بررسی گودی بیش از حد کمر

افزایش بیش از حد گودی کمر را کمر گود یا لوردوز کمری می گویند. البته همه افراد به صورت طبیعی دارای یک انحنای مقعر به سمت عقب در ناحیه پایین کمر هستند و آنچه که موجب می‌شود انحنای موجود در پایین کمر غیرعادی و به صورت یک بیماری شناخته شود، افزایش بیش از اندازه این تقعر است.

 
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، نمی توان با معاینه تنها و تکیه بر نگاه کردن بگوییم کودی کمر در یک فرد غیر طبیعی است زیرا در یک نگاه تنها زاویه و درجه مشخصی برای بیان غیرعادی بودن گودی کمر ممکن قابل عنوان نیست و مساله تنها با معاینه و عکسبرداری قابل تشخیص است.

به دلیل شباهت این انحنای کمر به نمای ظاهری لوردهای انگلیسی در زمان ایستادن، اصطلاح لوردوز برای این حالت مورد استفاده قرار گرفته است .
وجود این انحناها برای ما نقشی بسیار مهم داشته و بسیاری از توانایی های ما در اثر همین برجستگی ها و فرورفتگی ها پدید می آید و اصولا توانایی ایستادن ما تا حد بسیار زیادی مدیون همین انحناها است .
میزان انحنای ستون فقرات در یک ناحیه، بر سایر قسمت ها نیز اثر گذاشته و می تواند آن ها را تغییر دهد.
وقتی میزان انحنای کمر به حدی بیشتر از میزان طبیعی آن می رسد برای نامیدن آن اصطلاحا از کلمه ی هیپرلوردوزیس ( hyperlordosis ) یا گودی بیش از حد کمر استفاده می کنیم.
● علت گودی بیش از حد کمر چیست ؟
در حقیقت ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می شود که سلامت و تعادل آن ها در سلامت و نرمال بودن حالت ستون فقرات نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
عدم تعادل در عضلات نام برده یعنی قوی بودن برخی و ضعف یا گرفتگی بعضی دیگر از آن ها موجب پدید آمدن ناهنجاری هایی در شکل کلی ستون فقرات خواهد شد.
در این میان نقش عضلات شکمی، بازکننده های مفصل پا به لگن و عضله ی بزرگ پشت باسن، در ایجاد گودی بیش از حد کمر، پُر رنگ تر از سایر عضلات این ناحیه است.
● چرا گودی بیش از حد در کمر به وجود می آید؟
در حقیقت ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می شود که سلامت و تعادل آن ها در سلامت و نرمال بودن حالت ستون فقرات نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
عدم تعادل در عضلات نام برده یعنی قوی بودن برخی و ضعف یا گرفتگی بعضی دیگر از آن ها موجب پدید آمدن ناهنجاری هایی در شکل کلی ستون فقرات خواهد شد.
در این میان نقش عضلات شکمی، بازکننده های مفصل پا به لگن و عضله ی بزرگ پشت باسن، در ایجاد گودی بیش از حد کمر، پُر رنگ تر از سایر عضلات این ناحیه است.
● برخی از علل گودی بیش از حد کمر
از جمله علت های اصلی گودی بیش از حد کمر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
▪ آکندروپلازی((Achondroplasia: این بیماری در حقیقت ارثی بوده و با اختلال در رشد و تکامل استخوان ها و نسوج غضروفی همراه است. در این بیماری دست و پاها کوتاه هستند.
▪ التهاب دیسک کمر (discitis)
▪ قوز بیش از حد ناحیه ی پشت(kyphosis)؛ در این حالت ستون فقرات کمر به طور جبرانی دچار انحنای بیش از حد می گردد.
▪ چاقی: خصوصا بزرگی بیش از حد شکم و ضعف عضلات این ناحیه باعث کشیدگی بیش از حد ستون فقرات به سمت جلو و افزایش گودی کمر خواهد شد.
▪ پوکی استخوان: با تسهیل تغییر ارتفاع و شکل نرمال مهره ها باعث تغییر انحناهای طبیعی ستون فقرات می شود.
▪ در رفتگی تدریجی مهره ها (spondylolysis): این حالت اغلب در ناحیه ی کمر دیده می شود و با لغزش یا جابجایی مهره ها همراه است. این بیماران معمولا از کمر درد، احساس جدا شدگی و لقی کمر، گودی بیش از حد کمر و برجستگی باسن شکایت دارند.

▪ ضعف عضلات شکمی در اثر علل مختل
درد در ناحیه کمر یکی از مشکلات رایج در سراسر دنیاست در آخرین مقالات دانشمندان در سال ۲۰۰۳ حدود ۸۰% از مردم در طول زندگی کمر درد را تجربه کرده اند. از دلایل رایج کمر درد می توان به ناراحتی و اختلالات عضلانی، چاقی و استرس و گاهی اوقات افسردگی نیز اشاره کرد.
ستون فقرات از توده هایی استخوانی به نام مهره تشکیل شده است. در یک ستون فقرات سالم سه انحنا وجود دارد:
۱- (cervical) گردنی = انحنای داخلی درگردن
۲- (thoracic) پشتی = انحنای خارجی در وسط
۳- (Lumber) کمری = انحنایی در پایین پشت هنگامی که انحنای پایین خیلی زیادتر از حد معمول باشد (۳) باعث فشار بر روی پشت می گردد و به آن (Lumbar lor dosis) می گویند
عضلات پشت و قفسه سینه در صورتی که قوی و قابل انعطاف باشند کمک به حفظ صحیح این انحنا می کنند.
از علائم بالینی این عارضه معمولاً درد بیشتر از ۳ روز در ناحیه کمر است (همراه با خستگی) که با معاینه فیزیکی از ستون فقرات عکس از ستون مهره ها، سی تی اسکن می توان آن را تشخیص داد. جهت درمان این عارضه از ضد دردهای مخدر، ضد التهاب ها (مانند آسپرین و بروفن) و داروهای شل کننده عضلانی که باعث کاهش اسپاسم درد می شوند استفاده شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، ورزش های خسته کننده ایزومتدیک باعث تقویت عضلات کمر پشت می شوند که در این خصوص شنا کردن در آب خیلی موثر است.
ضایعات ستون فقرات اغلب اوقات باید حداکثر تا پیش از سن بلوغ اصلاح شوند. اما خوشبختانه گودی کمر افزایش‌یافته را می‌توان تا ۲۰ سالگی هم تا حد زیادی به حالت عادی برگرداند.
بهترین ورزش‌ها برای اصلاح ناهنجاری‌ قابل‌ترمیم و گودی کمر، انجام حرکت‌های کششی برای تقویت عضلات خلفی ران، عضلات شکم و عضلات سینه‌ای است. به‌طورکلی دو گروه از عضلات برای حفظ لوردوز کمر ضروری هستند؛ عضلات جدار شکم و عضلات راست‌کننده لگن. اگر این دو گروه عضلات قوی باشند و تعادل عضلانی بین این دو گروه وجود داشته باشد، لوردوز کمری در وضعیت طبیعی خود حفظ خواهد شد.
شنا کردن به ویژه کرال سینه و انجام حرکت کششی «گربه و شتر» کمک زیادی به تقویت عضلات مسوول در استحکام گودی طبیعی کمر می‌کنند. به طوری که گفته می‌شود شنا کردن می‌تواند تا ۹۰ درصد در بهبود این ناهنجاری موثر باشد.
● مکانیسم های بدن:
۱- ایستادن- اجتناب از طولانی ایستادن و راه رفتن، همچنین خم شدن به سمت جلو در هنگام کار .
۲ – نشستن – استرس و فشار بر روی کمر بیشتر در حالت نشسته است تا ایستاده , در نتیجه از نشستن طولانی مدت خودداری کنید. استفادهاز یک چهار پایه کوتاه در زیر پاها در هنگام نشستن ، بایستی به صورت دوره ای نشسته و راه بروید.
۳- خوابیدن – به منظور جلوگیری از اسپاسم عضلات پشت بایستی به صورت دوره ای به هنگام فعالیت استراحت نمود. اجتناب از خوابیدن بر روی شکم، استفاده از جسم سفت و سخت مثل تخته تا از انحنای زیاد از حدکمر پیشگیری شود.
از کفش های با پاشنه های خیلی بلند که باعث انحنای بیش از حد کمر به طرف جلو می شود خودداری کنید.
همواره در جهت تقویت عضلات شکم و لگن کوشش نماییم چون این ها در نگهداری وضعیت صحیح بدن موثراند.
به هنگام ایستادن بایستی سعی شود که قفسه سینه به طرف جلو و عضلات شکم جمع گردد و از قفل کردن زانوها در حالت ایستاده خودداری شود.
در موارد بروز اکتسابی گودی بیش از حد کمر مانند چاقی شکم و نشستن ناصحیح و علل دیگر در صورتی که علت اولیه مشخص شود می‌توان با اصلاح وضعیت و انجام تمرینات ورزشی این بیماری را درمان کرد اما در موارد گودی کمر مادرزادی درمان بسیار سخت است و تنها می‌توان از پیشروی این بیماری با فیزیوتراپی و انجام تمرینات ورزشی جلوگیری کرد.
● درست بنشینید :
اغلب ما بدون این که خودمان آگاه باشیم در بسیاری از اوقات روز با بد نشستن و استفاده ی ناصحیح از ستون فقرات مان به تخریب و پیری زودرس و آن دامن می زنیم. بسیاری از دردهای گردن، کتف، شانه، کمر و… در اثر نا آگاهی از طرز استفاده صحیح از بدن به وجود می آیند.
برای درست نشستن، از یک صندلی مناسب بهره بگیرید. این صندلی باید توانایی تغییر ارتفاع را داشته و همچنین پشتی آن نیز بتواند قابل تنظیم باشد تا فشارهای وارده بر ناحیه ی پشت را کاهش دهد.
زانوهای شما باید هم سطح مفصل لگن تان باشند. سعی کنید صاف بنشینید و از لمیدن یا خم شدن بر روی میز کار پرهیز نمایید. در صورت نیاز برای حمایت کمرتان از یک بالشتک کوچک و مناسب بهره بگیرید.
حالا که وضعیت سر و گردن را تنظیم کردید، به پاهای تان توجه کنید! کف پاها را صاف بر روی زمین بگذارید و در صورت لزوم از یک زیر پایی مناسباستفاده کنید و هیچ گاه پاها را به صورت ضربدری قرار نداده و یا روی نوک پنجه نگه ندارید. این کار از وارد شدن فشارهای بیش از حد بر مفاصل شما جلوگیری خواهد کرد. از جمع کردن پا زیر تنه خودداری کنید.
در صورتی که با مانیتور کامپیوتر کار می کنید حداقل فاصله ی ۲۵ تا ۷۵ سانتیمتر بین چشم و صفحه را رعایت کنید. برای این کار رعایت فاصله ای معادل طول بازو کفایت می کند. بالای صفحه ی مانیتور باید در سطح چشم شما باشد، این کار می تواند با استفاده از چند کتاب صورت گیرد.
استفاده از قوزبند یا کمربند اگر بدون نظارت مستقیم پزشک صورت گیرد مثل آن می‌ماند که شما برای درمان سردرد ناشی از یک تومور مغزی تنها به استامینوفن اکتفا کرده باشید.
استفاده از قوزبند و کمربند تنها باید در مدت‌های کاملا محدود (به عنوان نمونه دوره‌های ۴ ماهه) صورت گیرد، نکته مهم‌تر آن که باید روزانه یک ساعت کمربند باز شود و برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات زیر کمربند ورزش‌های مخصوص آن با جدیت انجام شود.

● به نکات مهم زیر توجه کنید :
▪ در زمان نشستن، کف پا را صاف بر روی زمین قرار دهید، صندلی خود را تنظیم کنید و در صورت نیاز از یک بالشتک کوچک برای پُر کردن فضای خالی پشت کمرتان استفاده کنید.
▪ وقتی ایستاده اید، یک پا را مستقیم روی زمین و دیگری را روی یک پله، چهار پایه و یا هر چیز مشابه، در سطحی کمی بالاتر از پای دیگر قرار دهید. این کار حمایت کمرتان را افزایش خواهد داد.
▪ بهترین حالت برای خوابیدن، وضعیت صورت و شکم رو به بالا است، در حالی که بالشی زیر زانوها قرار گیرد، اما در صورتی که تمایل دارید بر رویشکم بخوابید حتما بالشی زیر شکم خود قرار دهید.
▪ توجه داشته باشید که پوشیدن کفش های پاشنه بلند موجب افزایش گودی کمرتان خواهند شد.
▪ از تقویت عضلات شکم، باسن و کمر غافل نباشید.
با انجام برخی حرکات اصلاحی ورزشی گودی کمر کاهش می یابد و اگر ضعف عضلات شکم عامل اصلی گودی کمر باشد باید عضلات شکم را تقویت کرد. شما باید حرکات زیر را انجام دهید :
۱- به پشت بخوابید و سرتان را از زمین بلند کنید. در این حالت، عضلات شکم منقبض می شود.
۲- به پشت بخوابید و عضلات شکم و باسن را منقبض کنید و کمر را به زمین فشار دهید و چند لحظه این حالت را حفظ کنید. بعد از چند ثانیه استراحت دوباره این کار را تکرار کنید.
۳- باز هم به پشت بخوابید و زانوها و ران ها را خم کنید. در حالی که دست ها
را روی سینه قرار داده اید، حرکت بلند شدن را انجام دهید تا جایی که زاویه
تحتانی کتف، از زمین بلند شود.
اما اگر کوتاهی عضلات خم کننده ران عامل تغییر شکل کمر باشند، باید حرکات اصلاحی ورزش از نوع کششی انجام بدهید :
۱- به پشت روی تخت بخوابید، طوری که زانوها از تخت آویزان باشد. یک پا را از ران به تخت ببندید یا این که پا را در تماس با تخت نگاه دارید. این حرکت باعث می شود عضلات خم کننده ران در پای مخالف کشیده شود. این حرکت باید به صورت متناوب انجام شود تا عضلات خم کننده هر دوران کشیده شوند.
۲- رو به شکم بخوابید. زانوی یک پا را خم کنید و سپس بالا بیاورید. در این حرکت عضلات جلوی ران کشیده می شود. در صورتی که عضله راست رانی که قسمتی از چهار سر است کوتاه شده باشد، زانو باید حتما خم باشدتا عضله مزبور کشیده شود.
اما اگر کمر گود مادر زادی باشد با حرکات اصلا نمی توان آن را درمان کرد.
در افرایش گودی کمر در خانم ها به دلیل زایمان ها باید عضلات شکم را تقویت کرد. استفاده از کفش های پاشنه بلند هم یکی از عوامل بوجود آمدن گودی کمر می باشد .

● حرکات ۶‌ گانه ویلیام به‌ طور خلاصه شامل حرکات زیر است :
حرکت اول:
فرد در حالی که راحت دراز کشیده و زانوهایش خم است، سعی می‌کند ضمن منقبض کردن عضلات شکم، لگن خود را کمی بلند کند.
حرکت دوم :
فرد در حالی که خوابیده و زانوهایش کمی خم است، سعی می‌کند با دست‌های کشیده به حالت نشسته درآید.
حرکت سوم :
فرد در حالت خوابیده، سعی می‌کند زانوهای خود را تا آنجا که می‌تواند به طرف سینه حرکت دهد.
حرکت چهارم :
فرد در حالی که نشسته است، سعی می‌کند به‌طور ملایم دست‌هایش را به مچ پا برساند.
حرکت پنجم :
فرد در حالی که در حالت استارت دو میدانی قرار گرفته است، سعی می‌کند با متمایل شدن به سمت جلو روی پای عقب خود فشار وارد کند.
در مرحله بعد ضمن عوض کردن پاها، همین حرکت را برای پای دیگر انجام می‌دهد.
حرکت ششم :
فرد در حالی که کنار دیوار ایستاده است، سعی می‌کند بنشیند. این تمرین را با استفاده از یک صندلی نیز انجام داد، یعنی فرد در کنار صندلی قرار می‌گیرد و به جای اینکه روی زمین بنشیند، روی صندلی می‌نشیند.