دفع آهن از بدن از چه راههای صورت میگیرد

دفع آهن از بدن از چه راههای صورت میگیرد

 

۱-از راه دویدن :

 

هنگام دویدن با برخورد پا به زمین برخی از سولولهای قرمز خون طی فرایندی موسوم به همولیز تخریب می شوند از این رو به ان همولیز ناشی از برخورد پا گفته می شود موضوع نگران کننده ای برای بیشتر ورزشکاران نیست اما می تواند برای ورزشکاران استقامتی ایجاد مشکل کند ممکن است بخشی از هموگلوبین تجزیه شده ازسلولهای قرمز خون در ادرار ظاهر شود کفش ورزشی خود را بررسی کنید و از ارتجاعی بودن ان و درست بودن سبک (روش) دویدن اطمینان حاصل کنید در این خصوص از متخصصان ورزشی بهره بگیرید اگر به اضافه وزن مبتلائید ذخایر چربی بدن را برای کاهش فشار بر پاها کاهش دهید

 

 

۲- به دلیل کاهش جذب اهن

 

به طور طبیعی در بیشتر مردم عادی پایین بودن مقدار اهن بدن با جذب بیشتر اهن از غذا جبران می شود گاهی به دلایل نامشخص این سازوکارجبرانی در ورزشکاران محدود می شود

 

۳- از راه دفع طبیعی خون

 

هنگام قاعدگی مقدار بسیار زیادی اهن دفع می شود و به همین دلیل اهن مورد نیاز زنان جوان نسبت به مردان ۲ برابر بیشتر است همچنین خون می تواند بر اثر اسیب و اهدای خون نیز دفع شود متوقف کردن اهدای خون به هیچ عنوان توصیه نمی شود اما باید در برنامه ی تمرین بهترین زمان را برای اهدای خون در نظر گرفت و پس از اهدای خون در نظر گرفت و پس از اهدای خون نیز مراقب خودتان باشید

 

یک راهکار موثر اهدای پلاسما و حفظ سلولهای قرمز خون می باشد اهدای خون برای بیشتر افراد فعال موضوع نگران کننده ی نیست و باید در روز اهدا نیز خیلی ساده در نظر گرفت

 

 

۴-از راه عرق ریزی

 

از انجایی که ورزشکاران نسبت به افراد غیر فعال عرق ریزی بیشتری دارند بخشی از اهن از راه عرق به ویژه هنگام دوی استقامت دفع می شود احتمالا همین موضوع دلیل کم خونی در ورزشکاران به شمار می رود

 

 

۵-      از راه ادرار و مدفوع

 

ورزشکاران به این روش اهن بیشتری در مقایسه با سایر افراد از دست می دهند به دلایل نامشخص دفع خون از معده یا روده در ورزشکاران روی می دهد این امر می تواند با کاهش جریان خون به سوی روده هنگام فعالیت ورزشی ارتباط داشته باشد زیرا هنگام فعالیت ورزشی عضله به خون بیشتری نیاز دارد همچنین داروهایی مانند اسپرین نیز می تواند تاثیر داشته باشند

 

وجود خون در ادرار می تواند نشانه ی اسیب جزیی استر مثانه باشد به طور معمول تا ۴۸ ساعت پس از یک تمرین شدید مشاهده می شود نوشیدن اب به مقدار کافی می تواند اسیب را کاهش دهد زیرا خون به این روش دفع نمی شود در صورت مشاهده خون در ادرار یا مدفوع به پزشک مراجعه کنید

 

 

توجه کنید ورزشکاران به غیر ورزشکاران استعداد بیشتری برای دفع اهن دارند هم چنین دلیل کم خونی ناشی از فقر اهن در ورزشکاران قاعدگی در زنان و ناکافی بودن اهن در رژیم غذایی است

 

 

کم خونی ورزشی

 

 

کم خونی (آنمی) ورزشی ناشی از کمبود اهن موجود در رژیم غذایی نیست و به همین دلیل به دریافت مکمل اهن نیاز نمی باشد در کم خونی ورزشی مقادیر فریتین و هموگلوبین خون کم می باشد اما این به دلیل افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی حجم پلاسمای (بخش مایع خون ) ورزشکاران پس از سازگاری با تمرینات سنگین است

 

به بیان دیگر به دلیل زیاد بودن حجم پلاسما کقادیر هموگلوبین کم به نظر می رسد هر چنددر کم خونی ورزشی غلظت هموگلوبینکم است اما ظرفیت حمل اکسیژن تحت تاثیر قرار نمی گیرد گاهی به کم خونی  ورزشی کم خونی کاذب ناشی از رقیق شدگی نیز گفته می شود کم خونی کاذب رقیق شدن خون و در نتیجه کاهش گرانروی (ویسکوزیته) خون را به همراه دارد که پیامد ان حمل سریع تر خون در عروق و رهایش بهتر اکسیژن به عضلات می باشد پلاسمای بیشتر به کاهش خطر اب زدایی (کم ابی) نیز کمک می کند  اثر رقیق شدگی در یک جلسه تمرین سنگین نیز مشاهده می شود با توقف تمرین رقیق شدگی خون به سرعت به وضعیت ابتدایی باز می گردد

 

در برخی ورزشکاران نخبه سلولهای قرمز خون در پاسخ به تمرین افزایش می یابد که برای انتقال سریع اکسیژن به عضلات بسیار موثر است با وجود افزایش سلولهای قرمز خون به دلیل افزایش بیشتر حجم پلاسما کم خونی کاذب هم چنان رخ می دهد

 

 

ازمایش های خونی ویژه فقر آهن و کم خونی

 

 

ازمایش خون بهترین راه بررسی وضعیت خون ورزشکار است نمونه ی خون باید در روز استراحت یا پیش از فعالیت ورزشی شدید گرفته شود زیرا اب زدایی سبب می شود خون به غلط غلیظ تر به نظر اید در جدول ذیل دامنه ازمایش های خونی ویژه ی فقر اهن ارایه شده است

 

 

 

 

 

 

 در ازمایشگاه به دلایل زیر خون سنجیده میشود :

 

 

۱-      آهن سرم (در فقر اهن کم است)

 

۲-      ظرفیت پیوندی کل اهن (TIBC) خون (در فقر اهن زیادست)

 

۳-      اشباع اهن پروتئین حامل اهن یعنی ترانسفرین(در فقر اهن میزان اشباع ترانسفرین کاهش می یابد)

 

۴-      غلظت فریتین (در فقر اهن کم است )

 

۵-      میزان هموگلوبین (در کم خونی ناشی از فقر اهن کم است )

 

 

با تخلیه ی ذخایر اهن بدن نمی تواند به اندازه ی کافی هموگلوبین بسیازد که پیامد ان بروز کم خونی و کاهش ظرفیت انتقال اکسیژن به عضلات می باشد که می تواند تخریب عملکرد را به همراه داشته باشد

 

رایج ترین سنجش در پزشکی ورزشی فریتین پلاسماست فریتین پروتئنی است که سبب ذخیره شدن اهن می شود اهن برای بدن سمی است از این رو باید با مولکول  محافظتی فریتین پوشانده شود

 

فریتین اغلب در مغز قرمز استخوان یافت می شود اما مقدار کمی فریتین نیز در مقایسه بامغز قرمز استخوان در خون وجود دارد دامنه ی طبیعی ان در ورزشکاران ۳۰ تا ۲۰۰ میکروگرم در لیتر است اگر مقدار فریتین به کمتر از ۱۵ میکروگرم در لیتر کاهش یابد نشانه تخلیه ی ذخایر اهن در مغز اهن در مغز قرمز استخوان به شمار می رود و به طور معمول موجب خستگی و کاهش عملکرد خواهد شد بسیاری از پزشکان ورزشی اگر مقدار فریتین کمتر از ۳۵ میکرگرم در لیتر باشد استفاده از مکمل اهن تجویز می کنند

 

 

افراد در معرض خطر اهن ناچیز:

 

افراد زیر در معرض خطر ذخایر اهن ناچیز قرار دارند :

 

۱-      دونده های زن و مرد استقامتی به دلیل همولیز ناشی از برخورد پا اهن زیادی در قالب ادرار و مدفوع از دست می دهند و اهن بیشتری از راه عرق ریزی دفع می کنند

 

۲-      زنان با دوره های قاعدگی شدید هر چه خونریزی بیشتر باشد اهن مورد نیاز نیز بیشتر می شود

 

۳-      زنانی که برای کاهش وزن از رژیم های غذایی سخت پیروی می کنند اغلب رژیم های کاهش وزن سخت به لحاظ داشتن بسیاری از مواد مغذی ضروری فقیرند زمانی که از این رژیم های غذایی سخت پیروی می شود تامین اهن مورد نیاز بسیار دشوار است هنگام تلاش برای کاهش چربی بدن غذاهای کم چرب غنی از اهن مانند گوشت خالص و غلات صبحانه ای غنی شده با اهن انتخاب کنید

 

۴-      ورزشکارانی که مصرف غذاهای غنی از اهن مانند گوشت قرمز پرهیز میکنند یا مصرف غذاهای سرشار از ویتامین c  مانند میوه ها و سبزی ها را محدود می کند

 

۵-      ورزشکاران گیاه خوار از انجا که این افراد غذاهای حیوانی نمی خورند بنابراین جذب اهن در انها بسیار کم است

 

به طور کلی خطر فقر اهن در زنان بیشتر است زیرا در دوره ی قاعدگی خون زیادی دفع و نسبت به مردان نیز غذای کمتری می خورند