسازی داشتن عضلات حجیم است . همه افراد دارای عضله هستند اما نه عضلاتی که در خور توجه باشد چون عضلات حجیم و تراشیده تنها با همت والا , استراتژی صحیح , تمرینات سخت و پشتکار به دست می آیند و این مساله به وطور مسلم کار ساده ای نیست . به طور کلی ساختن بدنی حجیم و عضلانی یه علم و هنر است .
ســخــت کـــوشـــی :
هر کسی قادر است که وزن بدن خود را افزایش دهد . تنها کاری که باید انجام دهد این است که مقدار مصرف کالری روزانه خود را چند برابر کند تا به وزن دلخواه خود برسد , اما این کار باعث می شود که به صورت یک توده چربی به نظر برسد و داشتن چربی برای هیچ کس قابل توجه نیست . وقتی مشخصه شما چاق و شکم گنده و از این قبیل عبارات می شود آن موقع است که وضعیت بد می شود .
پس به این نتیجه می رسیم که پر کردن معده با غذا برای داشتن بدن حجیم و عضلانی روش نادرستی است.به یاد داشته باشیم که نکته مهم داشتن عضلات ورزیده است نه چربی . اگر نسبت به کیفیت غذای مصرفی نیز بی توجهی شود , باز هم افزایش وزن به صورت چربی خواهد بود .
ســایـــز بــــدن در قیــــاس بــــا ســـایــــز عضلــــات :
یکی از اشتباهاتی که اکثر افراد در زمان افزایش وزن مرتکب می شوند نادیده گرفتن یک سری فاکتورهای اصلی می باشد , که بارزترین آنها هم تفاوت بین استخوان بندی با مقدار حجم عضلانی می باشد . واقعیت این است که تفاوت زیادی بین ساختار بدنی دو نفر با وزن یکسان وجود دارد , زیرا ممکن است اولی با وزن ۹۵ کیلو و ۷ درصد چربی دارای دور بازوی ۴۸ سانتیمتر و دور کمر ۸۴ سانتیمتر , در صورتی که نفر دوم با همان وزن و ۲۲ درصد چربی , دارای ۳۸ سانتیمتر دور بازو و ۱۰۱ سانتیمتر دور کمر می باشد , پس این نکته که وزن بدن از چه چیزی تشکیل شده بسیار مهم است .
تمــــرینـــات بـــــا وزنــــه :
هیچ ورزش دیگری در روی کره زمین به اندازه تمرینات با وزنه و بدنسازی نمی تواند باعث افزایش حجم عضلات شود . شما می توانید با انجام تمرینات با وزنه و استفاده از برنامه های بدنسازی به حجم عضلات خود کمک کنید . دامنه کاربرد تمرینات با وزنه تنها به این که بر حجم عضلاتتان بیفزاید محدود نمی شود و می توان از آن برای دستیابی به کارکردهای متفاوتی مثل افزایش سرعت , قدرت , استقامت و سایز بدن استفاده کرد . برای این که بخواهید هر یک از عضلاتتان بزرگتر به نظر برسند باید از برنامه تمرینی مختص به همان عضله استفاده نمایید . در مراحل اولیه بدنسازی تقریبا هر برنامه ای برای شخصی موثر واقع شده و باعث رشد می شود , به مرور زمان این روند آهسته تر شده و در نهایت به جایی می رسد که بدن دیگر رشد نمی کند .
رژیــــم غـــذایـــــی :
یکی از مهمترین عوامل در افزایش حجم عضله رژیم غذایی مناسب می باشد . اکثر متخصصان ورزشی مدعی هستند که تاثیر رژیم غذایی در مقایسه با تمرینات با وزنه به صورت برابر عمل کرده و حتی در بعضی موارد دارای تاثیرات بیشتری نیز می باشد .
آرنولد شوارتزینگر می گوید : تمرینات با وزنه صرفا باعث تقویت عضلات می شود و برای ساختن عضلات بیشتر و رشد آنها , رژیم غذایی شما باید از لحاظ ارزش غذایی در سطح بالایی باشد و باعث رشد و افزایش وزن می گردد . پُرتِر کاتلِر معتقد است : اولین و مهم ترین چیزی که برای افزایش حجم عضلانی باید به آن توجه خاص مبذول داشت رژیم غذایی مناسب است .
اکثر بدنسازان اهمیت تغذیه را نادیده گرفته و به این نکته توجه ندارند که عامل اصلی برای افزایش وزن اضافه کردن حجم عضلات , تغذیه و رژیم غذایی است .
تـــمرینـــات ســــخــــت :
انجام تمرینات بدنسازی به منظور حجم عضلانی بیشتر واقعا یک کار پر زحمت و پر مشقت است, و هیچ راه دیگری جز این وجود ندارد . اگر عکسهای بدنسازان مطرح جهان را ببینید به طور آشکار یک مورد کاملا برایتان جلب توجه خواهد کرد و آن هم این است که انگار این اشخاص در حال درد کشیدن هستند که واقعا هم همینطور است , زیرا اضافه کردن بر حجم عضلات خیلی سخت است . در اصل فرد بدنساز می خواهد فضایی بیشتر درروی کره زمین اشغال کند و واقعیت امر این است که این کار ساده نیست , زیرا اگر بدنسازی کاری ساده و راحت بود , شما در اطرافتان افراد زیادی با فیزیک بدنی ایده آل و بدنهای عضلانی مشاهده می کردید .
اســتــراحـــت و بـــازســـازی عضلــــات :
ممکن است از این که برای به دست آوردن حجم عضلانی بیشتر باید این همه زحمت و مشقت را متحمل شوید از بدنسازی ناامید شده و تمایل پیدا کنید که از تمرین دست بکشید , اما ناامید نشوید زیرا یک خبر خوش برایتان داریم . درست است که برای به دست آوردن عضله باید زحمت کشید , ولی در عوض بدنتان نیازمند استراحت بیشتری برای بازیابی توان از دست رفته و ترمیم خواهد بود . اگر هدفتان از تمرین با وزنه این است که به تناسب اندام برسید , پس بهتر است که زمان استراحت بین حرکات را کم کنید . اگر هدفتان اضافه کردن حجم عضلانی است باید زمان استراحت بین حرکات را بیشتر کنید . اجرای یک تمرین سنگین , نیازمند استراحت بیشتری بین روزهای تمرینی می باشد .
واقعیت این است که بدن در هنگام اجرای تمرینات سنگین با وزنه رشد نمی کند , بلکه در طول جلسه تمرینی , یک سری از مویرگهای ریز داخل عضلات پاره می شوند و اگر به طور مداوم و بدون استراحت به تمرین بپردازید مطمئنا چیزی جز ضعف و ناتوانی عاید شما نمی شود . استراحت و بازیابی از نکات بسیار مهم در بدنسازی است و از آنها به عنوان ارکان حیاتی ورزش بدنسازی یاد می شود . رشد عضلانی دقیقا از زمان شروع به خواب شما آغاز می شود , پس اینطور به نظر می رسد که ما هر چه بیشتر بخوابیم بدنمان بیشتر رشد می کند , البته این مساله تا حد معینی از خواب صدق می کند .
شـــــروع کنــــیـــد :
قبل از شروع به تمرین یک دفترچه تهیه کنید و اهداف و مواردی که لازم است در آن یادداشت کنید , از یکی از دوستان خود بخواهید که از شما دو عکس با شرت بدنسازی بیندازد , خودتان را وزن کنید و در دفترچه یادداشت کنید . سایز دور گردن , سینه , بازو , ساعد , کمر , ران و ساق را گرفته و با ذکر تاریخ در دفترچه وارد کنید . اگر مقدور بود بوسیله روشهای موجود ( مثلا پریدن در آب استخر ) درصد چربی بدن خود را نیز اندازه گیری کنید . البته این موارد معمولا کلینیک های ورزشی انجام می گیرد. همچنین مقدار حداکثر وزنه ای را که در حرکاتی مانند پرس سینه , جلو بازو , پشت بازو , اسکوات , پرس سرشانه , دِد لیفت , حرکت دو ضرب وزنه برداری می توانید انجام دهید را به دست آورده و یادداشت نمایید .
