مکملهای غذایی یعنی چه ؟

از نامش مشخص است یعنی کامل کننده رژیم غذایی مورد نیاز افراد.

مکملهای غذایی-ورزشی حاوی چه موادی است؟

بر اساس نوع آنها متفاوت است بطور کلی مکملهای غذایی شامل مواد غذایی است.مواد غذایی شامل کربوهیدراتها,پروتئین ها,چربی ها,املاح,موادمعدنی و ویتامین ها است در مکمل های غذایی معمولا مواد فوق به انواع و مقادیر مختلف یافت می شود. مکملهای ورزشی به دو نوع غیر هورمونی و هورمونی وجود دارد مکملهای ورزشی غیر هورمونی معمولا حاوی همان موادی است که در مکملهای غذایی یافت میشود اما ترکیبات و مقدار مصرف آن بر اساس میزان نیاز ورزشکاران است.مکملهای ورزشی هورمونی علاوه بر مواد غذایی دارای هورمونها و پیش ساز هورمونها نیز می باشند.

مکملهای غذایی ورزشی برای چه ساخته می شوند وموارد مصرف آن چیست؟

مکملهای غذایی ورزشی برای حمایتهای تغذیه ای ساخته می شوند. این حمایت تغذیه ای ممکن است در افراد سالم صورت پذیرد و یا برای افراد بیمار در نظر گرفته شود.

نیاز به حمایت تغذیه ای چگونه مشخص می گردد؟

با گرفتن شرح کامل,برسی تغذیه ای,معاینات بالینی و آزمایشهای پارا کلینیک.در چنین شرایطی انرژی تام مورد نیاز شبانه روز(Total Daily Expenditure)با اعمال ضریب فعالیت(Activity Factor)وضریب جراحت و بیماری(Injury Factor)محاسبه میگردد و نوع رژیم و مقدار کالری و ترکیبات غذایی مورد نیاز مشخص میگردد.

فرق مکمل غذایی با غذا چیست؟

مکمل غذایی خالص تر,کم حجم تر,قابل جذب تر و بدون مواد غیر موثر و مواد زاید است.در مکملهای غذایی ترکیبات غذاییبصورت کربوهیدراتها,اسیدهای آمینه,اسیدهای چرب و گلیسرول,مواد معدنی و املاه و ویتامین های که در واقع کوچکترین واحدهای ساختمانی ترکیبات غذایی است موجود است.

چرا مکمل غذایی جایگزین غذا و یا در کنار آن مصرف می شود؟

بخاطر حمایت تغذیه ای,شرایط فرد طوری است که لازم است ترکیبات غذایی بیشتری به وی برسد لذا لازم است غذا کم حجم تر ,خالص تر و قابل جذب تر باشد.تصور کنید برای حمایت تغذیه ای فردی لازم است به ازای هر کیلو گرم از وزن بدن وی که 70 کیلو گرم است روزانه 2 گرم پروتئین تجویز گردد در چنین شرایط خاصی اگر تنها راه رساندن پروتئین گوشت در نظر گرفته شود با توجه به نوع گوشت لازم است حدود 700 تا 1400 گرم گوشت در رژیم روزانه وی موجود باشد,مطمئنا تحمل چنین رژیم سنگینی براب فرد مشکل است لذا مصرف مکمل های پروتئینی توصیه می گردد که کم حجم تر و خالص تر هستند.

صلاحیت تجویز مکملهای غذایی- ورزشی با کیست؟

صلاحیت با پزشک است.یک پذشک وظیفه دارد پس از گرفتن شرح حال و معاینات دقیق و گاهی اوقات آزمایشهای پاراکلینیک وضعیت صحت و سلامت فرد را برسی نماید.یک پزشک وظیفه دارد موارد ذیل را پس از هر ویزیت مشخص نماید:

1-            نحوه استراحت فرد که بطور نسبی باشد یا مطلق

2-            رژیم غذایی و نوع آن

3-            درخواستهای آزمایشگاهی و پاراکلینیک                                        

4-            دستورات پزشکی و دارویی

5-            مراقبتهای پرستاری

6-            دستورات توانبخشی

7-            مشاوره های پزشکی

در قسمت رژیمهای غذایی,این وظیفه پزشک است که نوع رژیم غذایی را مشخص کند.ممکن است رژیم غذایی معمولی,کم کالری یا پر کالری,کم پروتئین یا سرشار از پروتئین,کم نمک,مایعات,سبزیجات پخته و یا رژیم خاص باشد.تهیه منوی غذایی و نگارش رژیم غذایی بر اساس دستور پزشک توسط کارشناس تغذیه صورت می گیرد.

آیا غیر پزشک صلاحیت تجویز مکملهای غذایی را ندارد؟

خیر,چرا که از لحاظ علمی و قانونی همه چیز متوجه پزشک است. مثلا یک داروساز علیرغم آنکه در حیطه داروشناسی,مورد مصرف و منع مصرف,تداخلهت دارویی,عوارض جانبی و مسائل دیگر دارای علم کافی است اما هرگز در امر تجویز دارو دخالت نمیکنند و بدون نسخه و تجویز پزشک دارو نمی دهد,در تغذیه نیز همین طور,در مشخص کردن نوع رژیم غذایی و تجویز مکملهای غذایی مسئولیت علمی و قانونی متوجه پزشک است و هیچگاه صلاح نیست که افراد غیر مسئول و غیر متخصص از جمله دوستان و آشنایان و مربیان ورزشی اقدام به نگارش و توصیه رژیم غذایی نمایند.

آیا تمام افراد نیازمند استفاده از مکمل هستند؟

مطمئنا خیر.چنانچه رژیم غذایی اصولی و علمیباشد تمامی مواد غذایی به اندازه کافی به فرد میرسد و نیاز به حمایت تغذیهای ندارد.مکملهای غذاییفقط به منظور حمایت تغذیه ای و برای رسیدن به هدفی خاصتجویز می گردد که توسط پزشک مشخص میگردد.

راه شناسایی مکملهای غذایی چیست؟

مطالعه مشخسات مواد محتوی آن که روی برچسب آنها نوشته شده است.

آیا مکمل تقلبی هم وجود دارد؟

متاسفانه بله,در تمامی دنیا افراد سودجو وجود دارند.متاسفانه اکثر مکملهای موجود در کشور یا تاریخ مصرفشان گذشته است ویا بصورت تقلبی تهیه و تولید می شوند.

مشکلات مصرف مکملهای غذایی و ورزشی چیست؟

شاید مهمترین مشکل آن باشد که برخی مکملهای غذایی حاوی موادی هستند که بر روی برچسب آنها نوشته نشده است.بعبارت دیگر مصرف کننده ممکن است مکملی مصرف کند که مواد دیگری داشته باشد که روی برچسب آن نوشته نشده است.

خطرات استفاده از مکملهای غذایی ورزشی چیست؟

وقتی مصرف کننده بطور کامل نداند که چه چیزی مصرف کند و از هویت مکملها بی اطلاع باشد هر گونه خطری محتمل می شود.

شایعترین مواد بی نام موجود در مکملها چیست؟

هورمونها و پیش ساز هورمونها شایعترین موادی هستند که نام آنها در روی مکملها غذایی ثبت نمی شود.

چند درصد مکملها چنین شرایطی دارند؟

آمارهای مختلف جهانی نشان میدهد که حدود 20 درصد مکملها بدون آنکه بر روی برچسب آنها نوشته شده باشد به هورمونها و پیش ساز آنها آلوده است.البته در کشور ما وضعیت آلودگی مکملها بسیار اسفناک و بالاتر از آمارهای جهانی است.

آیا مکملهای غذایی ورزشی در پیروزی ورزشکاران و قهرمانان نقش اصلی دارند؟

چنین اعتقادی وجود ندارد و مدارک و شواهد نشان داده است محمترین عوامل پیروزی و افتخارات ورزشی در استراحت کافی, تغذیه علمی و تمرینات کافی و علنی مناسب است.

آیا مکملهای غذایی ورزشی آزمایش دوپینگ را مثبت می کنند؟

در صورتی که مواد موجود در مکمل ها همانهایی باشند که بر روی بر چسب ایشان نوشته شده است میتوان اضهار کرد آیا این مکملها حاوی مواد ممنوعه است یا نه؟اما متاسفانه ورزشکاران بسیاری بوده اند با اطمینان به بر چسب های مکملها از آنها مصرف کرده اند و بعد ها با مثبت شدن آزمایش دوپینگ مشخص شده است که مکملهای ایشان حاوی مواد روی مکمل ذکر نشده است.

آیا بی اطلاعی ورزشکاران از محتویات دقیق مکملها مانع مجازات و محرومیت ایشان نمی شود؟

خیر.طبق قوانین ورزشی وسازمان جهانی مبارزه با دوپینگ و کمیته بین المللی المپیک هر ورزشکار مسئوول و پاسخگوی موادی است که در بدن وی ردیابی می گردد و فرقی نمی کند, بی اطلاع بوده ویا عمدا مصرف نموده است.در هر صورت وجود یک ماده ممنوعه در بدن ورزشکار ارتکاب به دوپینگ محسوب می گردد.

بالاخره مصرف مکملهای غذایی ورزشی را توصیه می کنید یا نه؟

در ورزش قهرمانی هرگز,با توجه به احتمال آلودگی مکملها به موادی که نامشان در روی برچسب محتویات نوشته نشده است و ممکن است باعث مثبت شدن آزمایش دوپینگ شود,مصرفمکملهای غذایی ورزشی بازی کردن با حیثیت و آبرو فردی,گروهی,اجتماعی و ملی است,در ضمن آنکه محرومیتها و مجازات سنگینی در پی خواهد داشت.

بعنوان آخرین سوال لتفا مختصری از تحقیقات کمیته بیت المللی المپیک درباره مکملهای غذایی ورزشی بگویید؟

در سال2002 ,کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک 634 محصول از مکملهای غذایی را که ادعا شده بود غیر هورمونی هستند مورد برسی قرار داد.این 634محصول از 215 تولید کننده معروف از 13 کشور جهان بود که از سال 2000 تا2001 در تبلیقات و بازاریابی اینترنتی معرفی شده بود.تمامی محصولات در آزمایشگاه معتبر و مورد تایید کلن آلمان مورئ برسی و تجزیه و تحلیل گردید.

94 محصول یعنی 8/14 درصد از کل موارد حاوی موادی بودند که در برچسب آنها نامی ذکر نشده بودند.و آزمایش دوپینگ را مثبت میکردند. از تعداد 94 محصول آلوده,23 محصول حاوی پیش سازهای هورمونی تستوسترون و ناندرلون بودند.64 محصول حاوی پیش سازهای تستوسترون و 7 محصول حاوی پیش سازهای ناندرلون به تنهایی بودند. در ضمن 66 محصول دیگر غیر از 94 محصول آلوده یعنی 4/10  درصد دیگر حاوی موادی بودند که در حد مرز(Borderline)مواد ذکر نشده بر روی بر چسب قرار داشته اند.نتایج نشان میدهد محصولات 10 کشور از 13 کشور آلودگی داشته و آلودگی مکملها در بین این 10 کشور از 3 تا 25 درصد بوده است.

درصد آلودگی آمریکا,آلمان و انگلستان از عمده ترین تولید کنندگان مکملهای غذایی ورزشی هستند به ترتیب 8/18 ,9/11 ,9/18 درصد بوده است.