مقدمه
در بیان آناتومی گفته می‌شود که مطالعه ساختار بدن انسان است. البته بیشتر آناتومیست ها این را قبول ندارند چرا که آنان بیان می‌کنند این تعریف بدون در نظر گرفتن اعمال مربوط به قسمت های مختلف بدن است. بنابراین معنی دقیق آناتومی عبارت است از مطالعه ساختمان بدن و ربط آن به اعمال قسمت های مختلف آن ساختمان. در بررسی آناتومی ، چنانچه بررسی با چشم غیر مسلح صورت گیرد آن را کالبد شناسی درشت بین macroanatomy گویند.
با کمک میکروسکوپ انجام گیرد، آن را کالبد شناسی ریزبین microanatomy یا بافت شناسی histology گویند. بالاخره شناسایی بدن انسان در دوره جنینی ، جنین شناسی یا رویان شناسی embryology نامیده می شود. ولی واژه آناتومی یا کالبد شناسی ، در زبان فارسی ، بیشتر بیان کننده همان ماکروآناتومی است. بررسی عملی بدن انسان که روی جسد انجام می‌گیرد، کالبد شکافی یا تشریح خوانده می‌شود.
تاریخچه
اولین مطالعات مربوط به آناتومی ، توسط وسالیوس که یک آناتومیست فلمنگی قرن شانزدهم می‌باشد صورت گرفت. او توانست طرح هایی از قسمت های مختلف بدن ، با چشم غیر مسلح رسم کند.
انواع آناتومی
امروزه آناتومی با یک صفت استفاده می‌شود که شاخه خاصی از آناتومی را بیان می‌کند.
• آناتومی عملی: بطور معمول از شناخت و درمان کلینیکی استفاده می‌شود مثل استفاده از علم آناتومی در اجرای یک آزمایش فیزیکی بر روی بدن.
• آناتومی کلینیکی: مطالعه آناتومی وابسته به عمل دارو.
• آناتومی مقایسه‌ای: مطالعه آناتومی ارگانیسم های مختلف با کشیدن شباهت ها و تفاوت ها در رابطه با ساختار و عملکرد.
• آناتومی عرضی: آناتومی‌ای که بدن را در خلاف جهت طرح بدن بررسی می‌کند.
• آناتومی تکامل: مطالعه فرایندهای زیستی از لقاح تا تشکیل یک انسان بالغ. جنین شناسی نوعی از این است که بطور گسترده در رابطه با فرایندهای تکاملی که قبل از تولد اتفاق می‌افتد درگیر است.
• آناتومی ماکروسکوپیک: مطالعه آناتومی با چشم غیر مسلح بر روی برش هایی از قسمت های مختلف بدن.
• آناتومی میکروسکوپیک: مطالعه آناتومی با استفاده از میکروسکوپ نوری ، همچنین از میکروسکوپ الکترونی اسکن کننده نیز استفاده شده و قسمت های کوچکتر از حد سلول را مطالعه می‌کنند.
• آناتومی اعصاب: مطالعه سیستم عصبی مرکزی و محیطی.
• آناتومی رادیوگرافیک: مطالعه آناتومی براساس تکنیک های تصویرسازی مثلا تصویر برداری ، سی تی اسکن و اولتراسونوگرافی.
• آناتومی منطقه‌ای: مطالعه آناتومی یک قسمت خاصی از بدن مثل قفسه سینه در این نوع همزمان همه سیستم های زیستی مثل اسکلتی ، گردش خون و… و ارتباطات اعمال سیستم های مختلف باهم و بطور هم زمان در یک قسمت خاص از بدن مطالعه می‌شود.
• آناتومی سطحی: آناتومی که مطالعه بر سطح خارجی بدن دارد که بخصوص در شناسایی و درمان مشکل کلینیکی مهم می‌باشد.
• آناتومی مربوط به عمل جراحی: اجرا و مطالعه آناتومی بطوری که مربوط می‌شود به عمل جراحی که هدف آن ممکن است شناسایی یا درمان باشد.
• آناتومی سیستمیک: مطالعه آناتومی بوسیله سیستم های زیستی مثلا سیستم ماهیچه‌ای ، اسکلتی ، گردش خون و .. در این نوع یک سیستم زیستی بطور منفرد در کل بدن مطالعه می‌شود.
کاربردهای آناتومی
• مقایسه آناتومی طبیعی یک انسان طبیعی با یک انسان بیمار و ارجاع بیماری به محل خاصی از بدن.
• بررسی کلیه مراحل تکامل از زیگوت تا انسان بالغ.
• استفاده از آناتومی در رده بندی موجودات مختلف.
• استفاده از آناتومی در تعیین جنسیت جنین و ناهنجاری های آن در سیستم های مختلف.
آناتومی کالبدشناسی
یک شاخه از آناتومی به نام کالبد شناسی توصیفی می‌باشد که در آن بدن انسان را از جهت دارا بودن اعمال مشخصی به دستگاه های جداگانه تقسیم می‌کنند که با همدیگر ارتباط دارند. این دستگاه ها به سه دسته عمده طبقه بندی می‌شوند.
1. دستگاه های ارتباطی:
دستگاه های ارتباطی عبارتند از: دستگاه حرکتی (استخوانها ، مفاصل ، عضلات)، دستگاه عصبی و دستگاه حواس.
2. دستگاه های تغذیه‌ای:
این دستگاه ها ، نیز شامل چند دستگاه است که عبارتند از: دستگاههای گوارش ، گردش خون ، تنفس ، ادراری و غدد مربوط به آنها.
3. دستگاههای تولید مثلی:
این دستگاه ها ، شامل دستگاه تناسلی مرد و زن می‌باشد که هر یک از یک عضو اصلی به نام بیضه در مرد و تخمدان در زن بوجود آمده‌اند. که سلول های مخصوص تناسلی اسپروماتوزوئید و اوول را تولید می کند و نیز تعدادی مجاری و غدد وابسته که حرکات و ترکیب و رشد سلول های مذکور را میسر می‌سازند
